Urodziła się 23 września 1925 we Lwowie. Jej ojciec był profesorem Politechniki Lwowskiej, a mama zajmowała się domem. Miała sześcioro rodzeństwa. Przed wojną uczęszczała do szkoły powszechnej im. Marii Magdaleny, a następnie do prywatnego gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Po wybuchu wojny chodziła do sowieckiej szkoły. Naukę kontynuowała przez rok w trakcie okupacji niemieckiej w szkole gospodarstwa. Potem przymusowo przerwała edukację i zaczęła pracę w fabryce słodyczy. W tym czasie włączyła się do konspiracji. Została łączniczką i kolporterką Armii Krajowej. Po powrocie Sowietów w 1944 roku wróciła do szkoły. W 1948 roku zdała maturę, w 1951 roku wyszła za mąż za Stanisława Adamskiego. Nie pracowała zawodowo, zajmowała się działalnością charytatywną. Zmarła w 2020 roku.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_01
Pani Teresa na początku obszernie przedstawiła korzenie swojej rodziny. Pochodzi ze starej austriackiej rodziny. Ojciec był profesorem Politechniki Lwowskiej, prowadził dwie katedry, jedną dotyczącą maszyn kolejowych, parowozów i drugą zajmującą się metalami. Mama zajmowała się domem, ponieważ było siedmioro dzieci. Co roku na wakacje jeździła wraz z ojcem w Gorgany.
[00:15:00, 01]
Bardzo dużo miejsca we wspomnieniach, rozmówczyni poświęca edukacji. Wymienia szkoły, do których uczęszczała, opisuje swoich nauczycieli i sposób prowadzenia przez nich zajęć. Uczęszczała do szkoły Marii Magdaleny a po szóstej klasie zdała do prywatnego gimnazjum im. Juliusza Słowackiego. Opowiada o wycieczkach, na które jeździła ze szkoły. Pierwsze kilkanaście dni wojny spędziła z rodzeństwem w Brzuchowicach pod Lwowem, w willi wuja. Potem mama zabrała ich do Lwowa.
[00:25:00, 01]
W czasie okupacji sowieckiej chodziła do szkoły sowieckiej, a za okupacji niemieckiej przez rok do szkoły gospodarstwa. Potem musiała pójść do pracy i została zatrudniona w komitecie opieki, dla biednych. Następnie prawie cały rok pracowała w fabryce cukierków i herbatników we Lwowie (przedwojennej „Brance”).
[00:30:00, 01]
W 1944 r. wróciła do szkoły, którą ukończyła w 1947 r. Maturę zdała w 1948 r. Nie udało jej się dostać na studia, więc poszła do szkoły muzycznej, gdzie kontynuowała naukę gry na fortepianie. Nie ukończyła jej jednak, ponieważ wyszła za mąż.
[00:35:00, 01]
Nie pracowała zawodowo nigdy, zajmowała się domem, a także udzielała się w szkołach swoich dzieci. Często jeździła do Polski wraz z mężem i dziećmi. Tutaj opowiada o życiu swojej rodziny. Dużo mówi także o harcerstwie, którym zajmuje się jej syn. Przedstawia częściowo losy swojego męża, który był szykanowany przez władze. Kiedy w Polsce powstawały KIK, ona wraz ze znajomymi założyła coś podobnego we Lwowie. Na końcu tej części spotkania omawia swoją obecną działalność społeczną.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_02
Pani Teresa dokładnie opowiada, skąd wywodzą się jej przodkowie. Sporo uwagi poświęca również osobie swojego ojca. Opowiada o swoim dzieciństwie, relacjach z rodzicami.
[00:10:00, 02]
Długą wypowiedź poświęca przedwojennym świętom religijnym. Mówi o niepowtarzalnej atmosferze tych świąt, gdy świętowało się wraz z całą liczną rodziną. Pani Teresa przedstawia wygląd jej mieszkania z dzieciństwa, a także stosunki panujące w domu. Mówi o dużej niechęci jej rodziny do Piłsudskiego.
[00:20:00, 02]
Omawia wygląd i podział pomieszczeń w swoim domu w czasach jej dzieciństwa. Gdy wybuchła wojna w ich domu przemieszkiwało bardzo dużo różnych ludzi. Wokół domu mieli fantastyczny ogród, który szczegółowo opisuje. W czasie wojny cały ogród musieli zamienić na grządki.
[00:25:00:02]
Mówi o swoich zajęciach w czasie wojny, ale za chwilę ponownie wracamy do czasów przedwojennych. Wspomina wizyty w kinie, teatrze. Dużo opowiada o bajkach, jakie oglądała w dzieciństwie, przypominając nawet fabułę, niektórych. Jako dziecko większość czasu spędzała w domu, z rodziną, właściwie nie miała koleżanek. Wspomina również zwalczanie żydowskich sklepików przed wojną.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_03
Nasze kolejne spotkanie, zaczynamy od wspomnień dotyczących przedwojennych wakacji, które pani Teresa zapamiętała, jako fantastycznie spędzony czas.
[00:05:00, 03]
Zawsze jeździli dużą grupą w Gorgany. Rozmówczyni opowiada jak tam spędzali czas, jakie mieli towarzystwo. Następnie mówi, w jaki sposób jej ojciec dowiedział się, że niedługo będzie wojna, co umożliwiło im zgromadzenie zapasów. Potem jeszcze raz powraca do wakacji w Gorganach oraz życia codziennego w lwowskim domu.
[00:15:00, 03]
Przechodzimy do czasów wojennych. Pani Teresa wspomina początek wojny. Mówi o wywózkach i okupacji sowieckiej. W czasie wojny radzili sobie dzięki zapasom zrobionym przez ojca, gospodarności mamy i pomocy rodziny. Mówi o swojej działalności w AK, gdzie zajmowała się kolportażem gazetek oraz była łączniczką.
[00:30:00, 03]
Opowiada różne historie związane z wojną. O okupacji niemieckiej niewiele tutaj mówi, właściwie od razu przechodzi do drugiego wejścia Rosjan. Pani Teresa przypomina sobie jeszcze getto i kilka znajomych Żydówek. Do Polski nie wyjechali, ponieważ nie chciał wyjechać jej ojciec. Następnie opowiada, jak poznała swojego męża, i jakie miała dylematy, gdy zdecydowała się wyjść za niego za mąż.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_04
Następnym tematem było życie w okresie powojennym. Bardzo często opowiadając o życiu po wojnie, rozmówczyni odwołuje się do tego jak było za „pierwszych Sowietów”.
[00:10:00, 04]
Dużo opowiada o losach swoich kolegów i koleżanek ze szkoły. Życie religijne po wojnie koncentrowało się wokół domu. Opowiada o obchodzeniu świąt narodowych, o Cmentarzu Orląt Lwowskich.
[00:20:00, 04]
Wspomina organizowanie u nich w domu jasełek po wojnie, a także o różnych spotkaniach Polaków, w jakich uczestniczyła. Ostatnia wypowiedź pani Teresy dotyczy jej męża i jego problemów z sowiecką władzą.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_01
Pani Teresa na początku obszernie przedstawiła korzenie swojej rodziny. Pochodzi ze starej austriackiej rodziny. Ojciec był profesorem Politechniki Lwowskiej, prowadził dwie katedry, jedną dotyczącą maszyn kolejowych, parowozów i drugą zajmującą się metalami. Mama zajmowała się domem, ponieważ było siedmioro dzieci. Co roku na wakacje jeździła wraz z ojcem w Gorgany.
[00:15:00, 01]
Bardzo dużo miejsca we wspomnieniach, rozmówczyni poświęca edukacji. Wymienia szkoły, do których uczęszczała, opisuje swoich nauczycieli i sposób prowadzenia przez nich zajęć. Uczęszczała do szkoły Marii Magdaleny a po szóstej klasie zdała do prywatnego gimnazjum im. Juliusza Słowackiego. Opowiada o wycieczkach, na które jeździła ze szkoły. Pierwsze kilkanaście dni wojny spędziła z rodzeństwem w Brzuchowicach pod Lwowem, w willi wuja. Potem mama zabrała ich do Lwowa.
[00:25:00, 01]
W czasie okupacji sowieckiej chodziła do szkoły sowieckiej, a za okupacji niemieckiej przez rok do szkoły gospodarstwa. Potem musiała pójść do pracy i została zatrudniona w komitecie opieki, dla biednych. Następnie prawie cały rok pracowała w fabryce cukierków i herbatników we Lwowie (przedwojennej „Brance”).
[00:30:00, 01]
W 1944 r. wróciła do szkoły, którą ukończyła w 1947 r. Maturę zdała w 1948 r. Nie udało jej się dostać na studia, więc poszła do szkoły muzycznej, gdzie kontynuowała naukę gry na fortepianie. Nie ukończyła jej jednak, ponieważ wyszła za mąż.
[00:35:00, 01]
Nie pracowała zawodowo nigdy, zajmowała się domem, a także udzielała się w szkołach swoich dzieci. Często jeździła do Polski wraz z mężem i dziećmi. Tutaj opowiada o życiu swojej rodziny. Dużo mówi także o harcerstwie, którym zajmuje się jej syn. Przedstawia częściowo losy swojego męża, który był szykanowany przez władze. Kiedy w Polsce powstawały KIK, ona wraz ze znajomymi założyła coś podobnego we Lwowie. Na końcu tej części spotkania omawia swoją obecną działalność społeczną.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_02
Pani Teresa dokładnie opowiada, skąd wywodzą się jej przodkowie. Sporo uwagi poświęca również osobie swojego ojca. Opowiada o swoim dzieciństwie, relacjach z rodzicami.
[00:10:00, 02]
Długą wypowiedź poświęca przedwojennym świętom religijnym. Mówi o niepowtarzalnej atmosferze tych świąt, gdy świętowało się wraz z całą liczną rodziną. Pani Teresa przedstawia wygląd jej mieszkania z dzieciństwa, a także stosunki panujące w domu. Mówi o dużej niechęci jej rodziny do Piłsudskiego.
[00:20:00, 02]
Omawia wygląd i podział pomieszczeń w swoim domu w czasach jej dzieciństwa. Gdy wybuchła wojna w ich domu przemieszkiwało bardzo dużo różnych ludzi. Wokół domu mieli fantastyczny ogród, który szczegółowo opisuje. W czasie wojny cały ogród musieli zamienić na grządki.
[00:25:00:02]
Mówi o swoich zajęciach w czasie wojny, ale za chwilę ponownie wracamy do czasów przedwojennych. Wspomina wizyty w kinie, teatrze. Dużo opowiada o bajkach, jakie oglądała w dzieciństwie, przypominając nawet fabułę, niektórych. Jako dziecko większość czasu spędzała w domu, z rodziną, właściwie nie miała koleżanek. Wspomina również zwalczanie żydowskich sklepików przed wojną.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_03
Nasze kolejne spotkanie, zaczynamy od wspomnień dotyczących przedwojennych wakacji, które pani Teresa zapamiętała, jako fantastycznie spędzony czas.
[00:05:00, 03]
Zawsze jeździli dużą grupą w Gorgany. Rozmówczyni opowiada jak tam spędzali czas, jakie mieli towarzystwo. Następnie mówi, w jaki sposób jej ojciec dowiedział się, że niedługo będzie wojna, co umożliwiło im zgromadzenie zapasów. Potem jeszcze raz powraca do wakacji w Gorganach oraz życia codziennego w lwowskim domu.
[00:15:00, 03]
Przechodzimy do czasów wojennych. Pani Teresa wspomina początek wojny. Mówi o wywózkach i okupacji sowieckiej. W czasie wojny radzili sobie dzięki zapasom zrobionym przez ojca, gospodarności mamy i pomocy rodziny. Mówi o swojej działalności w AK, gdzie zajmowała się kolportażem gazetek oraz była łączniczką.
[00:30:00, 03]
Opowiada różne historie związane z wojną. O okupacji niemieckiej niewiele tutaj mówi, właściwie od razu przechodzi do drugiego wejścia Rosjan. Pani Teresa przypomina sobie jeszcze getto i kilka znajomych Żydówek. Do Polski nie wyjechali, ponieważ nie chciał wyjechać jej ojciec. Następnie opowiada, jak poznała swojego męża, i jakie miała dylematy, gdy zdecydowała się wyjść za niego za mąż.
[00:00:00] AHM_PnW_0492_Mozer_Teresa_04
Następnym tematem było życie w okresie powojennym. Bardzo często opowiadając o życiu po wojnie, rozmówczyni odwołuje się do tego jak było za „pierwszych Sowietów”.
[00:10:00, 04]
Dużo opowiada o losach swoich kolegów i koleżanek ze szkoły. Życie religijne po wojnie koncentrowało się wokół domu. Opowiada o obchodzeniu świąt narodowych, o Cmentarzu Orląt Lwowskich.
[00:20:00, 04]
Wspomina organizowanie u nich w domu jasełek po wojnie, a także o różnych spotkaniach Polaków, w jakich uczestniczyła. Ostatnia wypowiedź pani Teresy dotyczy jej męża i jego problemów z sowiecką władzą.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl