Urodziła się 26 grudnia 1934 roku w Styrczy w rodzinie Piotra i Emilii Kotulewiczów. Jej matka była Polką urodzoną w Kamieńcu Podolskim, ojciec zaś pierwszym pokoleniem urodzonych na terenie Mołdawii Polaków, którzy pod koniec XIX wieku przenieśli się z okolic Kamieńca Podolskiego. Jadwiga Gucu ukończyła pierwsze lata nauki w szkole powszechnej za rządów rumuńskich. Edukację przerwała wojna. W 1941 roku rodzina Kotulewiczów była zmuszona opuścić rodzinną wieś i uciekać w bezpieczniejsze obszary Mołdawii. W tym samym roku w wyniku działań wojennych zginął ojciec i jeden brat Jadwigi Gucu. Po wojnie Jadwiga Gucu zaczęła pracować kołchozie. Po kilku miesiącach zrezygnowała z pracy i rozpczęła naukę w szkole w odległych o dwa kilometry Gladianach. Po ukończeniu siedmioklasowej szkoły powszechnej poszła do rocznej szkoły dla sekretarek-maszynistek, po ukończeniu której kontynuowała naukę w szkole pielęgniarskiej w Bielcach. Następnie podjęła pracę jako zawodowa pielęgniarka. Dwukrotnie wyszła za mąż, urodziła dwie córki. Pracowała do emerytury jako pielęgniarka w szpitalu i przychodni w pobliskich Styrczy i Gladianach.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Rodzina (matka z Kamieńca Podolskiego, ojciec urodzony w Mołdawii, brat – ksiądz Kazimierz z Rumunii, warunki życia i praca na roli rodziców w dzieciństwie, dwie córki); 001 ok. 1 min
Przyjście na świat oraz rodzina (dziewiątka rodzeństwa, dom rodzinny); 001 ok. 3 min
Trudne warunki ekonomiczne i socjalne w Mołdawii (lepsze socjalne warunki w czasach sowieckich, niż rumuńskich i aktualnie, brak perspektyw na prace); 001 ok. 4 min
Dzieciństwo w Styrczy (słodycze z dzieciństwa, pomoc w gospodarstwie, kult pracy, a nie nauki); 001 ok. 6 min
Szkoła i praca (7 klas wieczornej szkoły powszechnej, rok nauki w szkole pielęgniarskiej, rok nauki w szkole dla sekretarko-maszynistek, praca w roli pielęgniarki, pierwsze małżeństwo, praca w przedszkolu jako pielęgniarka, zmiana prac, praca na poczcie); 001 ok. 7 min
Pierwsza córka (oddanie pierwszej córki na wychowanie rodzonej siostrze, praca zawodowa córki, wnuki); 001 ok. 9 min
Dzieciństwo (ludzie we wsi, wspólne spotkania sąsiadów i młodzieży, silna polska tożsamość); 001 ok. 11 min
Niedostateczne podtrzymywanie polskiej tożsamości aktualnie („złe czasy” aktualnie, dobre czasy sowieckie i przedwojenne, wnuki uczące się języka polskiego, wykorzystywanie Karty Polaka przez młodzież); 001 ok. 13 min
Gospodarstwo rodziców przed wojną (stan ziemi, sprzętu rolniczego i inwentarza żywego, pomoc rodzicom w gospodarstwie, wspomnienie o księdzu odwiedzającym rodzinę podczas pracy); 001 ok. 16 min
Kościół przed i w czasie wojny (pomoc ojca przy budowie kościoła w Styczy, dokumenty ze składkami na budowę świątyni, zaprzestanie budowy w wyniku wybuchu wojny, skład oraz szkoła nauki jazdy w kościele w czasie wojny); 001 ok. 18 min
Czas wojny (działania wojenne w 1941 – przemarsz wojsk rumuńskich, ucieczka rodziny do odległej o ok. 8 km wsi, zamordowanie brata i ojca); 001 ok. 20 min
Czas po wojnie (problemy styrczańskich „kułaków”, problemy rodziny w związku
z zarządzeniami nowej władzy); 001 ok. 21 min
Ucieczka z domu do sąsiedniej wsi – 1941 (przyjęcie do domu przez nieznajomych ludzi rodziny Kotulewiczów, powrót do domu w Styrczy, głód we wsi w 1947 roku); 001 ok. 22 min
System kartkowy pod koniec wojny aż do lat 50.; 001 ok. 25 min
Władza „za Rumunów i za Rosjan” (ogólna bieda za rumuńskiej władzy, trudne warunki życia na początku władzy sowieckiej, polepszenie warunków życia od lat 50., trudne warunki życia aktualnie); 001 ok. 26 min
Wspomnienie czasu głodu w 1947 (sprzedaż dywanów i innych rzeczy dla pozyskania pieniędzy, krowa-żywicielka w domu, zakopywane w ziemi produkty, masowość umieralności, duża zachorowalność na gruźlicę, zabijanie i jedzenie psów we wsi, kobiety śpiewające pieśni w szpitalach i wykonujące ręcznie materiały); 001 ok. 30 min
Szkoła (rozpoczęcie nauki „za Rumunów” i kontynuacja „za Rosjan”, dalsza nauka); 001 ok. 33 min
Kolektywizacja w Styrczy w 1949 (władza zabiera żywy inwentarz i narzędzia rolnicze, chowanie bryczki, ciężka praca w kołchozie jako dziecko, rzucenie pracy w kołchozie
- kontynuowanie nauki w szkole, prawo zwrotu ziemi po upadku komunizmu i brak możliwości odzyskania części rodzinnych ziem, część pozostawionego żywego inwentarza przez władzę w 1949); 001 ok. 34 min
Święta w dzieciństwie (Andrzejki, Boże Narodzenie, Pascha dziś, post rodziny
w dzieciństwie, Pascha w dzieciństwie, rodzina w czasie świąt, krytyka dzisiejszego świętowania); 002 ok. 1 min
Szkoła (różnica między nauką w szkole rumuńskiej i rosyjskiej, krytyka obecnego systemu nauki); 002 ok. 8 min
Bieda we wsi i w domu rodzinnym przed wojną (brak obuwia w domu, tkanie i szycie ubrań); 002 ok. 9 min
Szkoła i język polski (pierwsze cztery lata szkoły w Styrczy, kolejne lata edukacji
w Gladianach, język polski w szkole, rodzice którzy nie nauczyli dzieci języka polskiego, lekcje języka polskiego w Styrczy w dzieciństwie i dziś, podział klas w szkole, przedmioty
w szkole, szkoła w Gladianach); 002 ok. 11 min
Stosunki między Polakami, a sąsiadami Ukraińcami, Mołdawianami i Rosjanami (dobre relacje w szkole, Polacy zatrudniający sąsiadów do pracy w polu); 002 ok. 18 min
Pierwsze i drugie małżeństwo; 002 ok. 20 min
Szkoła pielęgniarska w Bielcach i praca zawodowa (ukończenie szkoły, przeniesienie do pracy w innych części Mołdawii, trudy pracy pielęgniarskiej); 002 ok. 26 min
Dzieci, wnuki oraz brak możliwości przyjechania do Polski; 002 ok. 31 min
Brat – ksiądz z Rumunii (nauka w seminarium w Kiszyniowie, ucieczka do Rumunii podczas wojny, nauka w Rumunii, problemy z przyjazdem do Mołdawii w czasach ZSRR); 003 ok. 1 min
Religia w czasach Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (kaplica w domu
u dziadka Jabłońskiego, śmierć ojca, problemy z praktykowaniem życia religijnego w Styrczy, wygląd kaplicy, polski ksiądz, comiesięczne msze w kaplicy, ksiądz z Bielc, chrzty dzieci, śluby); 003 ok. 4 min
Upadek komunizmu – przemiana społeczno-religijna w Styrczy (swoboda życia religijnego, otwarcie kościoła, Dom Polski); 003 ok. 11 min
Relacje i kontakt mołdawskiej Polonii (Polacy z Bielc, Kiszyniowa, Raszkowa i Ryszkan); 003 ok. 14 min
Wnuk pracujący w Polsce; 003 ok. 16 min
Rodzina w Polsce – brak krewnych; 003 ok. 17 min
Rodzina (matka z Kamieńca Podolskiego, ojciec urodzony w Mołdawii, brat – ksiądz Kazimierz z Rumunii, warunki życia i praca na roli rodziców w dzieciństwie, dwie córki); 001 ok. 1 min
Przyjście na świat oraz rodzina (dziewiątka rodzeństwa, dom rodzinny); 001 ok. 3 min
Trudne warunki ekonomiczne i socjalne w Mołdawii (lepsze socjalne warunki w czasach sowieckich, niż rumuńskich i aktualnie, brak perspektyw na prace); 001 ok. 4 min
Dzieciństwo w Styrczy (słodycze z dzieciństwa, pomoc w gospodarstwie, kult pracy, a nie nauki); 001 ok. 6 min
Szkoła i praca (7 klas wieczornej szkoły powszechnej, rok nauki w szkole pielęgniarskiej, rok nauki w szkole dla sekretarko-maszynistek, praca w roli pielęgniarki, pierwsze małżeństwo, praca w przedszkolu jako pielęgniarka, zmiana prac, praca na poczcie); 001 ok. 7 min
Pierwsza córka (oddanie pierwszej córki na wychowanie rodzonej siostrze, praca zawodowa córki, wnuki); 001 ok. 9 min
Dzieciństwo (ludzie we wsi, wspólne spotkania sąsiadów i młodzieży, silna polska tożsamość); 001 ok. 11 min
Niedostateczne podtrzymywanie polskiej tożsamości aktualnie („złe czasy” aktualnie, dobre czasy sowieckie i przedwojenne, wnuki uczące się języka polskiego, wykorzystywanie Karty Polaka przez młodzież); 001 ok. 13 min
Gospodarstwo rodziców przed wojną (stan ziemi, sprzętu rolniczego i inwentarza żywego, pomoc rodzicom w gospodarstwie, wspomnienie o księdzu odwiedzającym rodzinę podczas pracy); 001 ok. 16 min
Kościół przed i w czasie wojny (pomoc ojca przy budowie kościoła w Styczy, dokumenty ze składkami na budowę świątyni, zaprzestanie budowy w wyniku wybuchu wojny, skład oraz szkoła nauki jazdy w kościele w czasie wojny); 001 ok. 18 min
Czas wojny (działania wojenne w 1941 – przemarsz wojsk rumuńskich, ucieczka rodziny do odległej o ok. 8 km wsi, zamordowanie brata i ojca); 001 ok. 20 min
Czas po wojnie (problemy styrczańskich „kułaków”, problemy rodziny w związku
z zarządzeniami nowej władzy); 001 ok. 21 min
Ucieczka z domu do sąsiedniej wsi – 1941 (przyjęcie do domu przez nieznajomych ludzi rodziny Kotulewiczów, powrót do domu w Styrczy, głód we wsi w 1947 roku); 001 ok. 22 min
System kartkowy pod koniec wojny aż do lat 50.; 001 ok. 25 min
Władza „za Rumunów i za Rosjan” (ogólna bieda za rumuńskiej władzy, trudne warunki życia na początku władzy sowieckiej, polepszenie warunków życia od lat 50., trudne warunki życia aktualnie); 001 ok. 26 min
Wspomnienie czasu głodu w 1947 (sprzedaż dywanów i innych rzeczy dla pozyskania pieniędzy, krowa-żywicielka w domu, zakopywane w ziemi produkty, masowość umieralności, duża zachorowalność na gruźlicę, zabijanie i jedzenie psów we wsi, kobiety śpiewające pieśni w szpitalach i wykonujące ręcznie materiały); 001 ok. 30 min
Szkoła (rozpoczęcie nauki „za Rumunów” i kontynuacja „za Rosjan”, dalsza nauka); 001 ok. 33 min
Kolektywizacja w Styrczy w 1949 (władza zabiera żywy inwentarz i narzędzia rolnicze, chowanie bryczki, ciężka praca w kołchozie jako dziecko, rzucenie pracy w kołchozie
- kontynuowanie nauki w szkole, prawo zwrotu ziemi po upadku komunizmu i brak możliwości odzyskania części rodzinnych ziem, część pozostawionego żywego inwentarza przez władzę w 1949); 001 ok. 34 min
Święta w dzieciństwie (Andrzejki, Boże Narodzenie, Pascha dziś, post rodziny
w dzieciństwie, Pascha w dzieciństwie, rodzina w czasie świąt, krytyka dzisiejszego świętowania); 002 ok. 1 min
Szkoła (różnica między nauką w szkole rumuńskiej i rosyjskiej, krytyka obecnego systemu nauki); 002 ok. 8 min
Bieda we wsi i w domu rodzinnym przed wojną (brak obuwia w domu, tkanie i szycie ubrań); 002 ok. 9 min
Szkoła i język polski (pierwsze cztery lata szkoły w Styrczy, kolejne lata edukacji
w Gladianach, język polski w szkole, rodzice którzy nie nauczyli dzieci języka polskiego, lekcje języka polskiego w Styrczy w dzieciństwie i dziś, podział klas w szkole, przedmioty
w szkole, szkoła w Gladianach); 002 ok. 11 min
Stosunki między Polakami, a sąsiadami Ukraińcami, Mołdawianami i Rosjanami (dobre relacje w szkole, Polacy zatrudniający sąsiadów do pracy w polu); 002 ok. 18 min
Pierwsze i drugie małżeństwo; 002 ok. 20 min
Szkoła pielęgniarska w Bielcach i praca zawodowa (ukończenie szkoły, przeniesienie do pracy w innych części Mołdawii, trudy pracy pielęgniarskiej); 002 ok. 26 min
Dzieci, wnuki oraz brak możliwości przyjechania do Polski; 002 ok. 31 min
Brat – ksiądz z Rumunii (nauka w seminarium w Kiszyniowie, ucieczka do Rumunii podczas wojny, nauka w Rumunii, problemy z przyjazdem do Mołdawii w czasach ZSRR); 003 ok. 1 min
Religia w czasach Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej (kaplica w domu
u dziadka Jabłońskiego, śmierć ojca, problemy z praktykowaniem życia religijnego w Styrczy, wygląd kaplicy, polski ksiądz, comiesięczne msze w kaplicy, ksiądz z Bielc, chrzty dzieci, śluby); 003 ok. 4 min
Upadek komunizmu – przemiana społeczno-religijna w Styrczy (swoboda życia religijnego, otwarcie kościoła, Dom Polski); 003 ok. 11 min
Relacje i kontakt mołdawskiej Polonii (Polacy z Bielc, Kiszyniowa, Raszkowa i Ryszkan); 003 ok. 14 min
Wnuk pracujący w Polsce; 003 ok. 16 min
Rodzina w Polsce – brak krewnych; 003 ok. 17 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
galeria
17fotografii
