Urodziła się 15 maja 1937 we wsi Jotejki na Litwie w rodzinie polskiej, jako córka gospodarza ziemskiego. Ojciec pochodzący z wielodzietnej rodziny o szlacheckich korzeniach wyjechał na emigrację zarobkową do Stanów Zjednoczonych, z której powrócił ze względu na umierającą matkę. W rodzinnej miejscowości kupił ziemię i ożenił się. W efekcie powojennej kolektywizacji rodzice Wandy Sobiech utracili większość ziemi, a w 1948 jako „kułacy” zostali wraz z dziećmi zesłani do miasta Igarka na Syberii. Na zesłaniu Wanda Sobiech uczęszczała do szkoły podstawowej. W wieku 16 lat otrzymała możliwość dalszej edukacji w innym rejonie ZSRR, z której jednak zrezygnowała, pozostając z rodziną w Igarce. Po zwolnieniu z zesłania w 1958 roku rodzina Wandy Sobiech, ze względu na zakaz powrotu na Litwę, osiadła w Lidzie na Białorusi. Wówczas Wanda Sobiech podjęła pracę we młynie (10 lat), a następnie w fabryce mebli. W 1964 roku wyszła za mąż, urodziła dwóch synów.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Korzenie rodzinne (emigracja zarobkowa ojca do Ameryki, powrót i zakup ziemi na Litwie, po wojnie utrata majątku – poza 10 ha - w wyniku kolektywizacji); 001 1 min
Zesłanie na Syberię (ukrywanie się w gliniance, transport podwodą i pociągiem, łaźnia, pobyt w Krasnojarsku, sześciodniowa podróż statkiem do miasta Igarka, choroba, paczki od ciotki z Lidy, praca siostry, praca ojca przy wożeniu wody, pochówki zmarłych, możliwość wyjazdu do szkoły w 16 roku życia – decyzja o pozostaniu na zesłaniu z rodziną, zwolnienie z zesłania, zakaz powrotu na Litwę, przyjazd do Lidy); 001 3 min
Wspomnienia z dzieciństwa (szlacheckie pochodzenie ojca powodem zesłania, paczki od stryja z Kanady, dom i obejście, radio, parobkowie, ); 001 15 min
Wojna oczami dziecka (wspomnienie samolotów niemieckich, ukrycie w okopach, partyzanci, strach przed Sowietami); 001 22 min
Życie na Litwie do 1948 (msze św. po litewsku, złośliwość księży litewskich, deportacja Polaków, szkoła litewska, stosunki litewsko-polskie); 001 24 min
Pobyt na Syberii (edukacja, życie religijne, wygląd chaty, inne narodowości, śmierć Stalina, wyżywienie, rehabilitacja – zwrot pieniędzy za zabrane gospodarstwo, ich utrata na skutek inflacji); 001 30 min
Życie w Lidzie po powrocie z zesłania (praca w młynie przez 10 lat – ładowanie worków zboża, praca w fabryce mebli, ślub w 1964, mieszkanie, śmierć męża, synowie, praca męża na kolei, życie religijne, wizyta w Polsce w latach 70.); 002 1 min
Korzenie rodzinne (emigracja zarobkowa ojca do Ameryki, powrót i zakup ziemi na Litwie, po wojnie utrata majątku – poza 10 ha - w wyniku kolektywizacji); 001 1 min
Zesłanie na Syberię (ukrywanie się w gliniance, transport podwodą i pociągiem, łaźnia, pobyt w Krasnojarsku, sześciodniowa podróż statkiem do miasta Igarka, choroba, paczki od ciotki z Lidy, praca siostry, praca ojca przy wożeniu wody, pochówki zmarłych, możliwość wyjazdu do szkoły w 16 roku życia – decyzja o pozostaniu na zesłaniu z rodziną, zwolnienie z zesłania, zakaz powrotu na Litwę, przyjazd do Lidy); 001 3 min
Wspomnienia z dzieciństwa (szlacheckie pochodzenie ojca powodem zesłania, paczki od stryja z Kanady, dom i obejście, radio, parobkowie, ); 001 15 min
Wojna oczami dziecka (wspomnienie samolotów niemieckich, ukrycie w okopach, partyzanci, strach przed Sowietami); 001 22 min
Życie na Litwie do 1948 (msze św. po litewsku, złośliwość księży litewskich, deportacja Polaków, szkoła litewska, stosunki litewsko-polskie); 001 24 min
Pobyt na Syberii (edukacja, życie religijne, wygląd chaty, inne narodowości, śmierć Stalina, wyżywienie, rehabilitacja – zwrot pieniędzy za zabrane gospodarstwo, ich utrata na skutek inflacji); 001 30 min
Życie w Lidzie po powrocie z zesłania (praca w młynie przez 10 lat – ładowanie worków zboża, praca w fabryce mebli, ślub w 1964, mieszkanie, śmierć męża, synowie, praca męża na kolei, życie religijne, wizyta w Polsce w latach 70.); 002 1 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]