Urodziła się 12 marca 1940 we wsi Nowinki w powiecie słonimskim jako szóste dziecko Józefa Rewkowskiego. W Nowinkach osiedlił się pradziadek Leonardy Rewkowskiej. Jej ojciec prowadził gospodarstwo rolne. W 1949 roku Leonarda Rewkowska przeniosła się do siostry do Słonimia. W Słonimiu Leonarda Rewkowska chodziła do szkoły powszechnej. W 1950 roku NKWD aresztowało Józefa Rewkowskiego. Dopiero w latach 90. rodzina otrzymała informację, że ojciec umarł na niewydolność serca, a miejsce jego pochówku jest nieznane. Po aresztowaniu ojca Leonarda Rewkowska wróciła do Nowinek i rozpoczęła naukę w szkole w pobliskim Luszniewie. W październiku 1950 NKWD aresztowało jej dwie starsze siostry – Grażynę i Liliję. W nocy 17/18 kwietnia 1952 aresztowano Leonardę Rewkowską wraz z matką i starszą siostrą Teresą. Po aresztowaniu przewieziono je na dworzec kolejowy i wywieziono do Kazachstanu. Trafiły do kołchozu Kirowa w rejonie pachtaralskim, należącym do powiatu czymkienckiego, niedaleko granicy z Uzbekistanem. Matka Leonardy Rewkowskiej początkowo sprzątała szkołę w pobliskiej wiosce Karakyr, później szyła ubrania dla kołchozowej dyrekcji. Leonarda Rewkowska pracowała przy rozbijaniu skamieniałej saletry. We wrześniu 1952 Leonarda Rewkowska rozpoczęła naukę w szkole podstawowej w Karakyrze. W 1954 roku dyrektor kołchozu wysłał Leonardę Rewkowską wraz z siostrą do technikum rolniczego w miejscowości Kapłanbek, ponieważ w kołchozie pilnie potrzebowano agronoma i zootechnika. Leonarda Rewkowska uczyła się tam przez dwa lata. Następnie wraz z siostrami wróciła na Białoruś do Szczuczyna, gdzie pracowała jako zootechnik i uczyła się w liceum. Po maturze rozpoczęła studia zaoczne w instytucie pedagogicznym w ukraińskiej Winnicy. Po dwóch latach przeniosła się do Humania, gdzie ostatecznie ukończyła studia. Podjęła pracę w szkole w Słonimiu jako nauczycielka biologii. W latach 90. Leonarda Rewkowska zaangażowała się w odbudowę polskiego życia społecznego w Słonimiu.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Najwcześniejsze wspomnienia rodzinne (życie we wsi Nowinki, historia rodziny Rewkowskich); 0001 ok. 1 min
Wspomnienia o ojcu (historia jego peregrynacji po świecie i powrotu do Nowinek); 0001 ok. 6 min
Życie gospodarcze w okresie międzywojennym (gospodarowanie w Nowinkach, wyrób serów, prowadzenie pasieki); 0001 ok. 8 min
Okupacja niemiecka (opis okupacyjnych warunków życia, odmowa ojca pani Leonardy samookreślenia się jako Białorusin); 0001 ok. 14 min
Okupacja niemiecka (szkolnictwo białoruskie w trakcie II wojny światowej); 0001 ok. 18 min
Ponowne wejście sowietów (aresztowania, wywózki); 0001 ok. 21 min
Przyczyny pozostania w ZSRR; 0001 ok. 24 min
Okres powojenny (nauka w szkole w Słonimiu, antypolskie szykany, aresztowanie ojca); 0001 ok. 26 min
Okres powojenny (opis nauki w szkole w Luśniewie, aresztowanie sióstr); 0001 ok. 31 min
Opis aresztowania, procesu oraz życia i pracy w łagrze siostry Grażyny; 0002 ok. 5 min
Opis sytuacji rodzinnej po aresztowaniu (sukcesywne rekwizycje majątku państwa Rewkowskich); 0002 ok. 14 min
Aresztowanie pani Leonardy wraz z matką i starszą siostrą – Teresą; 0002 ok. 16 min
Okupacja niemiecka (udzielanie pomocy partyzantom); 0002 ok. 19 min
Aresztowanie pani Leonardy wraz matką i siostrą (próba ucieczki); 0002 ok. 21 min
Wywózka do Kazachstanu (podróż wagonem bydlęcym); 0002 ok. 29 min
Wywózka do Kazachstanu (podróż wagonem, wrażenia z pierwszych chwil po przyjeździe); 0003 ok. 1 min
Praca w kołchozie w Kazachstanie (uprawa bawełny w kołchozie Kirowa, stosunki polsko - kazachskie); 0003 ok. 6 min
Opis warunków życia w Kazachstanie; 0004 ok. 1 min
Pierwszy dzień pracy na kołchozowym polu w Kazachstanie; 0004 ok. 3 min
Warunki życia w kołchozie (praca na polach bawełny); 0004 ok. 7 min
Nauka w kazachstańskim technikum rolniczym w Kapłanbeku ; 0004 ok. 15 min
Wyjazd rodziny do innego kołchozu, gdzie pracowała jedna ze starszych sióstr – Celina; 0004 ok. 18 min
Opis warunków życia niemieckich zesłańców w Kazachstanie (stosunki polsko - niemieckie); 0004 ok. 21 min
Opis wędrówek siostry Grażyny i jej męża (ponowne spotkanie, wspólny wyjazd do Kazachstanu, powtórny ślub, wyjazd na Ukrainę, studia medyczne); 0004 ok. 22 min
Studia zaoczne pani Leonardy w Winnicy; 0004 ok. 31 min
Studia w Humaniu (stosunki polsko – ukraińskie); 0004 ok. 35 min
Życie prywatne pani Leonardy (rozwód, przeprowadzka do Słonima i praca w szkole w Słonimiu); 0005 ok. 1 min
Sprawa sądowa pani Leonardy (rozmowa z prokuratorem, śledztwo, umorzenie sprawy); 0005 ok. 8 min
Powrót z zesłania w Kazachstanie; 0005 30 min
Codzienność przedwojenna (nauka szycia); 0005 ok. 32 min
Historia rodzinna (pobyt ojca w Ameryce); 0005 ok. 34 min
Najwcześniejsze wspomnienia rodzinne (życie we wsi Nowinki, historia rodziny Rewkowskich); 0001 ok. 1 min
Wspomnienia o ojcu (historia jego peregrynacji po świecie i powrotu do Nowinek); 0001 ok. 6 min
Życie gospodarcze w okresie międzywojennym (gospodarowanie w Nowinkach, wyrób serów, prowadzenie pasieki); 0001 ok. 8 min
Okupacja niemiecka (opis okupacyjnych warunków życia, odmowa ojca pani Leonardy samookreślenia się jako Białorusin); 0001 ok. 14 min
Okupacja niemiecka (szkolnictwo białoruskie w trakcie II wojny światowej); 0001 ok. 18 min
Ponowne wejście sowietów (aresztowania, wywózki); 0001 ok. 21 min
Przyczyny pozostania w ZSRR; 0001 ok. 24 min
Okres powojenny (nauka w szkole w Słonimiu, antypolskie szykany, aresztowanie ojca); 0001 ok. 26 min
Okres powojenny (opis nauki w szkole w Luśniewie, aresztowanie sióstr); 0001 ok. 31 min
Opis aresztowania, procesu oraz życia i pracy w łagrze siostry Grażyny; 0002 ok. 5 min
Opis sytuacji rodzinnej po aresztowaniu (sukcesywne rekwizycje majątku państwa Rewkowskich); 0002 ok. 14 min
Aresztowanie pani Leonardy wraz z matką i starszą siostrą – Teresą; 0002 ok. 16 min
Okupacja niemiecka (udzielanie pomocy partyzantom); 0002 ok. 19 min
Aresztowanie pani Leonardy wraz matką i siostrą (próba ucieczki); 0002 ok. 21 min
Wywózka do Kazachstanu (podróż wagonem bydlęcym); 0002 ok. 29 min
Wywózka do Kazachstanu (podróż wagonem, wrażenia z pierwszych chwil po przyjeździe); 0003 ok. 1 min
Praca w kołchozie w Kazachstanie (uprawa bawełny w kołchozie Kirowa, stosunki polsko - kazachskie); 0003 ok. 6 min
Opis warunków życia w Kazachstanie; 0004 ok. 1 min
Pierwszy dzień pracy na kołchozowym polu w Kazachstanie; 0004 ok. 3 min
Warunki życia w kołchozie (praca na polach bawełny); 0004 ok. 7 min
Nauka w kazachstańskim technikum rolniczym w Kapłanbeku ; 0004 ok. 15 min
Wyjazd rodziny do innego kołchozu, gdzie pracowała jedna ze starszych sióstr – Celina; 0004 ok. 18 min
Opis warunków życia niemieckich zesłańców w Kazachstanie (stosunki polsko - niemieckie); 0004 ok. 21 min
Opis wędrówek siostry Grażyny i jej męża (ponowne spotkanie, wspólny wyjazd do Kazachstanu, powtórny ślub, wyjazd na Ukrainę, studia medyczne); 0004 ok. 22 min
Studia zaoczne pani Leonardy w Winnicy; 0004 ok. 31 min
Studia w Humaniu (stosunki polsko – ukraińskie); 0004 ok. 35 min
Życie prywatne pani Leonardy (rozwód, przeprowadzka do Słonima i praca w szkole w Słonimiu); 0005 ok. 1 min
Sprawa sądowa pani Leonardy (rozmowa z prokuratorem, śledztwo, umorzenie sprawy); 0005 ok. 8 min
Powrót z zesłania w Kazachstanie; 0005 30 min
Codzienność przedwojenna (nauka szycia); 0005 ok. 32 min
Historia rodzinna (pobyt ojca w Ameryce); 0005 ok. 34 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
