Polacy na Wschodzie

Streszczenie relacji z minutnikiem

[00:00:00, 01] AHM_PnW_2380_Docenko_Bronisława_01
Przeżycia Bronisławy Docenko związane z obroną kościoła przed odebraniem przez Ukraińców; strach przed miejscowymi Ukraińcami, wyjazdy Polaków do Polski (wyjazd sióstr, Bronisława z matką i bratem pozostali w Delatyniu, by chronić swoje domy); żarliwa religijność Bronisławy Docenko; udział w remoncie kościoła, w którym wcześniej funkcjonowała fabryka-kuźnia;

[00:05:00, 01]
Pilnowanie w nocy kościoła przez Bronisławę Docenko; refleksja na temat patriotyzmu młodych Polaków; prześladowanie Polaków przez miejscowych Ukraińców; żal za utraconymi przez Polskę wschodnimi ziemiami oraz zapomnianymi na Ukrainie Polakami; przedstawienie się;

[00:10:00, 01]
Podanie przez Bronisławę Docenko daty i miejsca urodzenia, danych swoich rodziców; udział Bronisławy Docenko w obronie kościoła katolickiego przed przekazaniem go w ręce prawosławnych Ukraińców;

[00:15:00, 01]
Inwestowanie przez przedwojennych Polaków w budowę domów letniskowych w Delatyniu; przejęcie przez Ukraińców posiadłości Polaków; mordowanie Polaków przez Ukraińców (przypomnienie przez Bronisławę Docenko zdarzenia bestialskiego zabójstwa młodej Polki i jej dziecka); remontowanie wnętrza kościoła, w którym wcześniej była fabryka;

[00:20:00, 01]
Pomoc Bronisławy Docenko przy odnawianiu kościoła, udzielenie gościny osobom wykonującym remont; przedstawienie ojca Bronisławy Docenko (narodowość, wykształcenie, zatrudnienie w sądzie w charakterze sekretarza);

[00:25:00, 01]
Ukrywanie przez miejscowych Polaków swojej tożsamości narodowej; podkreślanie przez Bronisławę Docenko polskości własnej i swoich najbliższych; przedstawienie matki Bronisławy (zajmowanie się gospodarstwem domowym, wychowywanie piątki dzieci); korzystna sytuacja materialna rodziców Bronisławy (dobrze płatna praca ojca, szykowanie dla córek posagów); losy rodzeństwa Bronisławy Docenko (wyjazd sióstr i zamieszkanie za granicą, pozostanie brata w rodzinnym domu);

[00:30:00, 01]
Zawłaszczenie majątku rodziców Bronisławy przez władze sowieckie w latach powojennych; wspomnienie z okresu okupacji niemieckiej, historia niemieckiego lekarza kwaterującego w domu rodziców Bronisławy (przeciwnik nazizmu), refleksja o dobrych i złych Niemcach; prześladowanie Polaków przez władze sowieckie, deportacje Polaków na Syberię, pozostanie rodziny Bronisławy dzięki pomocy znajomych Żydów;

[00:35:00, 01]
Eksterminacja Żydów w Delatyniu w czasie okupacji niemieckiej, wśród znajomych Bronisławy Docenko; próba ratowania koleżanki Żydówki i zagrożenie życia Bronisławy, uratowanej przed Niemcami dzięki medalikowi z wizerunkiem Matki Boskiej Częstochowskiej; życzliwość i wzajemna pomoc mieszkańców w okresie biedy i głodu w warunkach wojny, refleksja Bronisławy Docenko o stosunkach między ludźmi w obecnych czasach;

[00:40:00, 01]
Losy rodziny Bronisławy Docenko w okresie okupacji sowieckiej (zagrożenie aresztowaniem i zesłaniem na Syberię lub do Katynia, ciężka choroba ojca); okres głodu na Ukrainie po wojnie; życie w Delatyniu przed wojną (dostatnie życie rodziny Bronisławy, letniskowe dacze dla wczasowiczów z Warszawy); okoliczności utraty wzroku przez Bronisławę we wczesnym dzieciństwie;

[00:45:00.01]
Zakończone niepowodzeniem próby wyleczenia oczu przez lekarzy ze Lwowa; zainteresowanie się chorym dzieckiem przez wczasowiczkę z Warszawy;

[00:00:00] AHM_PnW_2380_Docenko_Bronisława_02
Wspomnienie z czasów odnawiania kościoła; kontynuacja; permanentne odwoływanie się Bronisławy Docenko do błogosławieństwa modlitwy; wspomnienie młodszej siostry Karoliny, obecnie inwalidki na wózku;

[00:05:00, 02]
Refleksja o polskości Polaków ze współczesnego Lwowa; religijność synów i wnuków Bronisławy Docenko, miejsce zamieszkania synów (Stanisławów, Nadwórna), kontakty z wnukami; kontynuacja opowieści leczenia oczu Bronisławy okładami z mikstury zielarza;

[00:10:00, 02]
Odzyskanie wzroku przez małą Bronisławę po serii bolesnych okładów z mikstury zaleconej prze zielarza; pójście do szkoły w wieku sześciu lat; pielęgnowanie przez Bronisławę swojej religijności od najmłodszych lat (religia w szkole, codzienne modlitwy w domu);

[00:15:00, 02]
Wspomnienie zdarzenia z lekcji religii w szkole (ukaranie młodszej siostry za nieposłuszeństwo na lekcji religii, przez księdza i przez ojca); otrzymanie przez Bronisławę promocji do gimnazjum po wzorowym ukończeniu szóstej klasy, przerwanie nauki po pół roku w czasie okupacji niemieckiej po zamknięciu szkoły dla Polaków; kontynuowanie nauki po wojnie, ukończenie wieczorowej „dziesięciolatki”;

[00:20:00, 02]
Losy w czasie okupacji niemieckiej (pomaganie rodzicom w pracy przy domu; zabranie z podwórka Bronisławy, jej sióstr i brata wraz z kilkoma młodymi dziewczynami na przymusowe roboty do Niemiec, podróż pociągiem na punkt zbiorczy do Lwowa, spotkanie znajomego Niemca lekarza, pomoc ze strony żołnierzy węgierskich w ukryciu się i dożywianiu, oparzenie twarzy siostry, podróżowanie z węgierskimi żołnierzami przez trzy miesiące w nieznanym kierunku);

[00:25:00, 02]
Kontynuowanie podróży; spotkanie po latach jednej z dziewczyn z pociągu; ukrywanie się młodych dziewczyn przed prześladowaniem przez żołnierzy sowieckich, otrzymanie pomocy od jednego z oficerów radzieckich i szczęśliwy powrót dziewcząt do domu; po latach próba odnalezienia w Moskwie żołnierza, który udzielił pomocy;

[00:30:00, 02]
Poślubienie jednego z żołnierzy węgierskich przez siostrę Bronisławy i zamieszkanie w Budapeszcie; losy rodziny siostry (urodzenie syna, wczesna śmierć męża, dochowanie się dziesięciorga wnuków, kariera zawodowa jednego z wnuków); zadowolenie Bronisławy Docenko ze swojej najbliższej rodziny; kontynuacja opowieści z podróży pociągiem (dotarcie pociągiem do Budapesztu, otrzymanie kwatery i pracy);

[00:35:00, 02]
Zatrudnienie dziewczyn przy naprawianiu odzieży wojskowej w zamian za mieszkanie i wyżywienie; zatrudnienie brata Bronisławy przy donoszeniu jedzenia z kuchni wojskowej; dramatyczne przeżycia po zajęciu Budapesztu przez wojska sowieckie;

[00:40:00, 02]
Powtórzenie opowieści przez Bronisławę Docenko okresu podróży pociągiem, pobytu w Budapeszcie;

[00:00:00, 03] AHM_PnW_2380_Docenko_Bronisława_03
Wspomnienia Bronisławy Docenko z podróży i pobytu w Budapeszcie (dobry stosunek Węgrów do Polaków, złe traktowanie Polaków przez żołnierzy radzieckich, za wyjątkiem rosyjskiego lekarza);

[00:05:00, 03]
Przypomnienie okresu prześladowań Polaków przez ukraińskich banderowców; refleksja Bronisławy Docenko o złych i dobrych Ukraińcach;

[00:10:00, 03]
Spalenie domu Bronislawy Docenko przez miejscowego Ukraińca; samodzielne odbudowanie domu przez Bronisławę; powrotna droga do domu z Budapesztu;

[00:15:00, 03]
Ucieczka z Budapesztu po zajęciu miasta przez Sowietów, zagrożenia w czasie podróży do domu; okoliczności spalenia kościoła w Kołomyi (z ukrywającymi się ludźmi) przez banderowców; wyjazd sióstr Bronisławy w obawie przed banderowcami, pozostanie Bronisławy z matką w Delatyniu;

[00:20:00, 03]
Życie rodziny Bronisławy po jej powrocie z Budapesztu (pomaganie zdobywania żywności, handlowanie samodzielnie warzoną solą w zamian za zboże, zamążpójście Bronisławy z osiedleńcem Polakiem, ożenek jej brata Olesia);

[00:25:00, 03]
Małżeństwo Bronisławy Docenko (ślub w cerkwi, nieudane pożycie małżeńskie, pielęgnowanie męża w ciężkiej chorobie, śmierć męża); zadowolenie z udanych synów i wnuków; komunikowanie się w różnych okresach (w języku polskim w gronie rodziny, w języku ukraińskim w miejscach publicznych); społeczność żydowska przed i w czasie wojny (wzajemny szacunek między Polakami i Żydami; współczucie dla ludności żydowskiej prześladowanej w czasie okupacji niemieckiej, wspomnienie znajomych Żydów zamordowanych przez Niemców);

[00:30:00, 03]
Utworzenie przez Niemców getta dla Żydów w Delatyniu; wspomnienie Bronisławy z odwiedzin u teściowej, pochwalenie się swoimi synkami, możliwość swobodnej rozmowy po polsku; znajomość języka polskiego (synowie, wnuki), refleksja na temat religijności; zadowolenie Bronisławy Docenko z wykształcenia i zdolności swoich najbliższych;

[00:35:00, 03]
Zamknięcie kościoła w Delatyniu w okresie władzy sowieckiej, zesłanie księży na Syberię, urządzenie fabryki w kościele, dostępność cerkwi dla wiernych, kultywowanie swojej religijności i polskości w zaciszu domowym; powroty księży z zesłania po śmierci Stalina, nielegalne zameldowanie księży;

[00:40:00, 03]
Pomoc Bronisławy Docenko w ocaleniu księży powracających z zesłania; praca zawodowa Bronisławy Docenko w zawodzie kasjerki w oddziale komunalnym; niszczenie i palenie kościołów przez miejscowych komunistów w okresie władzy sowieckiej;

[00:45:00, 03]
Incydent w trakcie podpalania jednego z kościołów; odwiedzanie siostry, mieszkającej w Polsce w Augustowie i koleżanek w innych miastach Polski; żal i pretensje Bronisławy Docenko za utraconymi Wschodnimi Kresami;

[00:50:00, 03]
Losy siostry mieszkającej w Polsce; refleksja Bronisławy Docenko na temat rodzicielstwa, wspomnienie własnych dzieci, tęsknota za polskością.