Urodziła się 22 września 1922 we Lwowie. Ojciec był urzędnikiem miejskim oraz nauczycielem gry na fortepianie w szkole muzycznej, matka zajmowała się domem. Bogusława Bryła uczyła się w szkole powszechnej im. Konarskiego, potem w gimnazjum im. Królowej Jadwigi. Po nastaniu w 1939 roku okupacji sowieckiej, aresztowano jej ojca (nigdy nie powrócił do domu). W nocy z 13 na 14 kwietnia 1940 (podczas drugiej fali deportacji) Bogusława Bryła wraz z matką i siostrą została aresztowana i wywieziona do Kazachstanu. Osadzono ją we wsi Borodulicha w obwodzie semipałatyńskim. Tutaj pracowała m.in. w kołchozie, potem jako kelnerka w przyzakładowej stołówce, a także jako sekretarka w okolicznej szkole. Uczyła się języka rosyjskiego. Pod koniec wojny była pielęgniarką w szpitalu wojskowym, gdzie poznała swojego męża, oficera Armii Czerwonej. Wyjechała z nim do Chersonia na południu Ukrainy. Do Lwowa powróciła w 1954 roku, pracowała jako pielęgniarka w Poliklinice przy ul. Fredry. Aktywnie działa w środowisku polonijnym, współorganizowała i prowadzi Uniwersytet Trzeciego Wieku dla Polaków mieszkających we Lwowie.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_01
Przedstawienie się; historia ojca (niewola w trakcie I wojny światowej, służba w wojsku austriackim, niewola rosyjska, powrót do Polski w latach 20.); mieszkanie u dziadów przy ul. Kętrzyńskiego; przerwanie edukacji; wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa; aresztowanie ojca przez NKWD; wywózka do Kazachstanu; praca jako sprzątaczka;
[00:05:00, 01]
Praca (w stołówce jako kelnerka, w punkcie skupu mleka, mleczarni, w szkole jako sekretarka); nauka języka rosyjskiego; choroba rozmówczyni i jej matki; wybuch II wojny światowej; warunki naturalne i atmosferyczne w Kazachstanie; małżeństwo; wyjazd z mężem do Chersonia; rozwód; powrót do Lwowa; wyjazd do Stanisławowa; ukończenie kursu pielęgniarskiego; praca jako pielęgniarka na wsi;
[00:10:00, 01]
Powrót do Lwowa w 1954 roku; praca w poliklinice; działalność społeczna; niespełnione marzenia o studiach dziennikarskich; emerytura; problemy ze zdrowiem; prezentacja artykułów napisanych przez rozmówczynię; uczestnictwo w konkursach;
[00:15:00, 01]
Prezentacja nagród i dyplomów; ojciec na Liście Katyńskiej;
[00:20:00, 01]
Krótka historia Gazety Lwowskiej; wyjazd matki do Polski w 1940 roku; wiadomości o śmierci ojca w Katyniu; małżeństwo rozmówczyni; krótki życiorys zmarłego ojca; historia poznania się matki i ojca;
[00:25:00, 01]
Praca ojca (urzędnik, rewizor, członek Związku Urzędników Gminy); członkostwo rozmówczyni w Związku Medycznych Pracowników; opieka matki nad domem; choroby matki; nauka w prywatnej szkole; śmierć członków rodziny; wspomnienie domu rodzinnego;
[00:30:00, 01]
Powrót rodziców z Rosji; przeprowadzka rodziców do mieszkania przy ul. Stryjskiej; zamieszkanie u dziadków; śmierć babci, dziadka i ciotki; przeprowadzki; awans ojca; założenie chóru przez ojca; praca ojca na stanowisku nauczyciela muzyki; patriotyzm ojca; uczęszczani do kościoła; stosunki polsko-ukraińskie;
[00:35:00, 01]
Dzieciństwo (opis pokoju, zabawek, wycieczki do teatru i na cmentarz); pisanie recenzji ze spektakli przez ojca; pokrewieństwo z rodziną Holenderów; opowieść o Tadeuszu Holenderze i Oswladzie Balzerze; zakup obrazów przez ojca; patriotyzm ojca; obchodzenie polskich świąt narodowych na Uniwersytecie Trzeciego Wieku we Lwowie;
[00:40:00, 01]
Polscy artyści we Lwowie (m.in. Wojciech Dzieduszycki); patriotyzm rodziny; wspomnienie o matce (rosyjskie pochodzenie; chorowitość, hobby); hobby rozmówczyni;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_02
Edukacja; ówczesne szkoły i szkolnictwo; bieda w rodzinnym domu; Uniwersytet Trzeciego Wieku; ulubione przedmioty w szkole; problemy z matematyką; choroba w trakcie 6 klasy szkoły podstawowej;
[00:05:00, 02]
Choroba w trakcie 6 klasy szkoły podstawowej; problemy z matematyką; nauka języka polskiego w szkole; czytanie książek; choroba ojca; historia siostry Emilii (nauka gry na fortepianie, inwalidztwo, potajemne udzielnie lekcji gry na fortepianie, powrót do Lwowa w wieku 9 lat); znajomości szkolne; problemy z nauczycielką matematyki;
[00:10:00, 02]
System oceniania w szkole; problemy z nauczycielką matematyki; znajomości szkolne; opis szkoły (wystrój, atmosfera, mundurki, lekcje, nauka języka łacińskiego, ulubione przedmioty); czas wolny po szkole;
[00:15:00, 02]
Egzamin wstępny do gimnazjum; uczestnictwo w Sodalicji Mariańskiej; kolonie; wycieczki; znajomości z Kazimierzem Wajdą;
[00:20:00, 02]
Wyjazdy do Hrebenowa na wakacje; praca społeczna ojca; wystrój szkoły; uczęszczanie do kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny we Lwowie; spotkania Uniwersytetu Trzeciego Wieku w szkole im. Marii Magdaleny we Lwowie; festiwal polski we Lwowie; mniejszości narodowe we Lwowie;
[00:25:00, 02]
Lwów przedwojenny (kościoły, teatr, restauracje);
[00:30:00, 02]
Lwów przedwojenny (restauracje, pomniki, kina) sanatoria; lekarze; wspomnienie o rodzinie Wrocławskich;
[00:35:00, 02]
Wspomnienie o rodzinie Wrocławskich; przyjazdy polski artystów do Lwowa; wyjścia do kina i opery; śmierć Pavariottiego; wspomnienie o siostrze (nauka gry na fortepianie, inwalidztwo, wyjazd z mężem do Jarosławia, wyjazd do Austrii);
[00:40:00, 02]
Śmierć ciotki Anny; dostanie się siostry do łagrów; wyjazd siostry do Niemiec;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_03
Stosunki polsko-żydowskie; dzielnie żydowskie w Lwowie;
[00:05:00, 03]
Zakupy w żydowskim sklepie; udawanie Żyda przez ojca (posiadanie fałszywych dokumentów); opowieści ojca o wojnie; mniejszości narodowe w szkole; nauka religii; żydowscy kupce i sąsiedzi; pomnik Adama Mickiewicza i Tarasa Szewczenki w Lwowie; opowieść o Tarasie Szewcence; pańszczyzna;
[00:10:00, 03]
Wspomnienia o kamienicy i żydowskich sąsiadach; mniejszości narodowe w obecnym miejscu zamieszkania; święta kurkowe; szkolne przedstawienia; lwowskie parki i cmentarze;
[00:15:00, 03]
Cmentarze lwowskie; miłość do Lwowa; lwowskie radio; zapowiedź II wojny światowej;
[00:20:00, 03]
Członkostwo ojca w BBWR; śmierć Piłsudskiego; odwiedziny grobu Józefa Piłsudskiego; patriotyzm szkolny; wybuch II wojny światowej; bombardowania Lwowa;
[00:25:00, 03]
Bombardowania Lwowa; wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa; życie codzienne po wybuchu II wojny światowej (praca ojca, wyłączenie wodociągów i elektrowni); mord profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich; opowieść o Niemcach;
[00:30:00, 03]
Życie codzienne w czasie II wojny światowej (kolejki w sklepach, przybycie ludności wielkopolskiej, nadzieja na nadejście pomocy, brak pomocy ze strony innych państw, tworzenie barykad, aresztowanie młodzieży); wejście armii niemieckiej i sowieckiej do Lwowa; nadzieje Ukraińców na odzyskanie Lwowa; aresztowanie ojca i dyrektora rzeźni; wypędzenie z mieszkania rozmówczyni i jej matki;
[00:35:00, 03]
Otrzymanie nowego mieszkania; propaganda rosyjska; wybory; zebrania ukraińsko-rosyjskie w Teatrze Wielkim we Lwowie; życie codzienne (kolejki po żywność, brak ubrań w sklepach); aresztowanie ojca; wyrzucenie z mieszkania;
[00:40:00, 03]
Życie w nowym mieszkaniu; wywózka do Kazachstanu wraz z rodziną Wrocławskich;
[00:45:00, 03]
Atmosfera w trakcie wywózki;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_04
Wywózka do Kazachstanu (warunki bytowe, ucieczki, mieszkanie, praca, warunki atmosferyczne, choroba);
[00:05:00, 04]
Życie codzienne w Kazachstanie (kolejki do sklepów, wymiana, Kozacy, zdobywanie owoców, mrozy);
[00:10:00, 04]
Choroba; próba zdobycia pracy na stanowisku sekretarki w urzędzie tramwajowym; nauka języka rosyjskiego; przyrządzanie jedzenia; stosunki z gospodarzami domu; praca w kołchozie;
[00:15:00, 04]
Praca w kołchozie (warunki bytowe, jedzenie); praca (asystentka fryzjera, kelnerka na stołówce, kradzież); przyrządzanie jedzenia;
[00:20:00, 04]
Praca na stanowisku sekretarki szkolnej; ludność zesłana w Kazachstanie; wspomnienie o mamie (praca w salonie fryzjerskim, szycie na maszynie, układanie pasjansa, wróżenie z kart); zmiana mieszkania;
[00:25:00, 04]
Kolejki po mydło; próba nawiązania kontaktu z siostrą; pomoc ze strony siostry; ludność polska na zesłaniu;
[00:30:00, 04]
Oswobodzenie z niewoli; próba wstąpienia do 1 Armii Wojska Polskiego; choroby; poznanie przyszłego męża;
[00:35:00, 04]
Wspomnienia o mężu; śmierć męża; wyjazd matki do Polski w 1945 roku; warunki bytowe w Kazachstanie (głód, higiena); powrót do Lwowa w 1948 roku; wyjazd z mężem w rodzinne
[00:40:00, 04]
Złe stosunki z synem; próba wyjazdu do Polski; pochówek we Lwowie.
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_01
Przedstawienie się; historia ojca (niewola w trakcie I wojny światowej, służba w wojsku austriackim, niewola rosyjska, powrót do Polski w latach 20.); mieszkanie u dziadów przy ul. Kętrzyńskiego; przerwanie edukacji; wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa; aresztowanie ojca przez NKWD; wywózka do Kazachstanu; praca jako sprzątaczka;
[00:05:00, 01]
Praca (w stołówce jako kelnerka, w punkcie skupu mleka, mleczarni, w szkole jako sekretarka); nauka języka rosyjskiego; choroba rozmówczyni i jej matki; wybuch II wojny światowej; warunki naturalne i atmosferyczne w Kazachstanie; małżeństwo; wyjazd z mężem do Chersonia; rozwód; powrót do Lwowa; wyjazd do Stanisławowa; ukończenie kursu pielęgniarskiego; praca jako pielęgniarka na wsi;
[00:10:00, 01]
Powrót do Lwowa w 1954 roku; praca w poliklinice; działalność społeczna; niespełnione marzenia o studiach dziennikarskich; emerytura; problemy ze zdrowiem; prezentacja artykułów napisanych przez rozmówczynię; uczestnictwo w konkursach;
[00:15:00, 01]
Prezentacja nagród i dyplomów; ojciec na Liście Katyńskiej;
[00:20:00, 01]
Krótka historia Gazety Lwowskiej; wyjazd matki do Polski w 1940 roku; wiadomości o śmierci ojca w Katyniu; małżeństwo rozmówczyni; krótki życiorys zmarłego ojca; historia poznania się matki i ojca;
[00:25:00, 01]
Praca ojca (urzędnik, rewizor, członek Związku Urzędników Gminy); członkostwo rozmówczyni w Związku Medycznych Pracowników; opieka matki nad domem; choroby matki; nauka w prywatnej szkole; śmierć członków rodziny; wspomnienie domu rodzinnego;
[00:30:00, 01]
Powrót rodziców z Rosji; przeprowadzka rodziców do mieszkania przy ul. Stryjskiej; zamieszkanie u dziadków; śmierć babci, dziadka i ciotki; przeprowadzki; awans ojca; założenie chóru przez ojca; praca ojca na stanowisku nauczyciela muzyki; patriotyzm ojca; uczęszczani do kościoła; stosunki polsko-ukraińskie;
[00:35:00, 01]
Dzieciństwo (opis pokoju, zabawek, wycieczki do teatru i na cmentarz); pisanie recenzji ze spektakli przez ojca; pokrewieństwo z rodziną Holenderów; opowieść o Tadeuszu Holenderze i Oswladzie Balzerze; zakup obrazów przez ojca; patriotyzm ojca; obchodzenie polskich świąt narodowych na Uniwersytecie Trzeciego Wieku we Lwowie;
[00:40:00, 01]
Polscy artyści we Lwowie (m.in. Wojciech Dzieduszycki); patriotyzm rodziny; wspomnienie o matce (rosyjskie pochodzenie; chorowitość, hobby); hobby rozmówczyni;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_02
Edukacja; ówczesne szkoły i szkolnictwo; bieda w rodzinnym domu; Uniwersytet Trzeciego Wieku; ulubione przedmioty w szkole; problemy z matematyką; choroba w trakcie 6 klasy szkoły podstawowej;
[00:05:00, 02]
Choroba w trakcie 6 klasy szkoły podstawowej; problemy z matematyką; nauka języka polskiego w szkole; czytanie książek; choroba ojca; historia siostry Emilii (nauka gry na fortepianie, inwalidztwo, potajemne udzielnie lekcji gry na fortepianie, powrót do Lwowa w wieku 9 lat); znajomości szkolne; problemy z nauczycielką matematyki;
[00:10:00, 02]
System oceniania w szkole; problemy z nauczycielką matematyki; znajomości szkolne; opis szkoły (wystrój, atmosfera, mundurki, lekcje, nauka języka łacińskiego, ulubione przedmioty); czas wolny po szkole;
[00:15:00, 02]
Egzamin wstępny do gimnazjum; uczestnictwo w Sodalicji Mariańskiej; kolonie; wycieczki; znajomości z Kazimierzem Wajdą;
[00:20:00, 02]
Wyjazdy do Hrebenowa na wakacje; praca społeczna ojca; wystrój szkoły; uczęszczanie do kościoła pod wezwaniem św. Marii Magdaleny we Lwowie; spotkania Uniwersytetu Trzeciego Wieku w szkole im. Marii Magdaleny we Lwowie; festiwal polski we Lwowie; mniejszości narodowe we Lwowie;
[00:25:00, 02]
Lwów przedwojenny (kościoły, teatr, restauracje);
[00:30:00, 02]
Lwów przedwojenny (restauracje, pomniki, kina) sanatoria; lekarze; wspomnienie o rodzinie Wrocławskich;
[00:35:00, 02]
Wspomnienie o rodzinie Wrocławskich; przyjazdy polski artystów do Lwowa; wyjścia do kina i opery; śmierć Pavariottiego; wspomnienie o siostrze (nauka gry na fortepianie, inwalidztwo, wyjazd z mężem do Jarosławia, wyjazd do Austrii);
[00:40:00, 02]
Śmierć ciotki Anny; dostanie się siostry do łagrów; wyjazd siostry do Niemiec;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_03
Stosunki polsko-żydowskie; dzielnie żydowskie w Lwowie;
[00:05:00, 03]
Zakupy w żydowskim sklepie; udawanie Żyda przez ojca (posiadanie fałszywych dokumentów); opowieści ojca o wojnie; mniejszości narodowe w szkole; nauka religii; żydowscy kupce i sąsiedzi; pomnik Adama Mickiewicza i Tarasa Szewczenki w Lwowie; opowieść o Tarasie Szewcence; pańszczyzna;
[00:10:00, 03]
Wspomnienia o kamienicy i żydowskich sąsiadach; mniejszości narodowe w obecnym miejscu zamieszkania; święta kurkowe; szkolne przedstawienia; lwowskie parki i cmentarze;
[00:15:00, 03]
Cmentarze lwowskie; miłość do Lwowa; lwowskie radio; zapowiedź II wojny światowej;
[00:20:00, 03]
Członkostwo ojca w BBWR; śmierć Piłsudskiego; odwiedziny grobu Józefa Piłsudskiego; patriotyzm szkolny; wybuch II wojny światowej; bombardowania Lwowa;
[00:25:00, 03]
Bombardowania Lwowa; wkroczenie Armii Czerwonej do Lwowa; życie codzienne po wybuchu II wojny światowej (praca ojca, wyłączenie wodociągów i elektrowni); mord profesorów lwowskich na Wzgórzach Wuleckich; opowieść o Niemcach;
[00:30:00, 03]
Życie codzienne w czasie II wojny światowej (kolejki w sklepach, przybycie ludności wielkopolskiej, nadzieja na nadejście pomocy, brak pomocy ze strony innych państw, tworzenie barykad, aresztowanie młodzieży); wejście armii niemieckiej i sowieckiej do Lwowa; nadzieje Ukraińców na odzyskanie Lwowa; aresztowanie ojca i dyrektora rzeźni; wypędzenie z mieszkania rozmówczyni i jej matki;
[00:35:00, 03]
Otrzymanie nowego mieszkania; propaganda rosyjska; wybory; zebrania ukraińsko-rosyjskie w Teatrze Wielkim we Lwowie; życie codzienne (kolejki po żywność, brak ubrań w sklepach); aresztowanie ojca; wyrzucenie z mieszkania;
[00:40:00, 03]
Życie w nowym mieszkaniu; wywózka do Kazachstanu wraz z rodziną Wrocławskich;
[00:45:00, 03]
Atmosfera w trakcie wywózki;
[00:00:00] AHM_PnW_Bryła_Czerny_Bogusława_0466_04
Wywózka do Kazachstanu (warunki bytowe, ucieczki, mieszkanie, praca, warunki atmosferyczne, choroba);
[00:05:00, 04]
Życie codzienne w Kazachstanie (kolejki do sklepów, wymiana, Kozacy, zdobywanie owoców, mrozy);
[00:10:00, 04]
Choroba; próba zdobycia pracy na stanowisku sekretarki w urzędzie tramwajowym; nauka języka rosyjskiego; przyrządzanie jedzenia; stosunki z gospodarzami domu; praca w kołchozie;
[00:15:00, 04]
Praca w kołchozie (warunki bytowe, jedzenie); praca (asystentka fryzjera, kelnerka na stołówce, kradzież); przyrządzanie jedzenia;
[00:20:00, 04]
Praca na stanowisku sekretarki szkolnej; ludność zesłana w Kazachstanie; wspomnienie o mamie (praca w salonie fryzjerskim, szycie na maszynie, układanie pasjansa, wróżenie z kart); zmiana mieszkania;
[00:25:00, 04]
Kolejki po mydło; próba nawiązania kontaktu z siostrą; pomoc ze strony siostry; ludność polska na zesłaniu;
[00:30:00, 04]
Oswobodzenie z niewoli; próba wstąpienia do 1 Armii Wojska Polskiego; choroby; poznanie przyszłego męża;
[00:35:00, 04]
Wspomnienia o mężu; śmierć męża; wyjazd matki do Polski w 1945 roku; warunki bytowe w Kazachstanie (głód, higiena); powrót do Lwowa w 1948 roku; wyjazd z mężem w rodzinne
[00:40:00, 04]
Złe stosunki z synem; próba wyjazdu do Polski; pochówek we Lwowie.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
galeria
31fotografii