Urodziła się 6 listopada 1923 w polskiej wsi Janczyńce (obecnie Kołybajewka) koło Kamieńca Podolskiego na sowieckiej Ukrainie. Była najmłodszą spośród siedmiorga dzieci Joachima i Emilii Wróblewskich. Ojciec był dosyć bogatym gospodarzem we wsi, jego bracia natomiast byli właścicielami fabryki konnych wozów w Kamieńcu. W 1930 roku ojciec zmarł, a w 1932 roku we wsi powstał kołchoz, do którego rodzinne gospodarstwo zostało przymusowo włączone. Matka musiała pracować w kołchozie. Dwoje rodzeństwa zmarło w wyniku Wielkiego Głodu. Rafaela Wróblewska po zamknięciu szkoły polskiej uczyła się w ukraińskiej szkole podstawowej. W 1936 roku rodzina Rafaeli Wróblewskiej razem z innymi polskimi rodzinami ze wsi Janczyńce została wywieziona do Kazachstanu. Przez 12 lat mieszkali w wiosce Woronicz (rejon aleksiejówka, akmolińska obłast). Rafaela Wróblewska pracowała w miejscowym kołchozie – wykonywała prace polowe, a także czyściła filtry przy urządzeniach rolniczych. Podczas tej pracy straciła obie dłonie, które zamarzły i zostały amputowane. Rafaela Wróblewska razem z matką i siostrą w 1948 roku wróciła na Ukrainę do rodzinnej wsi. Nie mogła jednak zamieszkać w rodzinnym domu, zajętym przez ukraińskich przesiedleńców. Dopiero po kilku latach, po wielokrotnych interwencjach u lokalnych władz komunistycznych, rodzina mogła odkupić własny dom. Od 34 lat po śmierci matki (od 1974 roku), mimo swojej niepełnosprawności, samotnie prowadziła własne, nieduże gospodarstwo rolne. Przyczyniła się do odbudowy kościoła katolickiego w rodzinnej wsi, związana była polskim środowiskiem w Kamieńcu Podolskim. Dwukrotnie w latach 90. pielgrzymowała do Polski, m.in. do Krakowa i Częstochowy. Zmarła w 2019 roku.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Opowieść o rodzicach i rodzeństwie – 1 plik, ok. 2 min
Wielki Głód na Ukrainie, opowiada o śmierci sąsiadów, konfiskatach żywności – 1 plik ok. 3 min
Wywózka do Kazachstanu, warunki życia, praca w Kazachstanie – 1 plik ok. 5 min
Opowiada o wypadku, w wyniku, którego straciła obie dłonie – 1 plik ok. 12 min
Zniszczony dom, powrót na Ukrainę, opowieść o tym, jak odzyskali swój rodzinny dom – 1 plik ok. 15 min
Opowiada o losach swojej rodziny po wojnie, samotnym życiu, odbudowaniu i otwarciu kościoła katolickiej w Kołobojułce – 1 plik, ok. 20 min
Opowiada, ja sobie obecnie radzi mimo swojej niepełnosprawności – 1 plik, 32 min
Wraca do wspomnień o swoim ojcu, o gospodarstwie rodzinnym przed kolektywizacją – 1 plik, ok. 35 min
Wielki Głód na Ukrainie – 1 plik, ok. 36 min
O swoim rodzeństwie, o przedwojennej wiosce (Janczyki), przedwojennej szkole ukraińskiej, o koleżankach ze szkoły – 1 plik, ok. 38 min
Wywózka do Kazachstanu, o swoich sąsiadach, których razem z nimi wysłali – 1 plik, ok. 43 min
Opowiada o życiu w Kazachstanie, o wiosce, pracy w kołchozie – plik 01, ok. 52
O kościele katolickim w czasie komunizmu (wspólna modlitwa, pogrzeb, przedwojenny ksiądz), o zamkniętych kościołach – plik 02, ok. 1 min
Wywózka do Kazachstanu, przyjazd do Kazachstanu, mieszkali w ziemiankach, warunki życia – 2 plik 6 min
Praca w kołchozie w Kazachstanie, wyżywienie – 2 plik 15 min
Powrót na Ukrainę, inni wysiedleńcy w Kazachstanie – 2 plik, ok. 20 min
Życie religijne w Kazachstanie, wspólna modlitwa – 2 plik, ok. 23 min
Zima, szkoła, praca w Kazachstanie – 2 plik, ok. 24 min
Wypadek podczas pracy, w wyniku którego pani Rafaela straciła obie dłonie – 2 plik, ok. 29 min
Pielgrzymki do Polski w latach 90. – 2 plik, ok. 31 min
Ogólne wspomnienia o Kazachstanie – 2 plik, ok. 35 min
Opowieść o rodzicach i rodzeństwie – 1 plik, ok. 2 min
Wielki Głód na Ukrainie, opowiada o śmierci sąsiadów, konfiskatach żywności – 1 plik ok. 3 min
Wywózka do Kazachstanu, warunki życia, praca w Kazachstanie – 1 plik ok. 5 min
Opowiada o wypadku, w wyniku, którego straciła obie dłonie – 1 plik ok. 12 min
Zniszczony dom, powrót na Ukrainę, opowieść o tym, jak odzyskali swój rodzinny dom – 1 plik ok. 15 min
Opowiada o losach swojej rodziny po wojnie, samotnym życiu, odbudowaniu i otwarciu kościoła katolickiej w Kołobojułce – 1 plik, ok. 20 min
Opowiada, ja sobie obecnie radzi mimo swojej niepełnosprawności – 1 plik, 32 min
Wraca do wspomnień o swoim ojcu, o gospodarstwie rodzinnym przed kolektywizacją – 1 plik, ok. 35 min
Wielki Głód na Ukrainie – 1 plik, ok. 36 min
O swoim rodzeństwie, o przedwojennej wiosce (Janczyki), przedwojennej szkole ukraińskiej, o koleżankach ze szkoły – 1 plik, ok. 38 min
Wywózka do Kazachstanu, o swoich sąsiadach, których razem z nimi wysłali – 1 plik, ok. 43 min
Opowiada o życiu w Kazachstanie, o wiosce, pracy w kołchozie – plik 01, ok. 52
O kościele katolickim w czasie komunizmu (wspólna modlitwa, pogrzeb, przedwojenny ksiądz), o zamkniętych kościołach – plik 02, ok. 1 min
Wywózka do Kazachstanu, przyjazd do Kazachstanu, mieszkali w ziemiankach, warunki życia – 2 plik 6 min
Praca w kołchozie w Kazachstanie, wyżywienie – 2 plik 15 min
Powrót na Ukrainę, inni wysiedleńcy w Kazachstanie – 2 plik, ok. 20 min
Życie religijne w Kazachstanie, wspólna modlitwa – 2 plik, ok. 23 min
Zima, szkoła, praca w Kazachstanie – 2 plik, ok. 24 min
Wypadek podczas pracy, w wyniku którego pani Rafaela straciła obie dłonie – 2 plik, ok. 29 min
Pielgrzymki do Polski w latach 90. – 2 plik, ok. 31 min
Ogólne wspomnienia o Kazachstanie – 2 plik, ok. 35 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl
galeria
13fotografii
