Urodziła się 28 kwietnia 1930 w miasteczku Hniezno w powiecie wołkowyskim. Ojciec Anny Sadowskiej pracował na kolei – był zwrotnicowym. Matka prowadziła dom, a z czasem założyła sklep spożywczy w miasteczku. Do 1939 Anna Sadowska ukończyła trzy klasy polskiej szkoły powszechnej. Po wybuchu wojny i zajęciu tych terenów przez wojska sowieckie odbyło się kilka wywózek. W trakcie drugiej okupacji sowieckiej Anna Sadowska straciła dziadka, który aresztowany przez Sowietów został zamęczony w trakcie przesłuchania w grodzieńskim więzieniu. Po zakończeniu wojny rodziców zmuszono do wstąpienia do kołchozu. Po wojnie, Anna Sadowska ukończyła szkołę podstawową. Następnie zdała do trzyletniego handlowego technikum w Homlu, a później rozpoczęła studia w Instytucie Handlowo – Ekonomicznym we Lwowie. Po studiach wróciła do Wołkowyska. Zaczęła pracować jako kierownik wydziału handlowo-ekonomicznego, gdzie pracowała do emerytury. W 1959 roku wyszła za mąż za Mariana Marczyka. Wkrótce urodził się syn. W latach 90. zaangażowała się w odbudowę polskiego życia społecznego w Wołkowysku. Zakładała miejscowy oddział Stowarzyszenia im. Adama Mickiewicza, a później skupiła się na animowaniu polskiej oświaty. Doprowadziła do powstania szkoły polskiej w Wołkowysku.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Wspomnienia rodzinne (zajęcia dziadków, praca rodziców); 0001 ok. 1 min
Wybuch II wojny światowej (wkroczenie sowietów); 0001 ok. 4 min
Nauka w szkole powszechnej w trakcie pierwszej okupacji sowieckiej (ucieczka polskich nauczycieli, przyjazd Żydów z terenów okupowanych przez Niemców); 0001 ok. 5 min
Kolejne wywózki z Gniezna (1940 , 1941); 0001 ok. 11 min
Wkroczenie Niemców na grodzieńszczyznę; 0001 ok. 13 min
Wojna niemiecko – sowiecka (wjazd pierwszych oddziałów niemieckich do Gniezna); 0001 ok. 20 min
Codzienność podczas niemieckiej okupacji (sposoby zarobkowania, represje); 0001 ok. 21 min
Stosunki polsko – żydowskie podczas pierwszej okupacji sowieckiej; 0001 ok. 22 min
Działania zbrojnych band białoruskich (tzw. partyzantów) w trakcie okupacji niemieckiej; 0001 ok. 24 min
Wojna sowiecko – niemiecka (drugie przyjście Sowietów, aresztowanie dziadka i wujka, śmierć dziadka w więzieniu w Grodnie); 0001 ok. 26 min
Nacjonalizacja, organizacja kołchozu (represje, wywózki do Kazachstanu); 0001 ok. 28 min
Organizacja szkoły (sprzeciw rodziców przeciwko zorganizowaniu białoruskiej szkoły); 0001 ok. 31 min
Nauka w kolejarskiej szkole wieczorowej; 0002 ok. 1 min
Nauka w technikum ekonomicznym w Homlu a następnie w Instytucie Handlowo – Ekonomicznym we Lwowie; 0002 ok. 2 min
Odbudowa polskiego życia społecznego w Wołkowysku (założenie Stowarzyszenia im. Adama Mickiewicza, animowanie działań oświatowych); 0002 ok. 5 min
Starania w celu zbudowania polskiej szkoły w Wołkowysku; 0002 ok. 17 min
Wspomnienia rodzinne (zajęcia ojca i dziadka); 0002 ok. 23 min
Przedwojenne Gniezno (nauka w polskiej szkole); 0002 ok. 27 min
Przedwojenny Wołkowysk (pierwsza wizyta w kinie); 0002 ok. 31 min
Codzienność wojenna (praca ojca na kolei w trakcie okupacji niemieckiej); 0002 ok. 35 min
Stosunki polsko – żydowskie w Gnieźnie; 0003 ok. 2 min
Okupacja niemiecka (Żydzi w Wołkowysku, getto, Holocaust); 0003 ok. 6 min
Druga okupacja sowiecka (założenie sielsowietu, wywózki); 0003 ok. 13 min
Okupacja niemiecka (ucieczki Żydów z getta, ukrywanie się na prowincji, działalność partyzantów); 0003 ok. 17 min
Ponowne wejście sowietów (ucieczka białoruskich kolaborantów); 0003 ok. 21 min
Codzienność powojenna (praca w Wołkowysku, życie religijne, represje); 0003 ok. 28 min
Relacje z władzami (opór wobec wstąpienia do partii, udzielanie pomocy lokalnej władzy); 0003 ok. 31 min
Wspomnienia rodzinne (zajęcia dziadków, praca rodziców); 0001 ok. 1 min
Wybuch II wojny światowej (wkroczenie sowietów); 0001 ok. 4 min
Nauka w szkole powszechnej w trakcie pierwszej okupacji sowieckiej (ucieczka polskich nauczycieli, przyjazd Żydów z terenów okupowanych przez Niemców); 0001 ok. 5 min
Kolejne wywózki z Gniezna (1940 , 1941); 0001 ok. 11 min
Wkroczenie Niemców na grodzieńszczyznę; 0001 ok. 13 min
Wojna niemiecko – sowiecka (wjazd pierwszych oddziałów niemieckich do Gniezna); 0001 ok. 20 min
Codzienność podczas niemieckiej okupacji (sposoby zarobkowania, represje); 0001 ok. 21 min
Stosunki polsko – żydowskie podczas pierwszej okupacji sowieckiej; 0001 ok. 22 min
Działania zbrojnych band białoruskich (tzw. partyzantów) w trakcie okupacji niemieckiej; 0001 ok. 24 min
Wojna sowiecko – niemiecka (drugie przyjście Sowietów, aresztowanie dziadka i wujka, śmierć dziadka w więzieniu w Grodnie); 0001 ok. 26 min
Nacjonalizacja, organizacja kołchozu (represje, wywózki do Kazachstanu); 0001 ok. 28 min
Organizacja szkoły (sprzeciw rodziców przeciwko zorganizowaniu białoruskiej szkoły); 0001 ok. 31 min
Nauka w kolejarskiej szkole wieczorowej; 0002 ok. 1 min
Nauka w technikum ekonomicznym w Homlu a następnie w Instytucie Handlowo – Ekonomicznym we Lwowie; 0002 ok. 2 min
Odbudowa polskiego życia społecznego w Wołkowysku (założenie Stowarzyszenia im. Adama Mickiewicza, animowanie działań oświatowych); 0002 ok. 5 min
Starania w celu zbudowania polskiej szkoły w Wołkowysku; 0002 ok. 17 min
Wspomnienia rodzinne (zajęcia ojca i dziadka); 0002 ok. 23 min
Przedwojenne Gniezno (nauka w polskiej szkole); 0002 ok. 27 min
Przedwojenny Wołkowysk (pierwsza wizyta w kinie); 0002 ok. 31 min
Codzienność wojenna (praca ojca na kolei w trakcie okupacji niemieckiej); 0002 ok. 35 min
Stosunki polsko – żydowskie w Gnieźnie; 0003 ok. 2 min
Okupacja niemiecka (Żydzi w Wołkowysku, getto, Holocaust); 0003 ok. 6 min
Druga okupacja sowiecka (założenie sielsowietu, wywózki); 0003 ok. 13 min
Okupacja niemiecka (ucieczki Żydów z getta, ukrywanie się na prowincji, działalność partyzantów); 0003 ok. 17 min
Ponowne wejście sowietów (ucieczka białoruskich kolaborantów); 0003 ok. 21 min
Codzienność powojenna (praca w Wołkowysku, życie religijne, represje); 0003 ok. 28 min
Relacje z władzami (opór wobec wstąpienia do partii, udzielanie pomocy lokalnej władzy); 0003 ok. 31 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl