Urodziła się 23 lipca 1925 w Obertynie (województwo stanisławowskie) jako córka Mariana Grylickiego i Anny z domu Kocur. Rodzice prowadzili własne gospodarstwo rolne. Po przedwczesnej śmierci ojca w 1927 roku matka sama wychowywała trójkę dzieci. Do wybuchu II wojny światowej Helena ukończyła 6 klas szkoły powszechnej. Okupację sowiecką i niemiecką spędziła w rodzinnym Obertynie. W czasie okupacji niemieckiej uniknęła wywózki na roboty do Niemiec (na roboty zostali wywiezieni jej dwaj bracia). Przejście frontu sowiecko-niemieckiego w 1944 roku przeżyła w pobliskim Winogradzie, gdzie uciekła wraz z innymi mieszkańcami Obertyna. Helena Samsonowicz mieszkała w Obertynie do 1949 roku. Wyjazd z rodzinnego miasta był spowodowany niechęcią do przymusowej kolektywizacji. Osiedliła się w Kołomyi, gdzie znalazła pracę w fabryce tkackiej, w której pracowała do emerytury.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Opowieść o rodzinie (śmierć ojca, powojenne wizyty u rodziny brata w Niemczech); 002 ok. 1 min
Przyczyny, dla których nie wyjechali z Kołomyi do Polski w 1958 (dygresja o języku polskim, opowieść o wyjeździe brata, Mariana do Polski); 002 ok. 2 min
Życie codzienne we współczesnej Kołomyi; 002 ok. 5 min
Opowieść o życiu rodzinnym w Kołomyi i bracie Marianie mieszkającym w Polsce; 002 ok. 7 min
Opowieść o rodzinie męża i współczesnej polityce gazowej na Ukrainie; 002 ok. 10 min
Dom rodzinny w Obertynie przed wojną (pożar domu i budowa nowego domu); 002 ok. 14 min
Przejście frontu w 1944 roku w okolicach Obertyna i praca w fabryce tkackiej w Kołomyj; 002 ok. 15 min
Opowieść o chorobie i śmierci syna, Włodzimierza; 002 ok. 17 min
Opowieść o ojcu, Marianie Grylickim i jego rodzeństwie; 002 ok. 19 min
Opowieść o mamie, Annie z domu Kocur i jej rodzicach; 002 ok. 21 min
Opowieść o rodzeństwie (korespondencja z bratem, Marianem); 002 ok. 23 min
Wspomnienia z dzieciństwa w Obertynie (praca mamy, gospodarstwo rolne, niechęć matki do powtórnego zamążpójścia, pomoc finansowa rodziny z Ameryki); 002 ok. 26 min
Nauka w szkole powszechnej w Obertynie (wspomnienia o nauczycielach) i wyjazd braci na roboty przymusowe do Niemiec; 002 ok. 30 min
Żydzi w przedwojennym Obertynie (żydowskie koleżanki); 003 ok. 1 min
Wyjazd do Kołomyi po wojnie, praktyki religijne w przedwojennym Obertynie; 003 ok. 5 min
Opowieść o przedwojennym Obertynie (polscy koledzy, religijność, dygresja o wnukach i prawnukach, relacje polsko-ukraińskie, sklepy, zabawy dziecięce, sposób odżywiania się, hodowanie świń); 003 ok. 7 min
Obchodzenie świąt Bożego Narodzenia w przedwojennym Obertynie (potrawy świąteczne, ks. Matyjaszek, ozdoby choinkowe); 003 ok. 23 min
Przedwojenny policjant Stachowiak w Obertynie; 003 ok. 27 min
Początek wojny niemiecko-rosyjskiej w okolicach Obertyna; 003 ok. 29 min
Przejście frontu w okolicach Obertyna w 1944 roku (ewakuacja z Obertyna do Winogradu, spotkanie z generałem Żukowem); 004 ok. 1 min
Wywózka na roboty przymusowe do Niemiec (ukrywanie się na wsi i u cioci w Borysławiu); 004 ok. 5 min
Wspomnienia z Borysławia w czasie okupacji niemieckiej (represje niemieckie w stosunku do ludności żydowskiej); 004 ok. 8 min
Pobyt braci na robotach w Niemczech i powojenne losy braci; 004 ok. 10 min
Transport repatriacyjny z Kołomyi do Polski w 1958 roku oraz śmierć matki i starszego brata; 004 ok. 12 min
Choroba i śmierć ojca; 004 ok. 17 min
Opowieść o pobycie starszego brata w Niemczech po wojnie; 004 ok. 20 min
Praktyki religijne w prawosławnej cerkwi w czasach sowieckich (ślub, spowiedź, chrzest dzieci); 004 ok. 22 min
Opowieść o życiu zawodowym i chorobach męża; 004 ok. 25 min
Opowieść o rodzinie (śmierć ojca, powojenne wizyty u rodziny brata w Niemczech); 002 ok. 1 min
Przyczyny, dla których nie wyjechali z Kołomyi do Polski w 1958 (dygresja o języku polskim, opowieść o wyjeździe brata, Mariana do Polski); 002 ok. 2 min
Życie codzienne we współczesnej Kołomyi; 002 ok. 5 min
Opowieść o życiu rodzinnym w Kołomyi i bracie Marianie mieszkającym w Polsce; 002 ok. 7 min
Opowieść o rodzinie męża i współczesnej polityce gazowej na Ukrainie; 002 ok. 10 min
Dom rodzinny w Obertynie przed wojną (pożar domu i budowa nowego domu); 002 ok. 14 min
Przejście frontu w 1944 roku w okolicach Obertyna i praca w fabryce tkackiej w Kołomyj; 002 ok. 15 min
Opowieść o chorobie i śmierci syna, Włodzimierza; 002 ok. 17 min
Opowieść o ojcu, Marianie Grylickim i jego rodzeństwie; 002 ok. 19 min
Opowieść o mamie, Annie z domu Kocur i jej rodzicach; 002 ok. 21 min
Opowieść o rodzeństwie (korespondencja z bratem, Marianem); 002 ok. 23 min
Wspomnienia z dzieciństwa w Obertynie (praca mamy, gospodarstwo rolne, niechęć matki do powtórnego zamążpójścia, pomoc finansowa rodziny z Ameryki); 002 ok. 26 min
Nauka w szkole powszechnej w Obertynie (wspomnienia o nauczycielach) i wyjazd braci na roboty przymusowe do Niemiec; 002 ok. 30 min
Żydzi w przedwojennym Obertynie (żydowskie koleżanki); 003 ok. 1 min
Wyjazd do Kołomyi po wojnie, praktyki religijne w przedwojennym Obertynie; 003 ok. 5 min
Opowieść o przedwojennym Obertynie (polscy koledzy, religijność, dygresja o wnukach i prawnukach, relacje polsko-ukraińskie, sklepy, zabawy dziecięce, sposób odżywiania się, hodowanie świń); 003 ok. 7 min
Obchodzenie świąt Bożego Narodzenia w przedwojennym Obertynie (potrawy świąteczne, ks. Matyjaszek, ozdoby choinkowe); 003 ok. 23 min
Przedwojenny policjant Stachowiak w Obertynie; 003 ok. 27 min
Początek wojny niemiecko-rosyjskiej w okolicach Obertyna; 003 ok. 29 min
Przejście frontu w okolicach Obertyna w 1944 roku (ewakuacja z Obertyna do Winogradu, spotkanie z generałem Żukowem); 004 ok. 1 min
Wywózka na roboty przymusowe do Niemiec (ukrywanie się na wsi i u cioci w Borysławiu); 004 ok. 5 min
Wspomnienia z Borysławia w czasie okupacji niemieckiej (represje niemieckie w stosunku do ludności żydowskiej); 004 ok. 8 min
Pobyt braci na robotach w Niemczech i powojenne losy braci; 004 ok. 10 min
Transport repatriacyjny z Kołomyi do Polski w 1958 roku oraz śmierć matki i starszego brata; 004 ok. 12 min
Choroba i śmierć ojca; 004 ok. 17 min
Opowieść o pobycie starszego brata w Niemczech po wojnie; 004 ok. 20 min
Praktyki religijne w prawosławnej cerkwi w czasach sowieckich (ślub, spowiedź, chrzest dzieci); 004 ok. 22 min
Opowieść o życiu zawodowym i chorobach męża; 004 ok. 25 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]