Urodził się 1 czerwca 1921 we wsi Jabłonne (Żytomierszczyzna, Ukraińska SRR). Jego rodzice posiadali gospodarstwo rolne. W 1932 roku ojciec Narcyza Baszyńskiego został aresztowany i rozstrzelany z powodu odmowy wstąpienia do kołchozu. Narcyz Baszyński z matką, babcią i rodzeństwem zostali zesłani do Karelii jako rodzina „wroga narodu”. W transporcie zmarła młodsza siostra Narcyza Baszyńskiego, tuż po przyjeździe na miejsce – babcia. Matce i młodszemu bratu udało się po krótkim czasie uciec z zesłania i przedostać na Ukrainę. Narcyz Baszyński podjął próbę ucieczki dopiero po kilku miesiącach, dostał się nielegalnie na statek i dotarł do Leningradu, stamtąd zaś pociągiem na Ukrainę. Po przyjeździe do Żytomierza mieszkał u ciotki, następnie trafił do domu dziecka. Ukończył szkołę podstawową dla pracujących, potem szkołę średnią. Przed wybuchem wojny sowiecko-niemieckiej rozpoczął naukę w Instytucie Pedagogicznym. Po wybuchu Wielkiej Wojny Ojczyźnianej w 1941 roku wojny walczył w 5 Armii (Armia Czerwona), po jej rozgromieniu pod Kijowem uniknął niemieckiej niewoli. Wstąpił do partyzantki, walczył na Żytomierszczyźnie oraz na Wołyniu i w okolicach Tarnopola, gdzie brał udział w walkach z UPA. W latach 1944-1946 pracował w kołchozie we wsi Martynowka. W 1946 wrócił do Instytutu, ukończył studia historyczne i prawnicze. Do 1971 roku pracował jako nauczyciel, dyrektor szkoły, inspektor oświatowy w różnych wsiach Żytomierszczyzny. W 1971 przeszedł na emeryturę i przeprowadził się do Żytomierza.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Część autobiograficzna; początek wojny; walka w oddziałach partyzanckich; 001 ok. 1 min
Kwiecień 1944, początek pracy w kołchozie, do 1946; powrót do Instytutu, studia historyczne i prawnicze; praca nauczyciela; 001 ok. 14 min
Historia rodu Baszyńskich; 002 ok. 1 min
Rodzina, rodzice, polskie tradycje; moralność na wsi; szkoła, kościół Jabłonnem; 002 ok. 10 min
Lekcje religii przy kościele. Język polski w kościele i w rodzinie. Opowieść pani Marceliny o języku polskim w Nowym Zawodzie; 002 ok. 20 min
Tradycje religijne w rodzinie, kolędowanie; stosunek do starszych, wychowanie dzieci w rodzinie. 002 ok. 25 min
Żona opowiada o swojej wsi rodzinnej, Nowym Zawodzie; wychowywanie dzieci; 002 ok. 37 min
Głód na Ukrainie w latach 1932-33; kolektywizacja, zesłanie rodziny do Karelii; 003 ok. 1 min
Rehabilitacja ojca w latach 90.; droga na zesłanie; śmierć siostry i babci; ucieczka matki z zesłania; 003 ok. 10 min
Ucieczka z zesłania; powrót do Żytomierza, pobyt w domu dziecka; nauka w szkole dla pracujących; 003 ok. 17 min
Sytuacja po powrocie z partyzantki – odniesione rany; praca nauczyciela; 003 ok. 26 min
Część autobiograficzna; początek wojny; walka w oddziałach partyzanckich; 001 ok. 1 min
Kwiecień 1944, początek pracy w kołchozie, do 1946; powrót do Instytutu, studia historyczne i prawnicze; praca nauczyciela; 001 ok. 14 min
Historia rodu Baszyńskich; 002 ok. 1 min
Rodzina, rodzice, polskie tradycje; moralność na wsi; szkoła, kościół Jabłonnem; 002 ok. 10 min
Lekcje religii przy kościele. Język polski w kościele i w rodzinie. Opowieść pani Marceliny o języku polskim w Nowym Zawodzie; 002 ok. 20 min
Tradycje religijne w rodzinie, kolędowanie; stosunek do starszych, wychowanie dzieci w rodzinie. 002 ok. 25 min
Żona opowiada o swojej wsi rodzinnej, Nowym Zawodzie; wychowywanie dzieci; 002 ok. 37 min
Głód na Ukrainie w latach 1932-33; kolektywizacja, zesłanie rodziny do Karelii; 003 ok. 1 min
Rehabilitacja ojca w latach 90.; droga na zesłanie; śmierć siostry i babci; ucieczka matki z zesłania; 003 ok. 10 min
Ucieczka z zesłania; powrót do Żytomierza, pobyt w domu dziecka; nauka w szkole dla pracujących; 003 ok. 17 min
Sytuacja po powrocie z partyzantki – odniesione rany; praca nauczyciela; 003 ok. 26 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]