Polacy na Wschodzie

Streszczenie relacji z minutnikiem

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_01
Przedstawienie siebie i swojej rodziny (pochodzenie, służba wojskowa ojca, zamieszkanie w Radomsku, częste zmiany pracy ojca, przeprowadzka na Kresy Wschodnie i przyjęcie przez ojca pracy w policji; dzieciństwo w Nowojelni;

[00:05:00, 01]
Wspomnienie o pracy ojca (stanowisko referenta gospodarczego, szkolenia, wydział śledczy, walka z agitacją komunistyczną); dzieciństwo w Nowogródku (czystość w mieście, otwarcie Domu Pamiątek po Mickiewiczu, koncerty reduty z Wilna;

[00:10:07, 01]
Edukacja w szkole przed wojną; refleksja na temat tolerancji nauczycieli wobec różnych wyznań religijnych swoich uczniów;

[00:15:00, 01]
Rozkaz wyjazdu ojca na front; początek okupacji sowieckiej w Nowogródku (kradzieże); refleksja na temat pracowitości matki i marzeń Zofii Boradyn złamanych przez wybuch wojny;

[00:20:07, 01]
Życie codzienne pod okupacją sowiecką; dalsze losy ojca w czasie wojny (internowanie na Litwie); deportacje do ZSRR;

[00:25:12, 01]
Okupacja niemiecka (białoruskie szkoły, zakaz rozmów po polsku); wyszywanie ubrań na zimę i handel wymienny za jedzenie; wspomnienia o wywiezionym na Sybir koledze z klasy; poszukiwania rodzin przez Polski Czerwony Krzyż;

[00:30:00, 01]
Historia wspólnej mogiły żołnierzy Armii Krajowej i jej porządkowania w latach powojennych przez księdza Nowaczka i męża Zofii Boradyn; śmierć ojca na emigracji w Argentynie;

[00:35:11, 01]
Wyjazd Zofii Boradyn do Buenos Aires na grób ojca (wspólna mogiła żołnierzy) w 1998;

[00:40:09, 01]
Opis życia ojca na emigracji w Argentynie;

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_02
Wspomnienia dotyczące wyjazdu Zofii Boradyn do Buenos Aires na grób ojca w 1998; dzieci Zofii Boradyn;

[00:05:00, 02]
Historia rodziny matki Zofii Boradyn w Częstochowie przed I wojną światową i po 1918;

[00:10:07, 02]
Okoliczności spotkania rodziców Zofii Boradyn w Widawce k. Radomska (ślub, dzieci); śmierć matki w 1955 roku, dalsze losy rodzeństwa po wojnie; represje władz białoruskich wobec kościoła katolickiego (zamykanie kościołów);

[00:15:03, 02]
Ukaranie Zofii Boradyn w pracy za wysłanie depeszy do Moskwy w sprawie zamknięcia kościoła; ograniczanie działalności księży po wojnie przez władze białoruskie;

[00:20:07, 02]
Historia zesłania do ZSRR męża Zofii Boradyn;

[00:25:00, 02]
Wspomnienia Zofii Boradyn z czasów szkolnych przed wybuchem wojny (śpiewanie patriotycznych piosenek);

[00:30:00, 02]
Początek okupacji niemieckiej w Nowogródku (pożar i zniszczenie miasta, ucieczka Sowietów); strach przed wywózkami do III Rzeszy Niemieckiej; praca jako służąca przy gospodyni;

[00:35:00, 02]
Los społeczności żydowskiej Nowogródka pod okupacją sowiecką i niemiecką;

[00:40:09, 02]
Represje niemieckie wobec inteligencji, księży;

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_03
Wkroczenie Sowietów do Nowogródka (niszczenie przez polskich urzędników dokumentów; odkrywanie przez uczniów tarcz ze szkolnych mundurków);

[00:05:00, 03]
Organizacja szkoły pod okupacją sowiecką;

[00:10:07, 03]
Rusyfikacja szkoły;

[00:15:04, 03]
Życie codzienne pod okupacją sowiecką (kolejki; wykupowanie przez Sowietów artykułów spożywczych;

[00:20:07, 03]
Okupacja sowiecka (słuchanie przez radio audycji BBC z Londynu); wywózki na Sybir koleżanki Zofii Boradyn;

[00:25:00, 03]
Życie codzienne pod okupacją sowiecką (wyszywanie w domu przez matkę peleryn dla żołnierzy;

[00:30:00, 03]
Rozdawanie mebli na przechowanie po znajomych rodzinach, w obawie przed wywózką;

[00:35:00, 03]
Odbudowa zniszczonego w czasie bombardowań kościoła św. Michała; początki organizacji podziemia niepodległościowego;

[00:40:09, 03]
Aresztowania osób związanych z podziemiem niepodległościowym; pierwsze egzekucje i rozstrzeliwania;

[00:45:00, 03]
Wspomnienie ostrych zim i silnych mrozów podczas wojny (zamarzanie studni z wodą, brak wody);

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_04
Okupacja niemiecka (zamienianie aresztowanym kar śmierci na wywózki do III Rzeszy Niemieckiej; pisanie podań rodzin aresztowanych o wspólny wyjazd na roboty do Rzeszy); 1944 – ekshumacje osób pomordowanych (w tym sióstr nazaretanek) przez Niemców w 1942 roku;

[00:05:00, 04]
Przyjazd urzędników ambasady polskiej w Mińsku na cmentarz w Nowogródku w 1992 roku, na mogiły pomordowanych żołnierzy AK w czasie II wojny światowej; działalność Straży Mogił Polskich i Zdzisława Juliana Winnickiego;

[00:10:07, 04]
Refleksja Zofii Boradyn na temat pamięci i opieki nad mogiłami pomordowanych w czasach współczesnych;

[00:15:04, 04]
Okradanie ludności cywilnej przez partyzantkę sowiecką; wspomnienie wkroczenia uciekających oddziałów niemieckich do Nowogródka w 1944;

[00:20:07, 04]
Zetknięcie się Zofii Boradyn z żołnierzami niemieckimi;

[00:25:00, 04]
Druga okupacja sowiecka; praca Zofii Boradyn na poczcie przy sortowaniu i cenzurowaniu listów;

[00:30:00, 04]
Wyjazdy do Polski po wojnie (możliwość skorzystania z tego przez wielu Polaków); kontrolowanie przez władze białoruskie kościoła katolickiego; zmuszanie młodzieży do zapisywania się do Komsomołu;

[00:35:00, 04]
Tworzenie kołchozów i zmuszanie do zapisywania się do nich; zlikwidowanie rodzimego rzemiosła;

[00:40:09, 04]
Paszportyzacja i zmuszanie Polaków do przyjmowania narodowości białoruskiej;

[00:45:00, 04]
Różne postawy Polaków związane z pielęgnowaniem narodowości polskiej i języka;

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_05
Organizacja polskich wycieczek po dawnych terenach Kresów Wschodnich (spotkania z mieszkającymi tam Polakami, rozmawianie w języku polskim); wspomnienie przedwojennej szkoły w Nowojelni i Nowogródku;

[00:05:00, 05]
Przedwojenny system edukacji w Polsce;

[00:10:00, 05]
Społeczność tatarska w przedwojennym Nowogródku; manewry wojskowe, msza polowa i defilada na Placu Sokolskim;

[00:15:00, 05]
Poszukiwania Zofii Boradyn w Warszawie dalszej rodziny znanego lekarza z Nowogródka – Ignacego Orzechowskiego;

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_06
Refleksje Zofii Boradyn na temat trudnej historii niepodległościowej Polski oraz losie Polaków którzy pozostali na dawnych Kresach Wschodnich;

[00:05:00, 06]
Założenie w latach 80. oddziału nowogródzkiego Związku Polaków na Białorusi; początki organizacyjne (poszukiwanie lokalu, otwarcie konta w banku);

[00:10:00, 06]
Organizacja nauki języka polskiego przy Domie Pionierów;

[00:15:09, 06]
Działalność Związku w celu otwarcia klasy z polskim językiem wykładowym w białoruskiej szkole;

[00:20:00, 06]
Problemy z zebraniem dzieci i otwarcia kolejnej polskiej klasy;

[00:25:00, 06]
Świętowanie pierwszej rocznicy powstania oddziału Związku Polaków w Nowogródku; wyjazdy chóru dziecięcego do różnych miast w Polsce;

[00:30:00, 06]
Problemy Związku z zebraniem dzieci do polskiej klasy, poszukiwania polskich nauczycielek do różnych przedmiotów;

[00:35:00, 06]
Utrudnianie przez władze białoruskie organizacji nauki języka polskiego dla dzieci;

[00:40:00, 06]
Wprowadzenie do nauki w szkołach trzeciego języka – rosyjskiego; organizacja wyjazdu polskich dzieci do Anglii na zaproszenie polskiej szkoły z Londynu;

[00:45:00, 06]
Działalność kulturalna Związku (dni sienkiewiczowskie, różne rocznice);

[00:50:00, 0]
Opis zorganizowania wyjazdu polskich dzieci do Londynu (1997);

[00:00:00] AHM_PnW_2072_Boradyn_Zofia_07
Wrażenia Zofii Boradyn z wizyty w Londynie;

[00:05:00, 07]
Organizacja I Zjazdu Nowogródzian, organizowany przez Związek Polaków na Białorusi i Stowarzyszeniem Nowogrodzian i Sympatyków Ziemi Nowogródzkiej;

[00:10:00, 07]
Działalność Związku po 2000 roku (wstrzymanie budowy szkoły);

[00:15:00, 07]
Dalsze losy polskich dzieci uczących się dodatkowo języka polskiego przy Związku Polaków w Nowogródku;

[00:20:00, 07]
Stosunek Zofii Boradyn do działalności społecznej na rzecz krzewienia polskiej kultury i języka;

[00:25:00, 07]
Dalsza działalność oddziału nowogródzkiego Związku Polaków na Białorusi;

[00:30:00, 07]
Działalność oddziału nowogródzkiego Związku Polaków na Białorusi.