Urodził się 5 marca 1922 w miejscowości Juhniki, gmina Skaista, powiat dyneburski. Rodzice, Antoni i Emilia, przed II wojną światową prowadzili 15-hektarowe gospodarstwo. W 1929 roku Jan Kłygul rozpoczął naukę w polskiej szkole, ukończył cztery klasy. Od 1939 roku uczył się w szkole łotewskiej, we wsi Kałnierz. Od 1936 roku należał do Związku Młodzieży Polskiej w Juhnikach. Do czasu okupacji sowieckiej pomagał ojcu w gospodarstwie. Od stycznia do maja 1942 roku był związany z AK, z odziałem Aleksandra Krzyżanowskiego "Wilka". W maju 1942 został wywieziony na roboty do Niemiec, do portu w Hamburgu, następnie do obozu KL Neuengamme, gdzie pracował do czasu ewakuacji obozu w maju 1945 roku. Trafił wtedy na statek "Cap Arcona", który przez pomyłkę zatopiony w Zatoce Lubeckiej przez brytyjskie bombowce. Uratowany, po miesięcznym pobycie w angielskim obozie w Neustadt, postanowił wrócić na Łotwę. Został zmobilizowany do armii sowieckiej, do pułku zapasowego. Przez półtora roku odbywał służbę w szpitalu we Wrocławiu. Został zdemobilizowany w grudniu 1946 i wrócił do domu. Początkowo pracował jako inspektor ubezpieczeń w regionie krasławskim. Po kilku miesiącach został wezwany na przesłuchanie do Centralnego Komitetu Partii i zwolniony z pracy. W 1948 roku przyjechał do Rygi, pracował na budowie. Przez 45 lat, aż do emerytury, był stolarzem i dekoratorem w domu mody w Rydze. Należał do ryskiego Towarzystwa Kombatantów.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa (mniejszość polska we wsi Juhniki, polska czteroklasowa szkoła od 1929, bezrobocie przed II wojną w Łatgalii) 001 ok. 1 min
Wojna sowiecko-niemiecka (mobilizacja Polaków do armii niemieckiej w 1942 – pobór do pracy) 001 ok. 3,5 min
Pobyt w obozie pracy w Hamburgu (głód, codzienność) 001 ok. 9 min
Pobyt w obozie KL Neuengamme 001 ok. 25,5 min
Ewakuacja obozu na statek SS Cap Arcona 001 ok. 30 min
Wyzwolenie i pobyt w angielskim obozie w Neustadcie 001 33,5 min
Przejście na sowiecką stronę okupacyjną (mobilizacja do sowieckiej armii, pobyt w szpitalu we Wrocławiu) i powrót w rodzinne strony do ZSRR 001 ok. 38,5 min
Codzienność powojenna w Juhnikach (praca zarobkowa) 001 ok. 47,5 min
Codzienność sowiecka (przesłuchania przez Centralny Komitet Partii i milicję, zwolnienie z pracy, namowy na współpracę z SB) 001 ok. 50 min
Praca zawodowa w domu mody w Rydze 002 ok. 1 min
Wspomnienie o pobycie w obozie angielskim po wyzwoleniu 002 ok. 3,5 min
Legenda rodzinna dotycząca pochodzenia nazwiska 002 ok. 6 min
Sytuacja polityczno-gospodarcza w Łatgalii po I wojnie 002 ok. 11,5 min
Sytuacja mniejszości polskiej na Łotwie (Związek Młodzieży Polskiej w Juhnikach, Polacy w Rydze) 002 ok. 13 min
Żydzi z Piedruji (sprzedaż dziegciu, sklepy żydowskie) 002 ok. 18 min
Przejazdy Polaków przez Dźwinę pomiędzy Łotwą a II RP 002 ok. 20,5 min
Obchody związane ze śmiercią Józefa Piłsudskiego 002 ok. 25,5 min
Polscy legioniści stacjonujący w Łatgalii 002 ok. 28 min
Mieszkańcy Juhnik przed II wojną i sytuacja Polaków za rządów Ulmanisa 002 ok. 31 min
Bieda w Łatgalii przed II wojną 002 ok. 33 min
Polska szkoła i życie religijne w l. 30. 002 ok. 39 min
Pierwsze dni wojny (wojsko sowieckie) 002 ok. 43 min
Wywózki na Sybir (prześladowania w czasach sowieckich) 003 ok. 1 min
Wojna sowiecko-niemiecka 003 ok. 4,5 min
Działalność Armia Krajowa w Łatgalii 003 ok. 8,5 min
Partyzanci we wsi Juhniki, odziały SS w Krasławiu, AK – oddział „Wilka” 003 ok. 10 min
Tworzenie kołchozów 003 ok. 15 min
Repatriacja do Polski 003 ok. 17 min
Czasy sowieckie i śmierć Stalina 003 ok. 19 min
Związek Polaków w Rydze i postać Ity Kozakiewicz 003 ok. 23 min
Rozpad ZSRR 003 ok. 27,5 min
Najwcześniejsze wspomnienia z dzieciństwa (mniejszość polska we wsi Juhniki, polska czteroklasowa szkoła od 1929, bezrobocie przed II wojną w Łatgalii) 001 ok. 1 min
Wojna sowiecko-niemiecka (mobilizacja Polaków do armii niemieckiej w 1942 – pobór do pracy) 001 ok. 3,5 min
Pobyt w obozie pracy w Hamburgu (głód, codzienność) 001 ok. 9 min
Pobyt w obozie KL Neuengamme 001 ok. 25,5 min
Ewakuacja obozu na statek SS Cap Arcona 001 ok. 30 min
Wyzwolenie i pobyt w angielskim obozie w Neustadcie 001 33,5 min
Przejście na sowiecką stronę okupacyjną (mobilizacja do sowieckiej armii, pobyt w szpitalu we Wrocławiu) i powrót w rodzinne strony do ZSRR 001 ok. 38,5 min
Codzienność powojenna w Juhnikach (praca zarobkowa) 001 ok. 47,5 min
Codzienność sowiecka (przesłuchania przez Centralny Komitet Partii i milicję, zwolnienie z pracy, namowy na współpracę z SB) 001 ok. 50 min
Praca zawodowa w domu mody w Rydze 002 ok. 1 min
Wspomnienie o pobycie w obozie angielskim po wyzwoleniu 002 ok. 3,5 min
Legenda rodzinna dotycząca pochodzenia nazwiska 002 ok. 6 min
Sytuacja polityczno-gospodarcza w Łatgalii po I wojnie 002 ok. 11,5 min
Sytuacja mniejszości polskiej na Łotwie (Związek Młodzieży Polskiej w Juhnikach, Polacy w Rydze) 002 ok. 13 min
Żydzi z Piedruji (sprzedaż dziegciu, sklepy żydowskie) 002 ok. 18 min
Przejazdy Polaków przez Dźwinę pomiędzy Łotwą a II RP 002 ok. 20,5 min
Obchody związane ze śmiercią Józefa Piłsudskiego 002 ok. 25,5 min
Polscy legioniści stacjonujący w Łatgalii 002 ok. 28 min
Mieszkańcy Juhnik przed II wojną i sytuacja Polaków za rządów Ulmanisa 002 ok. 31 min
Bieda w Łatgalii przed II wojną 002 ok. 33 min
Polska szkoła i życie religijne w l. 30. 002 ok. 39 min
Pierwsze dni wojny (wojsko sowieckie) 002 ok. 43 min
Wywózki na Sybir (prześladowania w czasach sowieckich) 003 ok. 1 min
Wojna sowiecko-niemiecka 003 ok. 4,5 min
Działalność Armia Krajowa w Łatgalii 003 ok. 8,5 min
Partyzanci we wsi Juhniki, odziały SS w Krasławiu, AK – oddział „Wilka” 003 ok. 10 min
Tworzenie kołchozów 003 ok. 15 min
Repatriacja do Polski 003 ok. 17 min
Czasy sowieckie i śmierć Stalina 003 ok. 19 min
Związek Polaków w Rydze i postać Ity Kozakiewicz 003 ok. 23 min
Rozpad ZSRR 003 ok. 27,5 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
galeria
8fotografii
