Urodziła się 17 lipca 1923 w Hucie koło Baranowicz. Jej rodzice posiadali własne gospodarstwo rolne, byli zamożnymi rolnikami. Maria Żabik ukończyła cztery klasy szkoły powszechnej w Hucie. Do piątej klasy uczęszczała do szkoły w Leśnej, a do szóstej w Baranowiczach. Tam ukończyła w Szkołę Powszechną im. Tadeusza Kościuszki. Była także harcerką w drużynie szkolnej. Do wybuchu wojny ukończyła dwie klasy w prywatnym Gimnazjum Żeńskim im. Marii Piłsudskiej. W czasie pierwszej okupacji sowieckiej zrezygnowała z nauki w szkole rosyjskiej. Podjęła pracę na poczcie w Baranowiczach, gdzie m.in. przyjmowała od rodzin zesłańców paczki, które wysyłane były w głąb Związku Radzieckiego. Okupację niemiecką spędziła w domu rodzinnym. Po wojnie pracowała w sklepie spożywczym w Leśnej, a w latach 50. w ubezpieczalni w Baranowiczach. W 1980 roku przeprowadziła się wraz z mężem z Huty do Baranowic.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Krótka historia rodziny, życie codzienne w Hucie w okresie przedwojennym, edukacja szkolna na wsi i w Baranowiczach; 001 od początku
Początek II wojna światowej (wejście Sowietów, szkoła w Baranowiczach, nauka w języku rosyjskim i trudności z tym związane); 001, 2 min
Życie codzienne w Hucie przed wojną, gospodarstwo rolne rodziców, pomoc przy gospodarstwie, rodzice i rodzeństwo, święta i tradycje; 001, 3 min
Okres przedwojenny we wsi Huta (opis domu, szkoła powszechna w Hucie, nauczyciele, warunki nauczania w szkole na wsi); 001, ok 9 min
Szkoła powszechna w Leśnej, kościół w Leśnej, nauka religii, I komunia święta; 001, ok 15 min
Obchodzenie świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy i związane z nimi tradycje; 001, ok 20 min
Okres przedwojenny – Baranowicze (szkoła powszechna im. T. Kościuszki, nauka w gimnazjum, 002, od początku
Reakcja uczniów gimnazjum na wieść o śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego – wierszyk; 002, ok. 5 min
Przedwojenne Baranowicze i ich wygląd, Żydzi w mieście, stosunki między polskimi i żydowskimi dziećmi; 002, ok. 8 min
Kościół w Baranowiczach i księża, specjalna msza dla uczniów z gimnazjum; 002, ok. 11 min
Udział w nieszporach w kościele garnizonowym jako pretekst do spotkań-randek wśród młodzieży, spędzanie wolnego czasu po szkole, np. kino, cyrk; 002, ok 16 min
Obchody w mieście świąt państwowych, np. 3 Maja, udział w grupie harcerskiej; 002, ok. 21 min
Wkroczenie Sowietów do Baranowicz we wrześniu 1939, reforma szkoły – dziesięciolatki, aresztowanie kolegów z męskiego gimnazjum, zakończenie nauki w szkole, samodzielna nauka języka rosyjskiego; 003, od początku
Wybuch wojny niemiecko-rosyjskiej w czerwcu 1941 roku, bombardowania, ukrywanie się w piwnicy w domu koleżanki; 003, ok 4 min
Opis żołnierzy Armii Czerwonej którzy wkroczyli do Baranowicz w 1939 roku, 003, ok 6 min
Praca na poczcie podczas okupacji sowieckiej – przyjmowanie paczek dla zesłańców, deportacje polskich rodzin w głąb ZSRR z rejonu Białostocczyzny; 003, 10 min
Opis przeprowadzonej deportacji rodziny polskiej przez Sowietów; losy wywiezionych Polaków w ZSRR; 003, 15 min
Życie codzienne pod okupacją niemiecką we wsi Huta od 1941 roku, nocne wizyty partyzantów i zabieranie ludności cywilnej jedzenia i innych rzeczy; 003, 20 min
Getto żydowskie w Leśnej; masowe egzekucje Żydów przy pomocy białoruskiej policji; 003, 25 min
Kościół i życie religijne po wojnie (zamknięcie kościoła, modlitwy w domach, uczęszczanie do Kościoła do Baranowicz, jedynego otwartego w okolicy); 004, od początku
Działalność Klubu Polskiego w Baranowiczach, nauka języka polskiego, powstanie polskiej biblioteki; 004, 4 min
Okoliczności przeprowadzki Marii Żabik ze wsi do Baranowicz; 004, 10 min
Życie codzienne w Baranowiczach (praca w sklepie, ograniczony dostęp do kościoła); 004, 13 min
Spotkania bożonarodzeniowe Polaków w Domu Polskim; 004, ok. 20 min
Okoliczności pozostania Marii Żabik na Białorusi, liczne wyjazdy Polaków z Białorusi do Polski, częste wyjazdy Marii Żabik do Polski w odwiedziny do rodziny); 004, ok. 24 min
Krótka historia rodziny, życie codzienne w Hucie w okresie przedwojennym, edukacja szkolna na wsi i w Baranowiczach; 001 od początku
Początek II wojna światowej (wejście Sowietów, szkoła w Baranowiczach, nauka w języku rosyjskim i trudności z tym związane); 001, 2 min
Życie codzienne w Hucie przed wojną, gospodarstwo rolne rodziców, pomoc przy gospodarstwie, rodzice i rodzeństwo, święta i tradycje; 001, 3 min
Okres przedwojenny we wsi Huta (opis domu, szkoła powszechna w Hucie, nauczyciele, warunki nauczania w szkole na wsi); 001, ok 9 min
Szkoła powszechna w Leśnej, kościół w Leśnej, nauka religii, I komunia święta; 001, ok 15 min
Obchodzenie świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy i związane z nimi tradycje; 001, ok 20 min
Okres przedwojenny – Baranowicze (szkoła powszechna im. T. Kościuszki, nauka w gimnazjum, 002, od początku
Reakcja uczniów gimnazjum na wieść o śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego – wierszyk; 002, ok. 5 min
Przedwojenne Baranowicze i ich wygląd, Żydzi w mieście, stosunki między polskimi i żydowskimi dziećmi; 002, ok. 8 min
Kościół w Baranowiczach i księża, specjalna msza dla uczniów z gimnazjum; 002, ok. 11 min
Udział w nieszporach w kościele garnizonowym jako pretekst do spotkań-randek wśród młodzieży, spędzanie wolnego czasu po szkole, np. kino, cyrk; 002, ok 16 min
Obchody w mieście świąt państwowych, np. 3 Maja, udział w grupie harcerskiej; 002, ok. 21 min
Wkroczenie Sowietów do Baranowicz we wrześniu 1939, reforma szkoły – dziesięciolatki, aresztowanie kolegów z męskiego gimnazjum, zakończenie nauki w szkole, samodzielna nauka języka rosyjskiego; 003, od początku
Wybuch wojny niemiecko-rosyjskiej w czerwcu 1941 roku, bombardowania, ukrywanie się w piwnicy w domu koleżanki; 003, ok 4 min
Opis żołnierzy Armii Czerwonej którzy wkroczyli do Baranowicz w 1939 roku, 003, ok 6 min
Praca na poczcie podczas okupacji sowieckiej – przyjmowanie paczek dla zesłańców, deportacje polskich rodzin w głąb ZSRR z rejonu Białostocczyzny; 003, 10 min
Opis przeprowadzonej deportacji rodziny polskiej przez Sowietów; losy wywiezionych Polaków w ZSRR; 003, 15 min
Życie codzienne pod okupacją niemiecką we wsi Huta od 1941 roku, nocne wizyty partyzantów i zabieranie ludności cywilnej jedzenia i innych rzeczy; 003, 20 min
Getto żydowskie w Leśnej; masowe egzekucje Żydów przy pomocy białoruskiej policji; 003, 25 min
Kościół i życie religijne po wojnie (zamknięcie kościoła, modlitwy w domach, uczęszczanie do Kościoła do Baranowicz, jedynego otwartego w okolicy); 004, od początku
Działalność Klubu Polskiego w Baranowiczach, nauka języka polskiego, powstanie polskiej biblioteki; 004, 4 min
Okoliczności przeprowadzki Marii Żabik ze wsi do Baranowicz; 004, 10 min
Życie codzienne w Baranowiczach (praca w sklepie, ograniczony dostęp do kościoła); 004, 13 min
Spotkania bożonarodzeniowe Polaków w Domu Polskim; 004, ok. 20 min
Okoliczności pozostania Marii Żabik na Białorusi, liczne wyjazdy Polaków z Białorusi do Polski, częste wyjazdy Marii Żabik do Polski w odwiedziny do rodziny); 004, ok. 24 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl