Urodziła się 11 listopada 1934 w polskiej wsi Duda niedaleko Niemenczyna na Wileńszczyźnie. Jej ojciec, Onufry Andruszkiewicz, zajmował się gospodarstwem, był także stolarzem i wieloletnim sołtysem wsi, również podczas okupacji niemieckiej, za co został później aresztowany przez Sowietów. W 1939 roku zmobilizowano go do wojska polskiego, trafił do niewoli niemieckiej i pracy u bauera, skąd uciekł w 1940 roku i wrócił do domu rodzinnego. Matka Ludwiki Januszkiewicz, Aniela (z domu Rynkiewicz), zajmowała się domem i czwórką dzieci (Ludwiką Januszkiewicz, jej siostrą i dwoma braćmi). Ludwika Januszkiewicz skończyła 7 klas szkoły powszechnej. Cały okres II wojny światowej rodzina Andruszkiewiczów spędziła w rodzinnej wsi. Po wprowadzeniu kołchozu Ludwika Januszkiewicz wyjechała około 1950 roku do Wilna, gdzie podjęła pracę jako krawcowa i przepracowała 40 lat (w zakładach państwowych oraz prywatnie). Wyszła za mąż w 1957 roku. Urodziła czwórkę dzieci.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Życie i praca na gospodarstwie w polskiej wsi Duda. Miasteczko Niemenczyn przed 1939 r. i społeczność żydowska tamże, losy rodziny i codzienność przedwojenna w okolicy; struktura narodowościowa; 001 00:01-08:48 min
Walka z polskością po wojnie, zmiana języka wykładowego w szkole i zakaz odprawiania mszy po polsku; przymusowa kolektywizacja i konfiskata majątków; 001 08:49 -10:36 min
Historia życia rodziców i dziadków; 001 10:37-14:16 min
Okupacja niemiecka, przyjmowanie uciekinierów z Wilna; głód i ciężkie warunki życia podczas wojny; mobilizacja ojca w 1939 r. do wojska i jego powrót z niewoli niemieckiej do domu; 001 14:17-22:52 min
Wojsko i posterunki niemieckie w okolicy podczas okupacji, przeszukania i rewizje; walczące między sobą partyzantki w sąsiednich lasach, konfiskata konia i uprzęży przez oddział partyzantki antysowieckiej, aresztowanie na tydzień ojca za pomoc partyzantom; relacje między żołnierzami niemieckimi a ludnością cywilną; wywózki i rozstrzelania rodzin podejrzanych o ukrywanie partyzantów; 001 22:53 -28:42 min
Likwidacja Żydów z getta w Niemenczynie, ukrywanie ludności żydowskiej w wiosce; zajęcia i charakterystyka społeczności Żydów w miasteczku przed wojną; misteria kalwaryjskie, i religijność przed wojną; targi, odpusty i zakupy w przedwojennym Wilnie; 002 00.01-11:40 min
Wilno przed 1939 r.- wygląd, warunki życia, ludność; nauka w szkole polskiej - nauczyciele, przedmioty, wyposażenie, zwyczaje etc., zmiany w edukacji podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej; 002 11:42-21:02 min
Tożsamość polska po 1945 r., nauka języka litewskiego; święta państwowe i kościelne przed wojną- obchody w szkole i w domu; 002 21:03 -29:17 min
Historia rodziny (dziadków i rodziców) oraz majątku rodzinnego przed wojną i po 1945 r.; 003 00:01-09:22 min
Kolektywizacja we wsi, wywózki najbogatszych gospodarzy, zmuszanie do oddania sprzętów gospodarskich; życie i praca w kołchozie; 003 09:23-13:55 min
Wieś Duda- historia folwarku, praca dzieci na wsi; religijność i historia kościoła w Niemenczynie; zabawy taneczne i rozrywki młodzieży; trudności zaopatrzeniowe po wojnie, walka władzy z wiarą katolicką, zamykanie kościołów; 003 13:56-29:20 min
Różne grupy partyzanckie w okresie wojny, aktywność ludności miejscowej w walkach z okupantami, relacje z cywilami; 004 00:01-05:16 min
Losy powojenne- decyzja o wyjeździe ze wsi do Wilna, praca w charakterze krawcowej; poznanie męża; kwestia religijności i apartyjności podczas pracy w fabryce; 004 05:17-13:32 min
Śmierć Stalina - obchody, reakcje ludności; zmiana warunków życia pod władzą Chruszczowa; rozpad Związku Radzieckiego i początki niepodległości Litwy; 004 13:33- 20:10 min
Kwestie tożsamości narodowej przed 1991 rokiem i potem; nastawienie społeczeństwa, różnice językowe, relacje Polaków z Litwinami i Rosjanami; społeczność polska w Wilnie i formy jej organizacji; 004 20:11-29:50 min
Losy męża- wywózka rodziny na Syberię, warunki transportu i życia na zesłaniu; historia rodziny męża; 005 00:01-17:47 min
Życie i praca na gospodarstwie w polskiej wsi Duda. Miasteczko Niemenczyn przed 1939 r. i społeczność żydowska tamże, losy rodziny i codzienność przedwojenna w okolicy; struktura narodowościowa; 001 00:01-08:48 min
Walka z polskością po wojnie, zmiana języka wykładowego w szkole i zakaz odprawiania mszy po polsku; przymusowa kolektywizacja i konfiskata majątków; 001 08:49 -10:36 min
Historia życia rodziców i dziadków; 001 10:37-14:16 min
Okupacja niemiecka, przyjmowanie uciekinierów z Wilna; głód i ciężkie warunki życia podczas wojny; mobilizacja ojca w 1939 r. do wojska i jego powrót z niewoli niemieckiej do domu; 001 14:17-22:52 min
Wojsko i posterunki niemieckie w okolicy podczas okupacji, przeszukania i rewizje; walczące między sobą partyzantki w sąsiednich lasach, konfiskata konia i uprzęży przez oddział partyzantki antysowieckiej, aresztowanie na tydzień ojca za pomoc partyzantom; relacje między żołnierzami niemieckimi a ludnością cywilną; wywózki i rozstrzelania rodzin podejrzanych o ukrywanie partyzantów; 001 22:53 -28:42 min
Likwidacja Żydów z getta w Niemenczynie, ukrywanie ludności żydowskiej w wiosce; zajęcia i charakterystyka społeczności Żydów w miasteczku przed wojną; misteria kalwaryjskie, i religijność przed wojną; targi, odpusty i zakupy w przedwojennym Wilnie; 002 00.01-11:40 min
Wilno przed 1939 r.- wygląd, warunki życia, ludność; nauka w szkole polskiej - nauczyciele, przedmioty, wyposażenie, zwyczaje etc., zmiany w edukacji podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej; 002 11:42-21:02 min
Tożsamość polska po 1945 r., nauka języka litewskiego; święta państwowe i kościelne przed wojną- obchody w szkole i w domu; 002 21:03 -29:17 min
Historia rodziny (dziadków i rodziców) oraz majątku rodzinnego przed wojną i po 1945 r.; 003 00:01-09:22 min
Kolektywizacja we wsi, wywózki najbogatszych gospodarzy, zmuszanie do oddania sprzętów gospodarskich; życie i praca w kołchozie; 003 09:23-13:55 min
Wieś Duda- historia folwarku, praca dzieci na wsi; religijność i historia kościoła w Niemenczynie; zabawy taneczne i rozrywki młodzieży; trudności zaopatrzeniowe po wojnie, walka władzy z wiarą katolicką, zamykanie kościołów; 003 13:56-29:20 min
Różne grupy partyzanckie w okresie wojny, aktywność ludności miejscowej w walkach z okupantami, relacje z cywilami; 004 00:01-05:16 min
Losy powojenne- decyzja o wyjeździe ze wsi do Wilna, praca w charakterze krawcowej; poznanie męża; kwestia religijności i apartyjności podczas pracy w fabryce; 004 05:17-13:32 min
Śmierć Stalina - obchody, reakcje ludności; zmiana warunków życia pod władzą Chruszczowa; rozpad Związku Radzieckiego i początki niepodległości Litwy; 004 13:33- 20:10 min
Kwestie tożsamości narodowej przed 1991 rokiem i potem; nastawienie społeczeństwa, różnice językowe, relacje Polaków z Litwinami i Rosjanami; społeczność polska w Wilnie i formy jej organizacji; 004 20:11-29:50 min
Losy męża- wywózka rodziny na Syberię, warunki transportu i życia na zesłaniu; historia rodziny męża; 005 00:01-17:47 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl
galeria
22fotografie
