Urodził się 11 lipca 1928 w Grodnie. Był jednym z pięciorga dzieci Samuela i Haji Szmulewiczów. Ojciec zajmował się remontem mebli, matka była gospodynią domową. Rodzina prowadziła także niewielki bar przy Placu Batorego. Aleksander Szmulewicz uczęszczał do żydowskiej szkoły na ul. Zamkowej. W czerwcu 1941, tuż przed zajęciem miasta przez Niemców, wraz z nieznajomą żoną radzieckiego oficera wyjechał z Grodna do Baszkirii. Do 1943 roku przebywał w domu dziecka w Ufie i uczył się w szkole muzycznej w klasie klarnetu. W 1946 roku został powołany do armii. Służbę pełnił grając w orkiestrze wojskowej przy Akademii im. Frunzego w Moskwie. Po demobilizacji w 1950 roku powrócił do Grodna. Nikt z jego krewnych nie przeżył niemieckiej okupacji. Przez dwa lata prowadził orkiestrę straży pożarnej w Grodnie. W 1952 roku ponownie rozpoczął służbę w armii. W 1955 ożenił się z Rachelą Weinstain – Żydówką z Wołkowyska, uratowaną przez Polaków. W 1974 przeszedł na wojskową emeryturę i wraz z żoną zamieszkał w Grodnie. W 1998 przeprowadził się do Puszkina pod Sankt Petersburgiem.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] AHM_PnW_1737_Szmulewicz_Aleksander_01
Życie codzienne w przedwojennym Grodnie; rodzina i zajęcia rodziców; wybuch wojny i wkroczenie Armii Czerwonej;
[00:05:00, 01]
Losy rodziny Aleksandra Szmulewicza w czasie wojny; pożar domu rodzinnego; pomoc od nieznajomej kobiety i opuszczenie Grodna; przybycie do Baszkirii;
[00:10:00, 01]
Pobyt w domu dziecka; nauka w szkole żydowskiej przed wojną; wyjazd do Ufy; wstąpienie do wojskowej szkoły muzycznej; nauka gry na klarnecie; skierowanie do Moskwy po wojnie;
[00:15:00, 01]
Służba wojskowa; przyjazd do Grodna pod koniec lat 40.; orkiestra w Grodnie; kontynuacja kariery wojskowej; poznanie przyszłej żony – Żydówki z Wołkowyska;
[00:20:00, 01]
Losy żony w czasie wojny; wspomnienie wkroczenia Armii Czerwonej do Grodna w 1939 roku;
[00:25:00, 01]
Stosunek Żydów do Sowietów;
[00:30:00, 01]
Antysemityzm; refleksja o stosunku Polaków do Żydów;
[00:35:00, 01]
Refleksja o współczesnej Polsce; religijność w rodzinie przed wojną; gra w orkiestrach weselnych.
[00:00:00] AHM_PnW_1737_Szmulewicz_Aleksander_01
Życie codzienne w przedwojennym Grodnie; rodzina i zajęcia rodziców; wybuch wojny i wkroczenie Armii Czerwonej;
[00:05:00, 01]
Losy rodziny Aleksandra Szmulewicza w czasie wojny; pożar domu rodzinnego; pomoc od nieznajomej kobiety i opuszczenie Grodna; przybycie do Baszkirii;
[00:10:00, 01]
Pobyt w domu dziecka; nauka w szkole żydowskiej przed wojną; wyjazd do Ufy; wstąpienie do wojskowej szkoły muzycznej; nauka gry na klarnecie; skierowanie do Moskwy po wojnie;
[00:15:00, 01]
Służba wojskowa; przyjazd do Grodna pod koniec lat 40.; orkiestra w Grodnie; kontynuacja kariery wojskowej; poznanie przyszłej żony – Żydówki z Wołkowyska;
[00:20:00, 01]
Losy żony w czasie wojny; wspomnienie wkroczenia Armii Czerwonej do Grodna w 1939 roku;
[00:25:00, 01]
Stosunek Żydów do Sowietów;
[00:30:00, 01]
Antysemityzm; refleksja o stosunku Polaków do Żydów;
[00:35:00, 01]
Refleksja o współczesnej Polsce; religijność w rodzinie przed wojną; gra w orkiestrach weselnych.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl