Urodziła się 25 grudnia 1926 we wsi niedaleko Żółkwi. Dzieciństwo spędziła w Żółkwi. Pochodzi z polsko-ukraińskiej rodziny, ojciec był Polakiem, matka Ukrainką. Ojciec pochodził ze wsi Wola, matka z miejscowości Marwicz. Ojciec pracował jako stróż w fabryce w Żółkwi, matka po jego śmierci podejmowała prace u rodziny żydowskiej. Maria Kozyr czasie II wojny światowej została wywieziona do Szczecina na roboty przymusowe. Po jakimś czasie została przewieziona do Sopotu, przebywała w szpitalu w Toruniu. W 1946 roku powróciła do Żółkwi. 

opis nagrania

sygnatura: AHM_PnW_1168
data nagrania: 18.10.2008
długość nagrania: 00:53:00
kraj: Ukraina
miejscowość: Żółkiew (Żowkwa)
autor nagrania: Wylegała Anna
Kozyr Maria
Streszczenie relacji z minutnikiem

[00:00:00, 01] AHM_PnW_1168_Kozyr_Maria
Miejsce urodzenia Marii Kozyr; informacje o rodzicach, ojcu Polaku i matce Ukraince; lata dzieciństwa w Żółkwi; uczęszczanie do kościoła, do fary;

00:54:00
Obecność ułanów w 1939 roku; praca ojca w fabryce przy produkcji masła z oliwy; śmierć ojca w czasie pracy; osierocenie sześcioro dzieci; praca matki u Żydów;

00:02:47
Wywiezienie Marii Kozyr do Niemiec na roboty przymusowe; przyjazd do Szczecina na roboty; stosunki Marii z rodziną niemiecką, u której pracowała; wysiedlenie Niemców po wkroczeniu wojsk sowieckich;

00:04:20
Wkroczenie wojsk sowieckich; praca przymusowa Marii Kozyr;

00:05:50
Powrót do miejscowości rodzinnej po wojnie; wspomnienie rzezi Polaków przez banderowców;

00:06:24
Informacje o siostrach i planach siostry powrotu do Polski i wyrobieniu Karty Polaka; informacja o synach i wnukach; pomoc dzieci dla matki;

00:07:54
Informacje o dacie urodzenia (25 grudnia 1926) i wieku (82 lata);

00:08:44
Powrót do Żółkwi; informacja o śmierci matki; ukończenie 7 klas szkoły; edukacja wnuków w Kijowie; pomoc sióstr, między innymi dostarczanie lekarstw; choroba Marii Kozyr;

00:10:31
Praca; przerwa z powodów zdrowotnych przez okres 9 miesięcy;

00:11:13
Pochodzenie rodziców ze wsi Wola (ojciec) i Marwicz? (matka); przyjazd rodziców do Żółkwi; praca ojca w charakterze stróża w fabryce;

00:11:51
Sytuacja rodziny po śmierci ojca Marii Kozyr przed wojną;

00:12:22
Mieszkanie przy fabryce w Żółkwi; Praca matki u Żydów; stosunki polsko-żydowskie; stosunki polsko-ukraińskie; przyjazd banderowców; obawa dzieci przed banderowcami w czasie okupacji niemieckiej;

00:15:55
Refleksja na temat pracy w kołchozie; zabijanie pracujących Polaków i Ukraińców;

00:17:28
Wspomnienie szkoły polskiej; zwyczaj modlenia się przed rozpoczęciem lekcji;

00:18:45
Wspomnienie wnuka Saszy (obecnie 21 lat) i jego edukacja; prezentowanie fotografii rodzinnych, w tym: wnuka i wnuczki, księdza, wyjazdu do Truskawca, sióstr;

00:22:16
Stosunki polsko-ukraińskie przed wojną; stosunki między dziećmi narodowości polskiej i ukraińskiej; znajomość języka polskiego;

00:23:49
Obecność ułanów, kawalerii konnej przed wybuchem wojny; śpiew ułanów „Przybyli ułani pod okienko”;

[00:00:00, 02] AHM_PnW_1168_Kozyr_Maria_02
Wspomnienie początku wojny na Zawodzie?; wędrówka kilkuletniej Marii Kozyr przez las;

00:02:18
Chodzenie z wizytą do Żydów i palenie im w piecu; obchodzenie szabatu przez Żydów w sobotę; bieda i głód wśród ludności; staranie się o żywność;

00:04:42
Refleksja o sytuacji obecnej i warunkach życia; pomoc sióstr w czasach współczesnych;

00:05:48
Życie religijne przed wojną; modlitwa w domu w czasie wojny; wspomnienie syna i jego pracy lekarskiej;

00:08:35
Obecność ułanów w Żółkwi, okupacja niemiecka i wkroczenie wojsk sowieckich;

00:09:20
Wspomnienie zabijania Polaków przez NKWD – aresztowania i tortury;

00:09:48
Rozmowa w języku ukraińskim o latach II wojny światowej z mężem? Marii Kozyr;

00:15:35
Skierowanie Marii Kozyr na roboty przymusowe do Szczecina; prace porządkowe w gospodarstwie;

00:16:19
Praca przymusowa po wkroczeniu Armii Czerwonej;

00:16:35
Przewiezienie robotników przymusowych przez Niemców ze Szczecina do Sopotu, Gdańska i Gdyni; pobyt Marii w szpitalu w Toruniu;

00:18:04
Sytuacja Polaków po zakończeniu II wojny światowej; powrót Marii Kozyr do domu w Żółkwi w 1946 roku;

00:20:41
Wygląd Żółkwi po powrocie Marii w 1946 roku; wygląd miasta w latach obecnych;

00:21:55
Ocalenie Żydówki przez matkę Marii Kozyr – wywiezienie jej do Polski na dokumentach siostry Marii;

00:24:03
Sytuacja Żydów podczas okupacji niemieckiej w Żółkwi; wywożenie ludności żydowskiej do Bełżca, gdzie był obóz zagłady;

00:25:20
Udzielanie pomocy Żydom przez miejscową ludność;

00:25:50
Informacja o chowaniu odnalezionych w czasach obecnych ofiar, w tym Żydów;

00:27:30
Uznanie Marii Kozyr za Żydówkę i wywiezienie; rozpoznanie i ocalenie Marii przez sąsiada z Żółkwi.

fragmenty nagrania

udostępnianie transkrypcji

W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl