Urodziła się w 1925 roku we wsi Sasanowka koło Kamieńca Podolskiego (USRR), jako dziewiąte spośród jedenaściorga dzieci Apolonii i Wincentego Sidorskich. Rodzina zajmowała się uprawą roli, ojciec trudnił się także budową i naprawą beczek. Przed wojną Helena Strutyńska ukończyła siedem klas ukraińskiej szkoły powszechnej. Od 1944 roku pracowała zawodowo w trudnych warunkach, co doprowadziło do pogorszenia się jej zdrowia i konieczności leczenia. W 1948 roku Helena Strutyńska wyszła za mąż za Eugeniusza Strutyńskiego – Polaka, którego rodzina ucierpiała na skutek represji stalinowskich. Niedługo po ślubie Strutyńscy przenieśli się do Storożyńca pod Czerniowcami, z obawy przed aresztowaniem Eugeniusza uznawanego za wroga narodu. Po śmierci ojca, Helena Strutyńska sprowadziła do Storożyńca swą matkę. W Czerniowcach pracowała jako urzędnik pocztowy aż do emerytury. Jej syn, Władysław został prezesem Zarządu Głównego Obwodowego Towarzystwa Kultury Polskiej im. Adama Mickiewicza. Helena Strutyńska dwukrotnie odwiedziła Polskę, w której zamieszkały dzieci jej starszej siostry.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Urodzenie i pochodzenie Heleny Strutyńskiej. 001 ok. 1. min
Losy szwagra (brata męża) i teścia aresztowanych przez NKWD. 001 ok. 1,5. min
Okupacja niemiecka Sasanowki – uniknięcie wywózki do pracy przymusowej. 001 ok. 3. min
Praca w latach 1944-1946, choroba nóg i problemy z chodzeniem. 001 ok. 4. min
Powrót męża z frontu, poznanie męża, chwilowe zerwanie z nim kontaktów. 001 ok. 6,5. min
Wyjazd do brata, powrót do domu, odnowienie relacji z przyszłym mężem. 001 ok. 9,5. min
Praca na stanowisku buchaltera w kołchozie, wyjście za mąż, zagrożenie aresztowaniem ze strony NKWD i wyjazd do Storożyńca. 001 ok. 12. min
Przyjazd rodziny męża do Storożyńca. Hodowla pszczół i królików. 001 ok. 14,5. min
Ciężkie życie po śmierci męża. Szczególne nabożeństwo do Matki Bożej. 001 ok. 16,5. min
Opowieść o poznaniu męża i historii jego rodziny. 002 ok. 1. min
Polskie korzenie rodziny Sidorskich. Obyczaje przedwojennych Polaków. 002 ok. 2. min
Jedenaścioro dzieci w domu rodzinnym Heleny Strutyńskiej. Wyjazd starszej siostry do Polski. 002 ok. 4. min
Rodzinny dom Heleny Strutyńskiej. Przeprowadzka rodziców z Połonnego do Sasanowki. 002 ok. 6,5. min
Utrata ziemi i przychówku rodziców Heleny Strutyńskiej na rzecz kołchozu. 002 ok. 10,5. min
Brak możliwości wyjazdu rodziny Sidorskich do Polski po I wojnie światowej. 002 ok. 12. min
Wielki Głód na Ukrainie (1933). 002 ok. 14,5. min
Początki kołchozów na Ukrainie. 002 ok. 16,5. min
Okupacja niemiecka Sasanowki – kopanie okopów, front przechodzący przez wieś. 002 ok. 17,5. min
Odwiedziny u siostry – polegli żołnierze leżący po drodze. Wyjazd siostry do Polski. 002 ok. 20,5. min
Opowieść o kościele katolickim w Połonnem, przyjmowanie Sakramentów. 003 ok. 0,5. min
Narodowości zamieszkujące Połonne przed II wojną światową. 003 ok. 2,5. min
Początek i zakończenie wojny sowiecko-niemieckiej. 003 ok. 3,5. min
Sytuacja w Połonnem po II wojnie światowej, stopniowy powrót do normalności. 003 ok. 6. min
Kościół polski, ukraiński i rumuński w Storożyńcu; trudności w kontaktach z księżmi za czasów USSR. 003 ok. 7,5. min
Ukończenie 7 klas w przedwojennej szkole. 003 ok. 9,5. min
Język polski przekazany w domu rodzinnym. 003 ok. 10,5. min
Opowieść o losach wojennych brata. 003 ok. 11,5. min
Wspólne modlitwy w rodzinnym domu Heleny Strutyńskiej; opowieść o bracie – jego małżeństwo, religijność, śmierć. 004 ok. 1. min
Opis przedwojennej Sasanowki. 004 ok. 3,5. min
Praca w ciężkich warunkach i choroba (1944). 004 ok. 5. min
Praca podczas okupacji niemieckiej; spotkanie z partyzantami (1941-1944). 004 ok. 6,5. min
Okupanci niemieccy podczas wojny; chłopak z wioski rozstrzelany za chodzenie po godzinie policyjnej. 004 ok. 8,5. min
Wspomnienia dotyczące wspólnego życia z mężem i przyjaźń z Żydówką z pracy. 005 ok. 1. min
Losy Żydów w Połonnem i Sasanowce podczas okupacji niemieckiej. 005 ok. 3. min
Różne narodowości mieszkające w Storożyńcu, w tym Polacy; wiara katolicka jako spoiwo Polaków. Przygoda z błogosławieństwem Ojca Pio. 005 ok. 8. min
Syn pomagający Helenie Strutyńskiej. 005 ok. 16. min
Edukacja i służba wojskowa syna, Władysława. 006 ok. 1. min
Wyjazd do sanatorium w Soczi za namową koleżanki z pracy. 006 ok. 3. min
Wielonarodowe środowisko Storożyńca. Historia pracy Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 6,5. min
Relacje rodziny z partią komunistyczną. Historia zesłania męża H. Strutyńskiej przed II wojną światową. 006 ok. 8,5. min
Charakterystyka męża Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 10. min
Tradycje dotyczące świętowania w domu rodzinnym Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 12,5. min
Dwukrotna wizyta w Polsce. 006 ok. 14,5. min
Reakcje na śmierć Stalina. 006 ok. 16,5. min
Wspomnienia związane z rodzinnym domem Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 17,5. min
Urodzenie i pochodzenie Heleny Strutyńskiej. 001 ok. 1. min
Losy szwagra (brata męża) i teścia aresztowanych przez NKWD. 001 ok. 1,5. min
Okupacja niemiecka Sasanowki – uniknięcie wywózki do pracy przymusowej. 001 ok. 3. min
Praca w latach 1944-1946, choroba nóg i problemy z chodzeniem. 001 ok. 4. min
Powrót męża z frontu, poznanie męża, chwilowe zerwanie z nim kontaktów. 001 ok. 6,5. min
Wyjazd do brata, powrót do domu, odnowienie relacji z przyszłym mężem. 001 ok. 9,5. min
Praca na stanowisku buchaltera w kołchozie, wyjście za mąż, zagrożenie aresztowaniem ze strony NKWD i wyjazd do Storożyńca. 001 ok. 12. min
Przyjazd rodziny męża do Storożyńca. Hodowla pszczół i królików. 001 ok. 14,5. min
Ciężkie życie po śmierci męża. Szczególne nabożeństwo do Matki Bożej. 001 ok. 16,5. min
Opowieść o poznaniu męża i historii jego rodziny. 002 ok. 1. min
Polskie korzenie rodziny Sidorskich. Obyczaje przedwojennych Polaków. 002 ok. 2. min
Jedenaścioro dzieci w domu rodzinnym Heleny Strutyńskiej. Wyjazd starszej siostry do Polski. 002 ok. 4. min
Rodzinny dom Heleny Strutyńskiej. Przeprowadzka rodziców z Połonnego do Sasanowki. 002 ok. 6,5. min
Utrata ziemi i przychówku rodziców Heleny Strutyńskiej na rzecz kołchozu. 002 ok. 10,5. min
Brak możliwości wyjazdu rodziny Sidorskich do Polski po I wojnie światowej. 002 ok. 12. min
Wielki Głód na Ukrainie (1933). 002 ok. 14,5. min
Początki kołchozów na Ukrainie. 002 ok. 16,5. min
Okupacja niemiecka Sasanowki – kopanie okopów, front przechodzący przez wieś. 002 ok. 17,5. min
Odwiedziny u siostry – polegli żołnierze leżący po drodze. Wyjazd siostry do Polski. 002 ok. 20,5. min
Opowieść o kościele katolickim w Połonnem, przyjmowanie Sakramentów. 003 ok. 0,5. min
Narodowości zamieszkujące Połonne przed II wojną światową. 003 ok. 2,5. min
Początek i zakończenie wojny sowiecko-niemieckiej. 003 ok. 3,5. min
Sytuacja w Połonnem po II wojnie światowej, stopniowy powrót do normalności. 003 ok. 6. min
Kościół polski, ukraiński i rumuński w Storożyńcu; trudności w kontaktach z księżmi za czasów USSR. 003 ok. 7,5. min
Ukończenie 7 klas w przedwojennej szkole. 003 ok. 9,5. min
Język polski przekazany w domu rodzinnym. 003 ok. 10,5. min
Opowieść o losach wojennych brata. 003 ok. 11,5. min
Wspólne modlitwy w rodzinnym domu Heleny Strutyńskiej; opowieść o bracie – jego małżeństwo, religijność, śmierć. 004 ok. 1. min
Opis przedwojennej Sasanowki. 004 ok. 3,5. min
Praca w ciężkich warunkach i choroba (1944). 004 ok. 5. min
Praca podczas okupacji niemieckiej; spotkanie z partyzantami (1941-1944). 004 ok. 6,5. min
Okupanci niemieccy podczas wojny; chłopak z wioski rozstrzelany za chodzenie po godzinie policyjnej. 004 ok. 8,5. min
Wspomnienia dotyczące wspólnego życia z mężem i przyjaźń z Żydówką z pracy. 005 ok. 1. min
Losy Żydów w Połonnem i Sasanowce podczas okupacji niemieckiej. 005 ok. 3. min
Różne narodowości mieszkające w Storożyńcu, w tym Polacy; wiara katolicka jako spoiwo Polaków. Przygoda z błogosławieństwem Ojca Pio. 005 ok. 8. min
Syn pomagający Helenie Strutyńskiej. 005 ok. 16. min
Edukacja i służba wojskowa syna, Władysława. 006 ok. 1. min
Wyjazd do sanatorium w Soczi za namową koleżanki z pracy. 006 ok. 3. min
Wielonarodowe środowisko Storożyńca. Historia pracy Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 6,5. min
Relacje rodziny z partią komunistyczną. Historia zesłania męża H. Strutyńskiej przed II wojną światową. 006 ok. 8,5. min
Charakterystyka męża Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 10. min
Tradycje dotyczące świętowania w domu rodzinnym Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 12,5. min
Dwukrotna wizyta w Polsce. 006 ok. 14,5. min
Reakcje na śmierć Stalina. 006 ok. 16,5. min
Wspomnienia związane z rodzinnym domem Heleny Strutyńskiej. 006 ok. 17,5. min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl