Urodziła się 15 maja 1932 roku w Zdołbunowie w rodzinie mieszanej: matka była prawosławną Ukrainką, ojciec Polakiem, który zmienił wyznanie, chcąc powtórnie się ożenić. Rodzice prowadzili małe gospodarstwo rolne, dodatkowo zarobkując w pobliskiej cementowni i jako pomoc niewielkich przedsiębiorstwach, prowadzonych przez miejscowych Żydów. W czasie wojny rodzina pomagał Żydom - regularnie zanosząc żywność do utworzonego przez Niemców w czasie okupacji getta w Zdołbunowie. Po wojnie rodzina starała się o pozwolenie na wyjazd od Polski, jednak bezskutecznie. W 1948 roku Lidia Krzyżanowska wyszła za mąż Cezarego Krzyżanowskiego, ze względu na zwalczanie przez władze sowieckie religii katolickiej i w obawie przed donosem, zdecydowali się wyłącznie na ślub cywilny. Urodziła trzech synów.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Ślub, historia rodziny, powtórnego małżeństwa 001 ok. 1 min
Zdołbunów, wygląd miasta przed wojną, mniejszości narodowe, polska szkoła; 001 ok. 2 min
Historia rodziny męża; 001 ok. 5 min
Pierwsza wizyta w kościele katolickim, księża opiekujący się parafią w Połonnym i Zdołbunowie – ksiądz Chomicki; 001 ok. 6 min
Żydzi w Zdołbunowie, praca ojca w piekarni u żydowskiego właściciela piekarni, pozytywne wspomnienia o wzajemnych relacjach między Polakami, Ukraińcami i Żydami przed wojną; 001 ok. 9 min
Powody, dla których otrzymali odmowę wyjazdu do Polski w 1945 roku; 001 ok. 12 min
Wybuch wojny we wrześniu 1939 roku, wycofywanie się wojsk polskich, porzucających sprzęt i konie, wejście Sowietów i kolektywizacja – odebranie ziemi, rabunek ze strony wojsk sowieckich i partyzantki; 002 ok. 1 min
Druga okupacja sowiecka, niszczenie cerkwi i zamknięcie kościoła katolickiego w Zdołbunowie, zbombardowanego w czasie wojny, a przez władze komunistyczne zamienionego następnie na skład meblowy, dworzec kolejowy przed wojną; 002 ok. 10 min
Kult religijny przed wojną – dobre kontakty między prawosławnymi i katolickimi mieszkańcami Zdołbunowa, odpusty; 002 ok. 14 min
Druga okupacja sowiecka i sytuacja po wojnie, rabunek, partyzantka (banderowcy): ucieczka ludności polskiej z okolicznych wsi do Zdołbunowa; 002 ok. 17 min
Żydzi zdołbunowskcy – wyjazdy w głąb ZSRR ze strachu przed hitlerowcami, wymordowanie pozostałych przez miejscowych Ukraińców na rozkaz Niemców, historia ojca Nagrywanej, który był świadkiem zagłady, getto – pomoc matki, która nosiła jedzenie uwięzionym tam znajomych, głód w getcie, stygmatyzacja, poszukiwanie złota przez miejscową ludność w domach pożydowskich, zmiana dawnego getta w obóz dla jeńców niemieckich; 002 ok. 24 min
Ślub, historia rodziny, powtórnego małżeństwa 001 ok. 1 min
Zdołbunów, wygląd miasta przed wojną, mniejszości narodowe, polska szkoła; 001 ok. 2 min
Historia rodziny męża; 001 ok. 5 min
Pierwsza wizyta w kościele katolickim, księża opiekujący się parafią w Połonnym i Zdołbunowie – ksiądz Chomicki; 001 ok. 6 min
Żydzi w Zdołbunowie, praca ojca w piekarni u żydowskiego właściciela piekarni, pozytywne wspomnienia o wzajemnych relacjach między Polakami, Ukraińcami i Żydami przed wojną; 001 ok. 9 min
Powody, dla których otrzymali odmowę wyjazdu do Polski w 1945 roku; 001 ok. 12 min
Wybuch wojny we wrześniu 1939 roku, wycofywanie się wojsk polskich, porzucających sprzęt i konie, wejście Sowietów i kolektywizacja – odebranie ziemi, rabunek ze strony wojsk sowieckich i partyzantki; 002 ok. 1 min
Druga okupacja sowiecka, niszczenie cerkwi i zamknięcie kościoła katolickiego w Zdołbunowie, zbombardowanego w czasie wojny, a przez władze komunistyczne zamienionego następnie na skład meblowy, dworzec kolejowy przed wojną; 002 ok. 10 min
Kult religijny przed wojną – dobre kontakty między prawosławnymi i katolickimi mieszkańcami Zdołbunowa, odpusty; 002 ok. 14 min
Druga okupacja sowiecka i sytuacja po wojnie, rabunek, partyzantka (banderowcy): ucieczka ludności polskiej z okolicznych wsi do Zdołbunowa; 002 ok. 17 min
Żydzi zdołbunowskcy – wyjazdy w głąb ZSRR ze strachu przed hitlerowcami, wymordowanie pozostałych przez miejscowych Ukraińców na rozkaz Niemców, historia ojca Nagrywanej, który był świadkiem zagłady, getto – pomoc matki, która nosiła jedzenie uwięzionym tam znajomych, głód w getcie, stygmatyzacja, poszukiwanie złota przez miejscową ludność w domach pożydowskich, zmiana dawnego getta w obóz dla jeńców niemieckich; 002 ok. 24 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl