Urodził się 21 października 1927 w majątku Wołkowszczyzna koło Nieświeża. Matka była katoliczką, ojciec - wyznania prawosławnego, i w tej wierze także zostali ochrzczeni synowie. Ich majątek liczył około 35 hektarów, rodzina mieszkała w drewnianym dworze. Anatol Żołnierkiewicz początkowo uczył się w sąsiednim majątku, Bykowszczyźnie, gdzie ukończył pierwszą klasę. Przez kolejne lata uczęszczał do polskiej szkoły we wsi Łań, która była siedzibą gminy. W czasie okupacji przez rok był uczniem gimnazjum w Nieświeżu. Dalszą naukę kontynuował już po wojnie. Dzięki życzliwości jednego z urzędników w niemieckim paszporcie zmieniono jego datę urodzenia, co spowodowało, że nie został wywieziony na roboty do Niemiec. Również dzięki lokalnym znajomościom rodzina uniknęła wywózki na Sybir. Wraz z przyjściem Sowietów w 1944 roku rodzinny majątek został rozparcelowany, a w 1949 roku wcielony do kołchozu. Anatol Żołnierkiewicz skończył studia techniczne i pracował w Nieświeżu, głównie jako mechanik.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Życie w majątku Wołkoszczyzna, historia rodziny ojca – Żołnierkiewiczów, praca przy gospodarstwie rolnym rodziców; 001, od początku
Szkoła powszechna we wsi Łań; wieś Łań w powiecie nieświeskim jako ośrodek życia mieszkańców okolicznych wiosek; dalsze losy braci Anatola Żołnierkiewicza po wojnie, 001, ok. 9 min
Parcelacja gospodarstwa przez Sowietów po wojnie, tworzenie kołchozów, kontynuacja nauki po wojnie, studia wyższe w Mińsku, praca zawodowa jako mechanik, m.in. na Uralu; 001, ok. 11 min
Wybuch II wojny światowej, wejście Sowietów we wrześniu 1939, wojna sowiecko-niemiecka 1941, bombardowania; 001, 18 min
Częste wizyty w gospodarstwie Żołnierkiewiczów Niemców za dnia i polskich partyzantów nocą, dzielenie się jedzeniem, pomoc udzielana partyzantom, częste zasadzki Niemców na partyzantów w okolicy gospodarstwa Żołnierkiewiczów; 001, ok. 22 min
Anatol Żołnierkiewicz na liście osób do wywózki na roboty przymusowe do III Rzeszy Niemieckiej; załatwienie nowego ausweisu z podaniem fałszywego roku urodzenia; 001, ok. 29 min
Organizacja kołchozów po wojnie, włączenie gospodarstwa rodziców A. Żołnierkiewicza do kołchozu, zabranie krów i innej trzody; 001, ok. 32 min
Wywózki Polaków na Syberię podczas okupacji sowieckiej, uratowanie rodziny Żołnierkiewiczów przed wywózką przez miejscowych Żydów pracujących dla Sowietów; 001, ok. 36 min
Historia rodziny matki – Rymaszewskich; 002, od początku
Opis gospodarstwa rolnego w którym mieszkała rodzina Żołnierkiewiczów, życie codzienne i praca w polu; 002, ok 8 min
Wyprawy do Nieświeża na bazar, opis miasta, Żydzi w Nieświeżu; 002, ok. 19 min
Życie religijne rodziny Żołnierkiewiczów, matka katoliczka, ojciec prawosławny, obchodzenie świąt na zmianę - raz prawosławnych, raz katolickich; 002, ok 23 min
Szkoła powszechna we wsi Łań w okresie przedwojennym i w czasie wojny – uczniowie, nauczyciele, nauka w języku rosyjskim pod okupacją sowiecką; gimnazjum w Nieświeżu w języku białoruskim pod okupacją niemiecką; 003, od początku
Czas wolny, rozrywki – udział w chórze szkolnym, różne przedstawienia, uroczystości świąt narodowych z udziałem żołnierzy garnizonu KOP-u; 003, ok 8 min
Obchodzenie świąt wielkanocnych i Bożego Narodzenia w obrządku prawosławnym i katolickim; 003, ok 12 min
Wspomnienia dotyczące wkroczenia Sowietów do Polski 17 września; 003, ok. 15 min
Spalenie zabudowań w gospodarstwie Jerzego Żołnierkiewicza przez partyzantów rosyjskich, obawa, że w jego domu powstanie sztab niemiecki; 003, ok. 20 min
Splądrowanie gospodarstwa Żołnierkiewiczów przez wycofujące się wojska niemieckie w 1944 roku; 003, ok. 23 min
Oglądanie fotografii rodzinnych; 003, ok 25 min
Życie w majątku Wołkoszczyzna, historia rodziny ojca – Żołnierkiewiczów, praca przy gospodarstwie rolnym rodziców; 001, od początku
Szkoła powszechna we wsi Łań; wieś Łań w powiecie nieświeskim jako ośrodek życia mieszkańców okolicznych wiosek; dalsze losy braci Anatola Żołnierkiewicza po wojnie, 001, ok. 9 min
Parcelacja gospodarstwa przez Sowietów po wojnie, tworzenie kołchozów, kontynuacja nauki po wojnie, studia wyższe w Mińsku, praca zawodowa jako mechanik, m.in. na Uralu; 001, ok. 11 min
Wybuch II wojny światowej, wejście Sowietów we wrześniu 1939, wojna sowiecko-niemiecka 1941, bombardowania; 001, 18 min
Częste wizyty w gospodarstwie Żołnierkiewiczów Niemców za dnia i polskich partyzantów nocą, dzielenie się jedzeniem, pomoc udzielana partyzantom, częste zasadzki Niemców na partyzantów w okolicy gospodarstwa Żołnierkiewiczów; 001, ok. 22 min
Anatol Żołnierkiewicz na liście osób do wywózki na roboty przymusowe do III Rzeszy Niemieckiej; załatwienie nowego ausweisu z podaniem fałszywego roku urodzenia; 001, ok. 29 min
Organizacja kołchozów po wojnie, włączenie gospodarstwa rodziców A. Żołnierkiewicza do kołchozu, zabranie krów i innej trzody; 001, ok. 32 min
Wywózki Polaków na Syberię podczas okupacji sowieckiej, uratowanie rodziny Żołnierkiewiczów przed wywózką przez miejscowych Żydów pracujących dla Sowietów; 001, ok. 36 min
Historia rodziny matki – Rymaszewskich; 002, od początku
Opis gospodarstwa rolnego w którym mieszkała rodzina Żołnierkiewiczów, życie codzienne i praca w polu; 002, ok 8 min
Wyprawy do Nieświeża na bazar, opis miasta, Żydzi w Nieświeżu; 002, ok. 19 min
Życie religijne rodziny Żołnierkiewiczów, matka katoliczka, ojciec prawosławny, obchodzenie świąt na zmianę - raz prawosławnych, raz katolickich; 002, ok 23 min
Szkoła powszechna we wsi Łań w okresie przedwojennym i w czasie wojny – uczniowie, nauczyciele, nauka w języku rosyjskim pod okupacją sowiecką; gimnazjum w Nieświeżu w języku białoruskim pod okupacją niemiecką; 003, od początku
Czas wolny, rozrywki – udział w chórze szkolnym, różne przedstawienia, uroczystości świąt narodowych z udziałem żołnierzy garnizonu KOP-u; 003, ok 8 min
Obchodzenie świąt wielkanocnych i Bożego Narodzenia w obrządku prawosławnym i katolickim; 003, ok 12 min
Wspomnienia dotyczące wkroczenia Sowietów do Polski 17 września; 003, ok. 15 min
Spalenie zabudowań w gospodarstwie Jerzego Żołnierkiewicza przez partyzantów rosyjskich, obawa, że w jego domu powstanie sztab niemiecki; 003, ok. 20 min
Splądrowanie gospodarstwa Żołnierkiewiczów przez wycofujące się wojska niemieckie w 1944 roku; 003, ok. 23 min
Oglądanie fotografii rodzinnych; 003, ok 25 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl