Urodziła się 25 kwietnia 1938 w Wielkich Solecznikach na Wileńszczyźnie, gdzie jej rodzice mieli gospodarstwo. 22 maja 1948 cała rodzina Heleny Askierko została wywieziona na Syberię. Oprócz jej rodziców i brata, wywieziono też brata ojca z żoną i dwójką dzieci oraz dwóch braci matki — w sumie 10 osób. Rodzina została wywieziona wozami do Wilna, później przez 16 dni podróżowała bydlęcymi wagonami do Krasnojarska, skąd ciężarówkami została wywieziona w góry, do ośrodka Oreszle, gdzie spędziła osiem lat. Helena Askierko chodziła tam do rosyjskiej szkoły i pracowała fizycznie w cegielni. Rodzina wróciła z zesłania w marcu 1956. Po maturze Helena Askierko pracowała najpierw jako listonoszka, potem w szkolnym laboratorium. W 1960 roku rozpoczęła na politechnice w Mińsku studia, które ukończyła w 1965 roku i została skierowana do pracy w Baranowiczach — w browarze. Po latach została w nim zastępcą głównego technologa.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_01
Przedstawienie rodziny (gospodarstwo rodziców, edukacja szkolna); wywózka rodziny w głąb ZSRR (warunki jazdy w bydlęcych wagonach); życie codzienne na zesłaniu (ciężka praca, chodzenie do szkoły);
[00:05:08]
Powrót w rodzinne strony (Litewska SRR); ukończenie szkoły i problemy ze znalezieniem pracy; praca jako listonosz; wyjazd do Mińska (Białoruska SRR) na studia na politechnice; wyjazd brata na uczelnię do Leningradu i problemy z otrzymaniem przepustki; wyjazd do Wilna do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w celu załatwienia bratu przepustki do miasta i na uczelnię (napisanie pisma z opisem problemu); wyjazd brata na studia i jego dalsze losy;
[00:10:00]
Wyjazd po studiach do pracy do Baranowicz; praca w gorzelni w Wielkich Sołecznikach (ślub, dalsze losy dzieci);
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_02
Opis gospodarstwa rodziców i rodziny; oddanie pod opiekę dziadków i spędzone tam dzieciństwo (nauka czytania i pisania, przekazanie polskich wartości); problemy z językiem rosyjskim w szkole na zesłaniu; opis polskiej szkoły w Sołecznikach (lata 40.);
[00:05:05]
Edukacja w szkole po powrocie z zesłania; przywiązanie do religii katolickiej rodziców i dziadków; wspomnienie kradzieży jedzenia dokonywanych przez rosyjskich partyzantów podczas wojny;
[00:10:09]
Konfiskata gospodarstwa rodziców Heleny Askierko, przyczyny i wywózka do ZSRR;
[00:15:00]
Historia służby wojennej we wrześniu 1939 ojca Heleny Askierko; opis transportu i rodzącej kobiety, której umarło dziecko po porodzie; warunki w czasie drogi (higiena osobista, jedzenie; stłoczenie w wagonach;)
[00:20:00]
Opis miejsca zamieszkania na zasłaniu; zorganizowanie życia codziennego (mieszkanie w baraku);
[00:25:05]
Historia Rosjanki, u której na początku zesłania zamieszkała rodzina Heleny Askierko; warunki w baraku w jakich mieszkały zesłane rodziny;
[00:30:05]
Choroba matki; praca ojca przy wyrębie drzewa w tajdze; nauka w rosyjskiej szkole; zakup krowy i sadzenie kartofli; próba obchodzenia świąt; religia i modlitwy;
[00:35:00]
Opisy syberyjskiej przyrody; zjadanie jagód i kwiatów; wydawane racje chleba; współistnienie obok siebie różnych narodów;
[00:40:02]
Organizacja świąt Bożego Narodzenia przez polskie rodziny na zesłaniu; opis mebli zrobionych przez ojca Heleny Askiersko; dobre stosunki pomiędzy rodzicami; dobre relacje z miejscową ludnością;
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_03
Relacje z innymi zesłanymi;
[00:05:00]
Marsz Żywej Pamięci w Białymstoku; warunki życia zimą na zesłaniu (ubranie chroniące przed zimnem); pomoc rodziny, wysyłanie paczek i listów z Litwy do posiołka; sytuacja rodziny po powrocie w rodzinne strony z zesłania;
[00:10:00]
Odzyskanie przez rodzinę Haliny Askierko domu rodzinnego, ale bez ziemi; wspomnienie pierwszego spotkania z dziadkami po powrocie z zesłania;
[00:15:00]
Życie codzienne na zesłaniu, warunki leczenia, pracy, nauki; Opis wyrobu cegieł na zesłaniu;
[00:20:02]
Dalszy ciąg opisu wyrobu cegieł;
[00:25:00]
Opis wykonywania lamp, naczyń na zesłaniu;
[00:30:05]
Sposoby radzenia sobie z niedostatkiem jedzenia i głodem (np. zjadanie kwiatów); wpływ ciężkich warunków na zesłaniu na matkę Heleny Askierko;
[00:35:00]
Sytuacja rodziców i Heleny Askierko po powrocie z zesłania; studia chemiczne na Politechnice w Mińsku;
[00:40:00]
Dalsze losy Heleny Askierko po skończeniu studiów; nakaz pracy w browaru w Baranowiczach; praktykowanie religii na Litwie (łatwiejszy dostęp do kościoła niż na Białorusi).
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_01
Przedstawienie rodziny (gospodarstwo rodziców, edukacja szkolna); wywózka rodziny w głąb ZSRR (warunki jazdy w bydlęcych wagonach); życie codzienne na zesłaniu (ciężka praca, chodzenie do szkoły);
[00:05:08]
Powrót w rodzinne strony (Litewska SRR); ukończenie szkoły i problemy ze znalezieniem pracy; praca jako listonosz; wyjazd do Mińska (Białoruska SRR) na studia na politechnice; wyjazd brata na uczelnię do Leningradu i problemy z otrzymaniem przepustki; wyjazd do Wilna do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w celu załatwienia bratu przepustki do miasta i na uczelnię (napisanie pisma z opisem problemu); wyjazd brata na studia i jego dalsze losy;
[00:10:00]
Wyjazd po studiach do pracy do Baranowicz; praca w gorzelni w Wielkich Sołecznikach (ślub, dalsze losy dzieci);
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_02
Opis gospodarstwa rodziców i rodziny; oddanie pod opiekę dziadków i spędzone tam dzieciństwo (nauka czytania i pisania, przekazanie polskich wartości); problemy z językiem rosyjskim w szkole na zesłaniu; opis polskiej szkoły w Sołecznikach (lata 40.);
[00:05:05]
Edukacja w szkole po powrocie z zesłania; przywiązanie do religii katolickiej rodziców i dziadków; wspomnienie kradzieży jedzenia dokonywanych przez rosyjskich partyzantów podczas wojny;
[00:10:09]
Konfiskata gospodarstwa rodziców Heleny Askierko, przyczyny i wywózka do ZSRR;
[00:15:00]
Historia służby wojennej we wrześniu 1939 ojca Heleny Askierko; opis transportu i rodzącej kobiety, której umarło dziecko po porodzie; warunki w czasie drogi (higiena osobista, jedzenie; stłoczenie w wagonach;)
[00:20:00]
Opis miejsca zamieszkania na zasłaniu; zorganizowanie życia codziennego (mieszkanie w baraku);
[00:25:05]
Historia Rosjanki, u której na początku zesłania zamieszkała rodzina Heleny Askierko; warunki w baraku w jakich mieszkały zesłane rodziny;
[00:30:05]
Choroba matki; praca ojca przy wyrębie drzewa w tajdze; nauka w rosyjskiej szkole; zakup krowy i sadzenie kartofli; próba obchodzenia świąt; religia i modlitwy;
[00:35:00]
Opisy syberyjskiej przyrody; zjadanie jagód i kwiatów; wydawane racje chleba; współistnienie obok siebie różnych narodów;
[00:40:02]
Organizacja świąt Bożego Narodzenia przez polskie rodziny na zesłaniu; opis mebli zrobionych przez ojca Heleny Askiersko; dobre stosunki pomiędzy rodzicami; dobre relacje z miejscową ludnością;
[00:00:00] Askierko_Helena_AHM_PnW_1059_03
Relacje z innymi zesłanymi;
[00:05:00]
Marsz Żywej Pamięci w Białymstoku; warunki życia zimą na zesłaniu (ubranie chroniące przed zimnem); pomoc rodziny, wysyłanie paczek i listów z Litwy do posiołka; sytuacja rodziny po powrocie w rodzinne strony z zesłania;
[00:10:00]
Odzyskanie przez rodzinę Haliny Askierko domu rodzinnego, ale bez ziemi; wspomnienie pierwszego spotkania z dziadkami po powrocie z zesłania;
[00:15:00]
Życie codzienne na zesłaniu, warunki leczenia, pracy, nauki; Opis wyrobu cegieł na zesłaniu;
[00:20:02]
Dalszy ciąg opisu wyrobu cegieł;
[00:25:00]
Opis wykonywania lamp, naczyń na zesłaniu;
[00:30:05]
Sposoby radzenia sobie z niedostatkiem jedzenia i głodem (np. zjadanie kwiatów); wpływ ciężkich warunków na zesłaniu na matkę Heleny Askierko;
[00:35:00]
Sytuacja rodziców i Heleny Askierko po powrocie z zesłania; studia chemiczne na Politechnice w Mińsku;
[00:40:00]
Dalsze losy Heleny Askierko po skończeniu studiów; nakaz pracy w browaru w Baranowiczach; praktykowanie religii na Litwie (łatwiejszy dostęp do kościoła niż na Białorusi).
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl