Urodził się 15 września 1927 we wsi Szaterniki w gminie Mickuny (12 km od Wilna), jako syn Stanisława i Józefy. Jego dziadek i ojciec byli cieślami, ojciec założył spółdzielnię rolniczą, organizował mleczarnię, hodował pszczoły, pracował we własnej kuźni. Do 1939 roku Edward Klonowski ukończył pięć klas szkoły powszechnej w Szaternikach. W czasie II wojny światowej Edward Klonowski pomagał ojcu w gospodarstwie, pracował przy rozbudowie pobliskiej kolei i na plantacjach tytoniu. Związał się z oddziałami Armii Krajowej. Po wejściu Sowietów w 1944 roku zaciągnął się do straży ogniowej. Po opuszczeniu straży pracował jako mechanik, ślusarz, mechanik samochodowy, tokarz. Przez 10 lat był zatrudniony w zakładzie remontującym samochody. Następnie pracował w narzędziowni w zakładzie mas plastycznych. Później pracował przez 24 lata w fabryce zabawek, również w narzędziowni. Był autorem różnych wynalazków, z których co najmniej jeden został opatentowany w ZSRR. Ożenił się w 1954 roku. Zmarł w 2021 roku.
opis nagrania
Narracja:
[00:00:00] AHM_PnW_2052_Klonowski_Edward_01
Pierwsze dziecięce wspomnienia; rozpoczęcie nauki w szkole; szkoła mieszcząca się w domu dziadka; kontunuowanie nauki w czasie wojny - do końca 1940 roku; nauczyciel Litwin; nauka języka litewskiego;
[00:05:00, 01]
Praca ojca w gospodarstwie i jako cieśla; założenie przez ojca spółdzielni rolniczej przed wojną; gospodarstwo rodzinne przed wojną;
[00:10:00, 01]
Koło młodzieży wiejskiej założone przez wuja; kapele grające na wsi;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_02
Wybuch wojny i pobór do wojska; zabranie konia na potrzeby wojska; wkroczenie Armii Czerwonej - pierwsze wrażenia; władze litewskie;
[00:05:00, 01]
Zdawanie części plonów i mleka dla armii; bombardowania po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej; kontyngenty w czasie okupacji niemieckiej;
[00:10:00, 01]
Praca w czasie okupacji; działalność Armii Krajowej; pomoc ludności dla partyzantów; rozpoczęcie służby w Armii Krajowej;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_03
Rok 1944 i operacja Ostra Brama; aresztowania żołnierzy Armii Krajowej;
[00:05:00, 03]
Aresztowania i represje NKWD (koniec wojny);
[00:10:00, 03]
Wstąpienie do straży ogniowej w Nowej Wilejce; służba w straży ogniowej do końca wojny; aresztowania i wywózki pod koniec lat 40.; powstanie kołchozów;
[00:15:00, 03]
Powstanie kołchozu i zebranie z wyborami na kierownika; zainteresowanie mechaniką i wynalazkami; skierowanie na kurs mechanika; praca w zakładzie wojskowym w Wilnie;
[00:20:00, 03]
Praca zawodowa; przejście do pracy w fabryce elektrycznej;
[00:25:00, 03]
Praca jako konstruktor i wynalazca; opatentowanie wynalazku w Moskwie; proces ubiegania się o międzynarodowy patent;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_04
Ślub i budowa domu w 1945 roku; narodziny dzieci i wakacyjne wyjazdy na wieś;
[00:05:00, 04]
Powstawanie pierwszych organizacji kombatanckich; powstanie kół dawnych żołnierzy Armii Krajowej;
[00:10:00, 04]
Wzajemna pomoc między kombatantami; zdobywanie uprawnień kombatanckich i dodatkowych świadczeń;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_05
Pochodzenie rodziców; przedwojenna komasacja gruntów;
[00:05:00, 05]
Losy braci; rodzinna wieś przed wojną;
[00:10:00, 05]
Wyjazdy do Polski po wojnie; powody pozostania na Litwie; odwiedziny u rodziny mieszkającej w Polsce;
[00:15:00, 05]
Praca zawodowa - samodzielnie konstruowane maszyn;
[00:20:00, 05]
Praca jako konstruktor i wynalazca; powrót do wspomnień sprzed wojny - wygląd Wilna;
[00:25:00, 05]
Wyjazdy z ojcem na targ do Wilna; Żydzi zajmujący się handlem;
[00:30:00, 05]
Zagłada Żydów z okolic Wilna;
[00:35:00 05]
Refleksja na temat walki o pamięć o działalności AK; udział w Armii Krajowej i operacja Ostra Brama.
[00:00:00] AHM_PnW_2052_Klonowski_Edward_01
Pierwsze dziecięce wspomnienia; rozpoczęcie nauki w szkole; szkoła mieszcząca się w domu dziadka; kontunuowanie nauki w czasie wojny - do końca 1940 roku; nauczyciel Litwin; nauka języka litewskiego;
[00:05:00, 01]
Praca ojca w gospodarstwie i jako cieśla; założenie przez ojca spółdzielni rolniczej przed wojną; gospodarstwo rodzinne przed wojną;
[00:10:00, 01]
Koło młodzieży wiejskiej założone przez wuja; kapele grające na wsi;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_02
Wybuch wojny i pobór do wojska; zabranie konia na potrzeby wojska; wkroczenie Armii Czerwonej - pierwsze wrażenia; władze litewskie;
[00:05:00, 01]
Zdawanie części plonów i mleka dla armii; bombardowania po wybuchu wojny niemiecko-rosyjskiej; kontyngenty w czasie okupacji niemieckiej;
[00:10:00, 01]
Praca w czasie okupacji; działalność Armii Krajowej; pomoc ludności dla partyzantów; rozpoczęcie służby w Armii Krajowej;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_03
Rok 1944 i operacja Ostra Brama; aresztowania żołnierzy Armii Krajowej;
[00:05:00, 03]
Aresztowania i represje NKWD (koniec wojny);
[00:10:00, 03]
Wstąpienie do straży ogniowej w Nowej Wilejce; służba w straży ogniowej do końca wojny; aresztowania i wywózki pod koniec lat 40.; powstanie kołchozów;
[00:15:00, 03]
Powstanie kołchozu i zebranie z wyborami na kierownika; zainteresowanie mechaniką i wynalazkami; skierowanie na kurs mechanika; praca w zakładzie wojskowym w Wilnie;
[00:20:00, 03]
Praca zawodowa; przejście do pracy w fabryce elektrycznej;
[00:25:00, 03]
Praca jako konstruktor i wynalazca; opatentowanie wynalazku w Moskwie; proces ubiegania się o międzynarodowy patent;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_04
Ślub i budowa domu w 1945 roku; narodziny dzieci i wakacyjne wyjazdy na wieś;
[00:05:00, 04]
Powstawanie pierwszych organizacji kombatanckich; powstanie kół dawnych żołnierzy Armii Krajowej;
[00:10:00, 04]
Wzajemna pomoc między kombatantami; zdobywanie uprawnień kombatanckich i dodatkowych świadczeń;
[00:00:00] AHM_PnW_2052_ Klonowski_Edward_05
Pochodzenie rodziców; przedwojenna komasacja gruntów;
[00:05:00, 05]
Losy braci; rodzinna wieś przed wojną;
[00:10:00, 05]
Wyjazdy do Polski po wojnie; powody pozostania na Litwie; odwiedziny u rodziny mieszkającej w Polsce;
[00:15:00, 05]
Praca zawodowa - samodzielnie konstruowane maszyn;
[00:20:00, 05]
Praca jako konstruktor i wynalazca; powrót do wspomnień sprzed wojny - wygląd Wilna;
[00:25:00, 05]
Wyjazdy z ojcem na targ do Wilna; Żydzi zajmujący się handlem;
[00:30:00, 05]
Zagłada Żydów z okolic Wilna;
[00:35:00 05]
Refleksja na temat walki o pamięć o działalności AK; udział w Armii Krajowej i operacja Ostra Brama.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]