Polacy na Wschodzie

Narracja:

AHM_PnW_2381_01 [00:39:46]

00:00:00
Przedstawienie się; udział ojca w wojnie austriackiej (I wojna światowa); rozdzielenie rodziny za czasów banderowców: ucieczka rodzeństwa Marceli (dwaj bracia i siostra) do Polski; pozostanie z rodzicami w Ottyni i drugiej siostry w Uhornikach; utrata wzroku u matki Marceli; śmierć ojca po zakończeniu wojny; poślubienie Ukraińca w 1950 roku, zatrudnienie się męża na ochroniarza w banku; choroba i śmierć męża w 2002 roku; odwiedzanie rodziny w Polsce; wspomnienie z czasu okupacji niemieckiej: prześladowania i eksterminacja Żydów, grzebanie żywcem w grobach w okolicach wsi Święty Stanisław (obecnie Stanisławiwka);

00:05:00
Zamknięcie kościoła w czasie władzy sowieckiej (wykorzystanie na magazyn); wyjazdy do kościoła w Stanisławowie lub do Czerniowic; obecnie: mała populacja katolików, inny styl życia młodzieży; polskie korzenie rodziców i dziadków, mieszane małżeństwa polsko-ukraińskie; wybudowanie domu rodzinnego i postawienie obok kapliczki, kradzież krzyża z kapliczki;

00:10:00
Narodowość rodziców i dziadków Marceli; losy rodziny siostry Marceli, pomoc siostrzenicy przy pracach gospodarskich; śmierć siostry, później jej syna; wspomnienie z życia rodziców: prowadzenie niewielkiego gospodarstwa rolnego, udział ojca w wojnie austriackiej;

00:15:00
Dzieje życia brata i jego rodziny zamieszkałej w Polsce; wspomnienie ciężkiej fizycznej pracy w kołchozie: młócenie zboża (uraz oka i przebycie operacji oka, niedowidzenie na drugie oko), robienie silosów z trawą; oglądanie rodzinnych zdjęć;

00:20:00
Okoliczności poznania męża; kontynuowanie oglądania rodzinnych zdjęć; kolejne domy w których mieszkała Marcela Dungjak;

00:25:00
Wyburzenie starego domu i wybudowanie nowego; wspomnienie czasów przedwojennych: utrzymywanie się rodziny z pracy we własnym gospodarstwie rolnym; sprzedawanie produktów w mieście; wykonywanie prac zarobkowych u sąsiadów; ukończenie przez Marcelę kursu dziewiarskiego w kole gospodyń wiejskich w Ottyni, sprzedawanie wykonanych ręcznie prac dziewiarskich;

00:30:00
Pochodzenie rodziców i dziadków ze wsi Uhorniki; wybudowanie przez ojca domu na ziemi podarowanej przez bogatego dziadka; nauka w szkole (cztery klasy); zasiedlenie wsi Głęboka przez przyjezdnych Polaków z terenów Polski; ucieczki Polaków ze wsi ze strachu przed banderowcami;

00:35:00
Znęcanie się banderowców nad milicjantem; prześladowanie przez Niemców ludności żydowskiej w trakcie 3-miesięcznej okupacji niemieckiej; kwaterowanie Niemców w rodzinnym domu Marceli; losy miejscowego cmentarza wojennego; przebieg II wojny światowej: okupacja niemiecka, później okupacja sowiecka (obowiązek kontyngentów);

AHM_PnW_2381_02 [00:49:21]
00:00:00
Ściąganie przez Rosjan kontyngentów w produktach rolnych; w czasie okupacji niemieckiej: wywożenie ludności (również młodszego brata Marceli) na roboty do Niemiec, ukrywanie się Żydów (m.in. w zabudowaniach rodziny Marceli, w obejściu u cioci w sąsiedniej wsi); strach przed sankcjami za ukrywanie Żydów;

00:05:00
Przechowywanie Żydówki przez ciocię Marceli, wyjazd Żydówki i osiedlenie się w Polsce; utrzymywanie kontaktów cioci z uratowaną Żydówką w czasach powojennych; ludność żydowska w przedwojennej Ottyni;

00:10:00
Rodzeństwo Marceli Dungjak; mieszkańcy Ottyni i okolic, ich narodowość i wyznania religijne, przed, w czasie i po II wojnie światowej; odprawianie mszy katolickiej przez dojeżdżającego księdza w jedynej dostępnej cerkwi, niepokojenie księdza przez miejscowego banderowca;

00:15:00
Wykorzystanie po wojnie pomieszczenia kościoła i cerkwi prawosławnej na magazyny, pozostawienie wiernym drugiej cerkwi (greckokatolickiej); odzyskanie cerkwi prawosławnej po latach; obchodzenie świąt katolickich: wyjazdy do kościoła w Stanisławowie lub do Czerniowic; poślubienie Ukraińca Michała Dungjaka; losy męża Marceli: utrata rodziców we wczesnym dzieciństwie, dorastanie z rodzeństwem, udział w II wojnie światowej; spotkania towarzyskie z sąsiadami Ukraińcami, przędzenie lnu;

00:20:00
Kontynuacja opowieści: towarzyskie spotkania w domu Marceli, czytanie Biblii przez chrzestną matkę, tkanie płótna; rozmowy po polsku w domu z bliskimi, uczenie modlitw po polsku, nauka w szkole; śpiewanie polskich piosenek przez Marcelę;

00:25:00
Kontynuowanie śpiewania; zagrożenia ze strony banderowców i ich rodzin w czasie wojny i po wojnie: zastraszanie, palenie domostw, zabijanie mieszkańców, palenie ludzi żywcem w zamkniętych domach;

00:30:00
Pobicie policjanta przez banderowców; ucieczka męża Marceli przed banderowcem; przetrwanie frontu w 1944 roku: ukrywanie się w piwnicy i chowanie dobytku; warunki życia po przejściu frontu;

00:35:00
Powody rezygnacji Marceli z wyjazdu do Polski: schorowana matka, bliskość siostry mieszkającej z mężem Ukraińcem w Uhornikach; organizowanie kołchozów po wojnie: zabieranie ziemi i wcielanie do kołchozu, wywożenie na Syberię zamożnych mieszkańców z rodzinami; utrzymywanie się Marceli i jej męża z pracy w kołchozie, wykonywanie różnych, ciężkich prac w polu; przejście Marceli na rentę po operacji oka;

00:40:00
Praca w kołchozie; działanie partii komunistycznej w kołchozie, wpływ partii na życie mieszkańców, utrudnienia w życiu religijnym; zaprzyjaźnienie się rodziny Marceli Dungjak z brygadzistą z kołchozu, wzajemne świętowanie imienin; podkradanie plonów z kołchozu do podratowania domowego budżetu;

00:45:00
Sezonowe wypłacanie w naturze wynagrodzenia za pracę w kołchozie; powszechność kradzieży w kołchozie; remontowanie miejscowego kościoła z datków mieszkańców; czterokrotne wyjazdy do Polski: odwiedzanie bliskich, obecność w trakcie ślubów zakonnych bratanicy w klasztorze, refleksje z pobytu w Polsce, tęsknota za bliskimi.