Urodziła się 20 maja 1926 w Słonimu, w woj. naowogródzkim (II RP). Dziadkowie ze strony ojca pochodzili z Lidy, a ze strony matki z Izabelina, wioski pod Wołkowyskiem. Obie rodziny mieszkały i pracowały w majątku Posolskich w Szymkowiczach, 12 kilometrów od Słonimia. Dziadek ze strony ojca był ekonomem, a ze strony matki kowalem. Tu poznali się rodzice Heleny Bielskiej. Ojciec był początkowo leśniczym w majątku Szymkowicze. W wyniku konfliktu z właścicielem Szymkowicz musiał rzucić posadę leśniczego i w latach 20. przeniósł się z rodziną do Słonimia. Rodzice przez długi czas mieszkali w wynajmowanych mieszkaniach i dopiero w 1940 roku, kiedy bratową mamy wywieziono na Syberię, rodzina Nosewiczów osiedliła się w jej domu. W okresie międzywojennym ojciec Heleny Bielskiej imał się różnych prac. Oprócz Heleny Bielskiej państwo Nosewicze mieli pięcioro dzieci - cztery dziewczynki i jednego chłopca. Do 1939 roku Helena Bielska ukończyła sześć klas szkoły powszechnej. Podczas II wojny światowej wstąpiła do lokalnej szkoły rzemieślniczej, gdzie uczyła się sztuki krawieckiej. W trakcie okupacji niemieckiej pracowała w słonimskim szpitalu, w którym leczono rannych żołnierzy niemieckich. Rodzina wyjechała ze Słonima przed przejściem frontu i ukrywała się na wsi. Po wojnie Helena Bielska pracowała jako krawcowa. Najpierw szyła ludziom ubrania w domu, później, w wieku trzydziestu czterech lat, rozpoczęła pracę w fabryce tekstylnej. Dwie siostry Heleny Bielskiej wyjechały po wojnie do Polski - do Białegostoku. Rodzice dołączyli do nich w 1959 roku. Helena Bielska całe życie mieszkała w Słonimiu. Wyszła za mąż za prawosławnego Białorusina. Urodziła im się dwójka dzieci - syn w 1951 a córka w 1957.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_01
Najwcześniejsze wspomnienia rodzinne (pochodzenie rodziców; zajęcia rodziców, życie rodzinne); wyjazd większości rodziny do Polski w latach 50. (wycieczki do Polski, rodzinne zjazdy, spotkania z krewnymi);
[00:05:02]
Okoliczności poznania się rodziców Heleny Bielskiej majątku w Szymkowiczach;
[00:10:04]
Przeprowadzka rodziny do Słonimia – lata 20. z powodu konfliktu ojca z lokalnym właścicielem ziemskim; ciężkie warunki życia w Słonimiu w okresie międzywojennym; przeprowadzka do domu ciotki wywiezionej na Sybir w 1940 r.;
[00:15:02]
Wspomnienia o dziadkach i rodzicach pracujących w majątku w Szymkowiczach;
[00:20:15]
Wspomnienie szkoły podstawowej, do której chodziła H. Bielska przed 1939 (im. Ignacego Mościckiego);
[00:25:05]
Życie codzienne w okresie międzywojennym (różne prace wykonywane przez ojca, trudne warunki życia w Słonimiu, pomoc z Kasy Chorych); życie religijne w Słonimiu w okresie międzywojennym i powojennym (odbudowa kościoła);
[00:30:05]
Rozstrzelanie Słonimskiego księdza i sióstr przedz Niemców za pomoc Żydom, wspomnienie społeczności żydowskiej przez wojną w miasteczku;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_02
Wspomnienie z okresu edukacji szkolnej w Słonimu w latach 30. (koledzy i koleżanki z klasy); inne szkoły w mieście;
[00:05:00]
Pomoc mieszkańców w restauracju zdewastowanego po wojnie kościoła katolickiego w Słonimiu;
[00:10:10]
Stosunki polsko-białoruskie przed wojną; ucieczka rodziny ze Słonimia na wieś przed nadchodzącą Armią Czerwoną (1944); rozstrzelenie sąsiada przez uciekających Niemców;
[00:15:08]
Podsłuchanie przez ojca Heleny Bielskiej rozmowy żołnierzy niemieckich o ewakuacji i zniszczeniu miasta; ucieczka rodziny na wieś i uratowanie się; stosunki polsko – żydowskie przed wojną i w trakcie pierwszej okupacji sowieckiej;
[00:20:04]
Społeczność żydowska w Słonimie przed wojną; opis usytuowania przedwojennych sklepików w miasteczku i ich asortyment;
[00:25:10]
Dalszy ciąg opisu przedwojennych sklepików w Słonimiu; święta żydowskie – szabas;
[00:30:07]
Święta żydowskie – Kuczki, czyli Sukkot;
[00:35:02]
Katolicyzm w społeczeństwie Słonimia po wojnie;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_03
Okupacja sowiecka (szykanowanie katolików, wywózki na Sybir);
[00:05:06]
Okupacja niemiecka (powstanie getta żydowskiego, życie codzienne mieszkańców, praca, wywózka do Niemiec na roboty przymusowe);
[00:10:05]
Okupacja niemiecka (powstanie getta, Żydzi w getcie, Holocaust);
[00:15:05]
Codzienność okupacyjna (praca w niemieckim szpitalu, przenoszenie niemieckich grobów); ucieczki z getta, likwidacja getta, rozstrzeliwania na Górze Pietrolewickiej;
[00:20:03]
Postawienie krzyża i pomnika na Górze Pietrolewickiej w miejscu straceń przez Związek Polaków;
[00:25:04]
Wzajemne relacje między Niemcami a miejscowymi Polakami w trakcie okupacji (przykład dobrego i złego Niemca); wkroczenie Armii Czerwonej w 1944 (nauka szycia, zarabianie pieniędzy);
[00:30:07]
Organizacja życia codziennego po wkroczeniu Armii Czerwonej do Słonimia w 1944;
[00:35:04]
Praca męża Heleny Bielskiej przy słupach telefonicznych;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_04
Losy dzieci Heleny Bielskiej.
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_01
Najwcześniejsze wspomnienia rodzinne (pochodzenie rodziców; zajęcia rodziców, życie rodzinne); wyjazd większości rodziny do Polski w latach 50. (wycieczki do Polski, rodzinne zjazdy, spotkania z krewnymi);
[00:05:02]
Okoliczności poznania się rodziców Heleny Bielskiej majątku w Szymkowiczach;
[00:10:04]
Przeprowadzka rodziny do Słonimia – lata 20. z powodu konfliktu ojca z lokalnym właścicielem ziemskim; ciężkie warunki życia w Słonimiu w okresie międzywojennym; przeprowadzka do domu ciotki wywiezionej na Sybir w 1940 r.;
[00:15:02]
Wspomnienia o dziadkach i rodzicach pracujących w majątku w Szymkowiczach;
[00:20:15]
Wspomnienie szkoły podstawowej, do której chodziła H. Bielska przed 1939 (im. Ignacego Mościckiego);
[00:25:05]
Życie codzienne w okresie międzywojennym (różne prace wykonywane przez ojca, trudne warunki życia w Słonimiu, pomoc z Kasy Chorych); życie religijne w Słonimiu w okresie międzywojennym i powojennym (odbudowa kościoła);
[00:30:05]
Rozstrzelanie Słonimskiego księdza i sióstr przedz Niemców za pomoc Żydom, wspomnienie społeczności żydowskiej przez wojną w miasteczku;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_02
Wspomnienie z okresu edukacji szkolnej w Słonimu w latach 30. (koledzy i koleżanki z klasy); inne szkoły w mieście;
[00:05:00]
Pomoc mieszkańców w restauracju zdewastowanego po wojnie kościoła katolickiego w Słonimiu;
[00:10:10]
Stosunki polsko-białoruskie przed wojną; ucieczka rodziny ze Słonimia na wieś przed nadchodzącą Armią Czerwoną (1944); rozstrzelenie sąsiada przez uciekających Niemców;
[00:15:08]
Podsłuchanie przez ojca Heleny Bielskiej rozmowy żołnierzy niemieckich o ewakuacji i zniszczeniu miasta; ucieczka rodziny na wieś i uratowanie się; stosunki polsko – żydowskie przed wojną i w trakcie pierwszej okupacji sowieckiej;
[00:20:04]
Społeczność żydowska w Słonimie przed wojną; opis usytuowania przedwojennych sklepików w miasteczku i ich asortyment;
[00:25:10]
Dalszy ciąg opisu przedwojennych sklepików w Słonimiu; święta żydowskie – szabas;
[00:30:07]
Święta żydowskie – Kuczki, czyli Sukkot;
[00:35:02]
Katolicyzm w społeczeństwie Słonimia po wojnie;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_03
Okupacja sowiecka (szykanowanie katolików, wywózki na Sybir);
[00:05:06]
Okupacja niemiecka (powstanie getta żydowskiego, życie codzienne mieszkańców, praca, wywózka do Niemiec na roboty przymusowe);
[00:10:05]
Okupacja niemiecka (powstanie getta, Żydzi w getcie, Holocaust);
[00:15:05]
Codzienność okupacyjna (praca w niemieckim szpitalu, przenoszenie niemieckich grobów); ucieczki z getta, likwidacja getta, rozstrzeliwania na Górze Pietrolewickiej;
[00:20:03]
Postawienie krzyża i pomnika na Górze Pietrolewickiej w miejscu straceń przez Związek Polaków;
[00:25:04]
Wzajemne relacje między Niemcami a miejscowymi Polakami w trakcie okupacji (przykład dobrego i złego Niemca); wkroczenie Armii Czerwonej w 1944 (nauka szycia, zarabianie pieniędzy);
[00:30:07]
Organizacja życia codziennego po wkroczeniu Armii Czerwonej do Słonimia w 1944;
[00:35:04]
Praca męża Heleny Bielskiej przy słupach telefonicznych;
[00:00:00] AHM_PnW_1961_Bielska_Helena_04
Losy dzieci Heleny Bielskiej.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]