Polacy na Wschodzie

Początek Łucka związany jest z księstwami ruskimi: włodzimierskim oraz halicko-wołyńskim. Rozwój ośrodka miejskiego rozpoczął się za rządów litewskich. Książę Lubart wybudował zamek, noszący jego imię do dziś, a książę Witold nadał swemu ulubionemu grodowi prawa miejskie. Witold przeniósł też z Włodzimierza do Łucka biskupstwo katolickie (prawosławna diecezja istniała tam od XIII wieku), które było największe w całym ówczesnym państwie polsko-litewskim. Witold był także gospodarzem zjazdu monarchów europejskich w Łucku w 1429 roku. Jego staraniem do miasta sprowadzeni zostali Żydzi, Ormianie, Karaimi i Tatarzy. Łuck rozwijał się dalej po przyłączeniu Wołynia do Korony Polskiej w 1569 roku. Dzięki licznie wybudowanym świątyniom i klasztorom, miasto zyskało sobie miano Rzymu Wołynia. Po III rozbiorze Polski cały Wołyń wszedł w skład Imperium Rosyjskiego. Degradacja Łucka z miasta wojewódzkiego do powiatowego oraz stopniowa kasata klasztorów i zamykanie kościołów przyczyniły się do powolnego upadku miasta. W czerwcu 1916 Łuck i jego okolice stały się areną jednej z większych bitew I wojny światowej na froncie austriacko-rosyjskim. Po wojnie miasto znalazło się w granicach II RP — ponownie jako stolica województwa wołyńskiego. Przed wybuchem II wojny światowej prawie połowę mieszkańców Łucka stanowili Żydzi. Okres okupacji hitlerowskiej przyniósł tej społeczności niemal całkowitą zagładę. Tuż przed wkroczeniem wojsk niemieckich do Łucka NKWD wymordowało w miejskim więzieniu kilka tysięcy więźniów, w tym wielu Polaków. Wiosną 1943 miasto zapełniło się polskimi uchodźcami uciekającymi przed masakrami dokonywanymi przez ukraińskich nacjonalistów. Bandy UPA mordowały na przedmieściach Łucka. Po wojnie miejscowi Polacy w większości wyjechali do Polski. Dziś jest ich w Łucku około 3 tysięcy. Skupiają się przede wszystkim wokół kościoła katolickiego oraz w dwóch organizacjach polonijnych.

Grzegorz Kaczorowski