Urodziła się 19 kwietnia 1933 w Udziale, w woj. wileńskim II RP. Była najstarsza z ośmiorga rodzeństwa. Przed wojną skończyła 4 klasy szkoły polskiej. Okres II wojny światowej rodzina przeżyła w rodzinnej wsi. W 1944 roku ojciec został zabrany przez komunistów na front, zginął w Polsce. Jako najstarsza córka musiała pomóc matce przy gospodarstwie i dzieciach. Po zakończeniu wojny rodzina została na Białorusi. Ich niewielkie gospodarstwo zostało wchłonięte przez powstający kołchoz, w którym Teresa Szymko przepracowała dwa lata. Kilka lat spędziła w klasztorze SS Eucharystek, gdzie była postulantką, lecz nie założyła habitu. W 1961 roku przyjechała do Mior, gdzie spotkała znanego sobie sprzed wojny księdza Grabowskiego. Pracowała jako jego gospodyni i pomoc w kościele przez 25 lat. Była zaangażowana w remont zniszczonego kościoła i odbudowę życia religijnego na Białorusi.
opis nagrania
Narracja:
Przedstawienie siebie i rodziny, śmierć ojca na froncie w 1944, pomoc księdzu po wojnie, związanie się z kościołem, mieszkanie u sióstr eucharystek i opieka nad chorą matką, pomoc księdzu na plebanii od lat 60.; 0001, od początku
Historia księdza (wykształcenie, znajomość wielu języków, nauka w Watykanie, zamknięcie księdza w więzieniu), potajemne spowiadanie przez księdza komunistów w kościele, obowiązki Teresy Szymko w kościele i na plebanii; 0001, 5 min.
Jeżdżenie do Rygi i Wilna by zakupić świece i inne atrybuty, przywożenie pieniędzy na remont kościoła, prowadzenie mszy w języku polskim; 0001, 10 min.
Przyjazd księdza Pietrasa do parafii w 1986, wprowadzenie języka białoruskiego do liturgii, msze w języku polskim tylko wybrane pory dnia, opis zniszczonego przez komunistów kościoła w Miorach; 0001, 15 min.
Przyczyny pozostania na Białorusi po wojnie, powstanie kołchozów, zabieranie gospodarstw, chodzenie do kościoła do Mosarza (7 km od Udziała) późnym wieczorem po wyjściu z kołchozu; 0001, 20 min.
Przyjazd z zakonu Teresy Szymko do Mior w 1961 i pomoc księdzu, trudne warunki mieszkaniowe, wyjazd na Łotwę i praca u księży, adopcja dzieci w latach 90.; 0001, 25 min.
Okupacja niemiecka w Udziale, odprawienie mszy św. przez ks. Grabowskiego dla Niemców, partyzanci – okradanie ludności cywilnej z różnych rzeczy i jedzenia, okupacja sowiecka, represje wobec księży; 0001, 30 min.
Okres powojenny, jeżdżenie z księdzem po wioskach, odwiedzanie chorych, spowiadanie; 0001, 35 min.
Próba przewiezienia przez granicę dewocjonaliów i polskich książek, los społeczności żydowskiej podczas okupacji niemieckiej, miejsca straceń ludności żydowskiej i inteligencji polskiej w Berezweczu i Głębokim; 0001, 40 min.
Zabranie ojca Teresy Szymko przez komunistów na front, poszukiwanie grobu w Polsce, w okolicach Kurnika w woj. poznańskim, pomoc udzielona Żydom w czasie wojny przez rodzinę z Mior; 0001, 45 min.
Pomoc udzielona Żydom podczas okupacji niemieckiej przez dwie siostry mieszkające w Głębokim, wspomnienie o polskiej szkole w okresie przedwojennym; 0001, 50 min.
Nauka języka polskiego w domu, babcia uczyła pisać i czytać; 0001, 55 min.
Przedstawienie siebie i rodziny, śmierć ojca na froncie w 1944, pomoc księdzu po wojnie, związanie się z kościołem, mieszkanie u sióstr eucharystek i opieka nad chorą matką, pomoc księdzu na plebanii od lat 60.; 0001, od początku
Historia księdza (wykształcenie, znajomość wielu języków, nauka w Watykanie, zamknięcie księdza w więzieniu), potajemne spowiadanie przez księdza komunistów w kościele, obowiązki Teresy Szymko w kościele i na plebanii; 0001, 5 min.
Jeżdżenie do Rygi i Wilna by zakupić świece i inne atrybuty, przywożenie pieniędzy na remont kościoła, prowadzenie mszy w języku polskim; 0001, 10 min.
Przyjazd księdza Pietrasa do parafii w 1986, wprowadzenie języka białoruskiego do liturgii, msze w języku polskim tylko wybrane pory dnia, opis zniszczonego przez komunistów kościoła w Miorach; 0001, 15 min.
Przyczyny pozostania na Białorusi po wojnie, powstanie kołchozów, zabieranie gospodarstw, chodzenie do kościoła do Mosarza (7 km od Udziała) późnym wieczorem po wyjściu z kołchozu; 0001, 20 min.
Przyjazd z zakonu Teresy Szymko do Mior w 1961 i pomoc księdzu, trudne warunki mieszkaniowe, wyjazd na Łotwę i praca u księży, adopcja dzieci w latach 90.; 0001, 25 min.
Okupacja niemiecka w Udziale, odprawienie mszy św. przez ks. Grabowskiego dla Niemców, partyzanci – okradanie ludności cywilnej z różnych rzeczy i jedzenia, okupacja sowiecka, represje wobec księży; 0001, 30 min.
Okres powojenny, jeżdżenie z księdzem po wioskach, odwiedzanie chorych, spowiadanie; 0001, 35 min.
Próba przewiezienia przez granicę dewocjonaliów i polskich książek, los społeczności żydowskiej podczas okupacji niemieckiej, miejsca straceń ludności żydowskiej i inteligencji polskiej w Berezweczu i Głębokim; 0001, 40 min.
Zabranie ojca Teresy Szymko przez komunistów na front, poszukiwanie grobu w Polsce, w okolicach Kurnika w woj. poznańskim, pomoc udzielona Żydom w czasie wojny przez rodzinę z Mior; 0001, 45 min.
Pomoc udzielona Żydom podczas okupacji niemieckiej przez dwie siostry mieszkające w Głębokim, wspomnienie o polskiej szkole w okresie przedwojennym; 0001, 50 min.
Nauka języka polskiego w domu, babcia uczyła pisać i czytać; 0001, 55 min.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl