Portret Konstanty Bałtrusiewicz
Urodził się 1 kwietnia 1924 roku w miejscowości Rudobiście w powiecie brasławskim (woj. wileńskie) jako jedyne dziecko Jana i Kazimiery (z domu Ławrynowicz). Uczęszczał do szkoły powszechnej w Jodach (25 kilometrów od Rudobiścia), którą ukończył w 1938 roku. Następnie podjął naukę w gimnazjum w Brasławiu, za które nie płacił, ponieważ był wzorowym uczniem i jego dalszą edukację opłacała gmina. Skończył tylko dwie klasy, dalszą naukę uniemożliwił wybuch wojny. W dzieciństwie pracował na roli, pomagając ojcu na ich 12 hektarach ziemi. 1 września 1944 roku wstąpił do pułku na Litwie, z zamiarem przyłączenia się do wojska polskiego. Uniknął wywózki w głąb ZSRR i wraz z innymi żołnierzami, przez Ukraińską SRR, gdzie spotkał polski pułk armii Berlinga, dotarł do Lublina. A 13 września 1944 z I pułkiem artylerii dotarli do Majdanka. Po kilku dniach postoju w obozie wyruszyli przez Rembertów do Warszawy. W pułku został przydzielony do łączności i walczył na Starym Bródnie koło Warszawy. Po zdobyciu Warszawy wraz z wojskiem dotarł aż do miejscowości Stabnice nad Zatoką Szczecińską. Po miesiącu ruszyli jego oddział wyruszył w kierunku Berlina i spotkał się z wojskiem amerykańskim nad Łabą. Gdy skończyła się wojna trafił do Łukowa, gdzie ukończył szkołę dla kierowców, następnie trafił do Siedlec. Przez rok pracował w jednostce wojskowej w Przemyślu jako kierowca i ochroniarz pułkownika. Po demobilizacji (1 marca 1947 roku) z wojska przekroczył granicę z Białoruską SRR i przyjechał w rodzinne strony, żeby zabrać rodziców i wrócić do Polski. Odmówiono mu jednak powrotu i skierowano do pracy w sowchozie. Następnie wyjechał do Dyneburga i pracował na kolei. Od 1998 roku należał do Związku Polaków „Promień” i Związku Kombatantów.

opis nagrania

sygnatura: AHM_PnW_0804
data nagrania: 19.06.2008
długość nagrania: 01:32:00
kraj: Łotwa
miejscowość: Dyneburg (Daugavpils)
autor nagrania: Kwiecińska Magdalena
Bałtrukiewicz Konstanty
Streszczenie relacji z minutnikiem

Najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa (dom rodzinny, szkoła) 001 ok. 1 min

Wkroczenie sowietów w 1939 roku (zamknięcie polskich szkół) 001 ok. 3,5 min

Wojna niemiecko-sowiecka (mobilizacja do wojska Kościuszkowskiego) 001 ok. 4,5 min

Obóz w Majdanku w 1944 roku i marsz na Warszawę 001 ok. 15 min

Udział w artylerii, w łączności na froncie Stare Bródno, Henryków, Jabłonne na przedmieściach Warszawy 001 ok. 17 min

Forsowanie Wisły 001 ok. 21,5 min

Marsz na Berlin (dotarcie do miejscowości Stabnice nad Zatoką Szczecińską, bitwa o Berlin) i dotarcie do rzeki Łaby 001 ok. 23 min

Koniec wojny i powrót do Polski (pozostanie w BSRR i emigracja do Dyneburga) 001 ok. 28 min

Czasy przedwojenne (dzieciństwo i losy kolegów szkolnych, wyjazdy do pracy do Łotwy, wycieczki krajoznawcze) 002 ok. 1,5 min

Spędzanie wolnego czasu (gra na organach) 002 ok. 6,5 min

Majątek hrabiego Łopacińskiego (współżycie wielokulturowe Polaków i Białorusinów, spalenie w 1942/43 roku) 002 ok. 8,5 min

Wkroczenie sowietów w region Brasławia 002 ok. 13 min

Wkroczenie Niemców do wsi Jody (rozstrzeliwanie Żydów w 1943) 002 ok. 15 min

Relacje polsko-żydowskie w Jodach (antysemityzm l. 30) 002 ok. 16,5 min

Relacje katolicko-prawosławne w Jodach (walka o budynek w 1939) 002 ok. 20 min

Wstąpienie do pułku zapasowego w 1944 002 ok. 27,5 min

Postój w Majdanku w 1944 roku (świadectwo obozu) 002 ok. 30 min

Marsz na Warszawę i Powstanie Warszawskie (stacjonowanie na Pradze) 002 ok. 36 min

Opis Warszawy po Powstaniu 002 ok. 40 min

Dyneburg współczesny (relacje rosyjsko-łotewskie, praca zawodowa) 002 ok. 42,5 min

fragmenty nagrania

udostępnianie transkrypcji

W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl