Polacy na Wschodzie

Streszczenie relacji z minutnikiem

[00:00:00] AHM_PnW_2047_Ciunowicz_Kazimiera_01
Narodziny rozmówczyni; przywiezienie serca Piłsudskiego do Wilna; wspomnienie 1 września 1939; pobór do wojska 1939; wkroczenie Rosjan i początek wywózek; przekazanie Wilna Litwinom; ucieczka prezydenta Smetony;

[00:05:00, 01]
Terror niemieckiej okupacji; węzeł kolejowy w Wilnie; zesłańcy na stacji; podawanie wody zesłańcom przez dzieci; śmierć brata matki w płonącym pociągu; wojenna przestroga ojca; ludobójstwa inteligencji i duchowieństwa w Ponarach; ojciec Witold;

[00:10:00, 01]
Wspomnienia ojca z I wojny Światowej; sytuacja w Polsce tuż po I wojnie światowej; wspomnienia ojca z wojny polsko-bolszewickiej w Wilnie; praca ojca w międzywojniu; matka Katarzyna z Labyczów i jej rodzina;

[00:15:00, 01]
Wysiedleni po wojnie sąsiedzi; dziadkowie rozmówczyni; słuchanie radia i czytanie gazet przed wojną; rodzice mamy z ulicy Kojerańskiej; sąsiadka Guszyńska i jej rozstrzelany mąż; szkoła w Nowej Wilejce i jej podpalenie przez Niemców; nauka rozmówczyni w czasie wojny;

[00:20:00, 01]
Dyrektorka szkoły Szymaszkowa; nauczyciele w szkole; szkoła litewska; lituanizowanie dzieci polskich i wycieczki do Kowna; katecheta ks. Malachowski i chrzczenie dzieci; Wilejka dawniej i dziś;

[00:25:00, 01]
Wilejski 13 Pułk Ułanów; życzenia pokoju; przedwojenne rolnictwo w Nowej Wilejce; prawosławni i Żydzi w Nowej Wilejce; umiejętności handlowe Żydów;

[00:30:00, 01]
Umiejętności handlowe Żydów – ciąg dalszy; ulica Wileńska; kąpiele w rzece; obrzyny z piekarni Garbina; przedwojenne msze dla dzieci; wojskowi na mszy; zniszczone koszary i kościół przez Rosjan; wizyta dzieci w zniszczonym kościele; fundacja kościoła przez fabrykanta Mozera;

[00:35:00, 01]
Zniszczony nagrobek Mozerów;

[00:00:00] AHM_PnW_2047_Ciunowicz_Kazimiera_02
Cmentarz w Nowej Wilejce; bożnica żydowska w Wilejce; zapalanie świec szabatowych przez polskie dzieci; interwencja księdza w egzekucji Żydów; historia rodziny Kirszys; wizyty współczesne Żydów w Wilejce;

[00:05:00, 02]
Wypasanie kóz przy torach; dworce kolejowe w Nowej Wilejce; udział ojca w wypadku kolejowym i choroba; rodzeństwo rozmówczyni; wyjazdy powojenne z Nowej Wilejki;

[00:10:00, 02]
Miny dywersyjne w Wilnie tuż przed wojną; wkroczenie Rosjan do Wilna; początek walk 1941; walki na froncie wschodnim; zajęcie Wilna przez Litwę 1939; chwilowy dobrobyt 1939;

[00:15:00, 02]
Mordy radzieckie na kolaborantach; niemieckie oddziały Rosjan; posterunki żandarmerii; przymusowy wyjazd rodzeństwa na roboty do Niemiec; kłamstwo prasy; złe wyżywienie robotników przymusowych; przyjście Niemców po brata; ucieczka brata dzięki pomocy sekretarki;

[00:20:00, 02]
Ukrywanie się brata przed aresztowaniem; aresztowanie brata; interwencja matki; szybka reakcja Niemców na przyjście brata do domu; wywiezienie sąsiadów;

[00:25:00, 02]
Wysyłanie paczek sąsiadom na zsyłkę; mordowanie Żydów za przyzwoleniem Niemców; życie codzienne w czasie wojny; głodzenie jeńców radzieckich przez Niemców; praca ojca jako stróż w czasie wojny; pogrzeb ojca i obecność wielu ludzi;

[02, 00:30:00]
Przepuszczanie przez ojca Polaków z jedzeniem z fabryki; zwolnienie się ojca z pracy; okradanie fabryki przez następcę ojca; praca matki w lnianej fabryce; wojenne gospodarstwo rodzinne; śmierć rodziców i męża; nauka w szkole wieczorowej;

[02, 00:35:04]
Nauka szycia; praca w magazynie i jako sprzedawczyni; wizyty w Polsce; wyjazd wnuczki na studia do Polski; rodzina i ślub wnuczki; słowa rozmówczyni o trzymaniu się rodzinnej ziemi i nie opuszczaniu kraju.