Urodził się 25 sierpnia 1925 w Wojdziewiczach koło Wołkowyska w województwie białostockim II RP, jako jedno z dwanaściorga dzieci Albiny (z domu Horbik) i Kamila Jana Uchnalewiczów. Ojciec był z zawodu szewcem, a matka krawcową; oprócz tego prowadzili też nieduże gospodarstwo rolne. Władysław Uchnalewicz już wieku sześciu lat opuścił dom rodzinny i podjął naukę w szkole powszechnej w Piaskach. Kontynuował edukację w Wołkowysku w szkole powszechnej i gimnazjum, tam wstąpił do harcerstwa. Kontynuowanie nauki przerwał wybuch II wojny światowej. Po wrześniu 1939 roku z harcerstwa przeszedł w szeregi Związku Walki Zbrojnej, przekształconej następnie w Armię Krajową – pełnił funkcję łącznika i zwiadowcy (w stopniu kaprala, ps. Kret). Po ponownym wkroczeniu Sowietów w 1944 roku kontynuował służbę w AK. Wkrótce zmobilizowano go go do sowieckiego wojska w celu odbycia zasadniczej służby wojskowej. Tam został oskarżony o próbę ucieczki samolotem wojskowym do Londynu, aresztowany i skazany na karę śmierci, zamienioną na 25 lat ciężkich robót w Workucie i Nowej Ziemi. Na zesłaniu Władysław Uchnalewicz przebywał do 1957 roku, pracując przy budowie dróg i wydobyciu węgla kamiennego. Wyrok w łagrze został skrócony po śmierci Stalina. Po powrocie z łagru rozpoczął nowe życie w Wołkowysku – ożenił się, założył rodzinę, rozpoczął pracę majstra budowlanego. Do emerytury pracował jako budowlaniec, malarz ścienny i lakiernik samochodowy.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Okoliczności przyjścia na świat Władysława Uchnalewicza i jego brata bliźniaka, śmierć brata po trzech dniach, po wcześniejszym ochrzczeniu go z wody (Wojdziewicze k. Wołkowyska, 1925); 0001, od początku
Pójście do I klasy szkoły powszechnej w 1931 roku, kontynuowanie nauki w Wołkowysku po ukończeniu czterech klas; 0001, ok. 4 min
Wstąpienie do harcerstwa, wspólne defilady z 3. Pułkiem Strzelców Konnych z Wołkowyska pod pomnikiem Żwirki i Wigury w okolicach Wojdziewicz (lata 30.); 0001, ok. 6 min
Wycieczki harcerzy z Wołkowyska do Warszawy i Krakowa (1936), ukończenie siedmiu klas i zdanie do gimnazjum w Wołkowysku, nauka przerwana wybuchem wojny (1939); 0001, ok. 7 min
Wybuch II wojny światowej w Wołkowysku (wrzesień 1939); 0001, ok. 8 min
Drużyna strzelecka w Wołkowysku, której komendantem był brat stryjeczny Władysława Uchnalewicza; ćwiczenia strzeleckie i gimnastyczne przed wybuchem wojny (lata 30.); 0001, ok. 11 min
Wcielenie harcerzy do drużyny strzeleckiej, bombardowanie i ostrzał Wołkowyska we wrześniu 1939, bombardowania Biskupic pod Wołkowyskiem, aresztowanie oficera SS; 0001, ok. 12 min
Oczekiwanie na nadejście Niemców, niespodziewane wkroczenie Sowietów do Wołkowyska (wrzesień 1939); 0001, ok. 18 min
Wygląd Armii Czerwonej we wrześniu 1939, pierwszy kontakt z żołnierzami sowieckimi; 0001, ok. 20 min
Ucieczka z Wołkowyska do rodzinnych Wojdziewicz (wrzesień 1939); różne reakcje mieszkańców wsi wobec żołnierzy Armii Czerwonej; 0001, ok. 23 min
Rodzinny majątek pana Skakowskiego, który uniknął rozstrzelania z rąk Sowietów w 1939; 0001, ok. 25 min
Grobowce rodowe na cmentarzu w Wojdziewiczach splądrowane i zbezczeszczone przez Sowietów (1939); 0001, ok. 26 min
Sowieccy żołnierze mieszkający w stajniach w okolicach Wołkowyska (1939-41); 0001, 30 min
Cmentarz wojskowy „Pobojewo” w okolicach Wojdziewicz zniszczony przez Sowietów (1939-41); 0001, ok. 32 min
Utworzenie przez Sowietów szkoły w Wołkowysku, niechęć polskiej młodzieży do wstępowania w szeregi Pionierów (1939-41); 0001, ok. 34 min
Epizod w sowieckiej szkole powszechnej: rozbicie portretu Stalina przez kolegę, wzięcie winy na siebie przez Władysława Uchnalewicza (1939-41); 0002, od początku
Budowa sowieckiego lotniska w okolicy rodzinnego gospodarstwa Uchnalewiczów w Wojdziewiczach (1939-41); 0002, ok. 3 min
Zagrożenie wywiezieniem na wschód i konfiskatą rodzinnego gospodarstwa, wywiezienie i ukrycie rzeczy z domu w ciągu jednej nocy (1939-41); 0002, ok. 4 min
Pobicie ojca Władysława Uchnalewicza przez sowieckich żołnierzy za odmówienie wstąpienia do Armii Czerwonej (1944); 0002, ok. 8 min
Dalsze losy sąsiada Uchnalewiczów po jego udanej ucieczce z lidzkiego więzienia – walka w szeregach ludowego Wojska Polskiego, m.in. pod Lenino i próba pomocy powstańcom warszawskim; 0002, 10 min
Wyrzucenie Władysława Uchnalewicza ze szkoły, zamieszkanie u ciotki w Piaskach i pomaganie jej w gospodarstwie w celu uniknięcia aresztowania (1939-41); 0002, ok. 17 min
Uratowanie żydowskiej rodziny z Wojdziewicz podczas niemieckiej okupacji; 0002, ok. 18 min
Nauka Władysława Uchnalewicza w sowieckiej szkole po 1944 roku; sylwetka jednego z sowieckich nauczycieli; 0002, ok. 20 min
Rozstrzelanie Żydów w okolicy Piasków podczas okupacji niemieckiej; 0002, ok. 23 min
Zamknięcie szkoły w Piaskach, przeniesienie uczniów do szkoły w Mostach, powrót Władysława Uchnalewicza do Wołkowyska, nauka w polskiej szkole (po 1944); 0002, ok. 24 min
Koledzy z Piasków i okolic uczący się w jednej klasie z Władysławem Uchnalewiczem (po 1944); 0002, ok. 26 min
Stworzenie w szkole drużyny harcerskiej „Czcij Wolność Ojczyzny” (po 1944); 0002, ok. 28 min
Powstanie komsomołu w polskiej szkole w Wołkowysku (po 1944); 0003, od początku
Nowe, komunistyczne porządki zaprowadzane w polskiej szkole w Wołkowysku, zakaz mówienia po polsku w szkole (po 1944); 0003, ok. 2 min
Sprzeciw polskich uczniów wobec propagandy komunistycznej w szkole w Wołkowysku (po 1944), zatrzymanie i pobicie Władysława Uchnalewicza; 0003, ok. 4 min
Odwet za pobicie Władysława Uchnalewicza – zwycięska bójka (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 8 min
Zabawa podczas szkolnej przerwy z fatalnym zakończeniem – oblanie atramentem portretu Stalina, wezwanie Władysława Uchnalewicza i dyrektora do KGB; 0003, ok. 9 min
Wieszanie nowego portretu Stalina w szkole, donos kolegi i wezwanie Władysława Uchnalewicza na KGB, przesłuchanie zakończone upomnieniem (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 11 min
Konflikt polskich uczniów z nowym dyrektorem szkoły, Ukraińcem; obawa przed szykanami z jego strony (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 13 min
Lęk byłych członków AK przed represjami (Wołkowysk, po 1944), wstąpienie Władysława Uchnalewicza w szeregi reaktywowanej po 1945 roku Armii Krajowej; 0003, ok. 15 min
Strzelanina podczas wiejskiej zabawy we wsi Derkacze (po 1945); 0003, ok. 20 min
Wezwanie Władysława Uchnalewicza na KGB – przesłuchanie bez negatywnych konsekwencji (Wołkowysk, po 1945); 0003, ok. 24 min
Lotnicze szkolenie wojskowe w ramach zasadniczej służby wojskowej (Wołkowysk, po 1945); 0003, ok. 25 min
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do jednostki wojskowej w Mińsku; aresztowanie Wł. Uchnalewicza w drodze powrotnej z urlopu (szczegółowy opis pojmania); 0003, ok. 27 min
Pobicie Władysława Uchnalewicza po aresztowaniu, uwięzienie go w Mińsku; oficjalny powód aresztowania – chęć porwania samolotu i ucieczki do Londynu (2. połowa lat 40.); 0003, ok. 33 min
Przewiezienie Wł. Uchnalewicza z powrotem do Grodna – przyjęcie do więzienia, rewizja, brutalne traktowanie (2. połowa lat 40.); 0003, ok. 37 min
Kulisy aresztowania Władysława Uchnalewicza; półroczny pobyt w jednoosobowej celi w więzieniu grodzieńskim (2. połowa lat 40.); 0004, od początku
Nocne przesłuchania w więzieniu w Grodnie, uniemożliwianie więźniom odsypiania nocnych przesłuchań w ciągu dnia (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 2 min
Litość ze strony jednego z przesłuchujących – możliwość zdrzemnięcia się w ciągu dnia; przetrzymanie dwutygodniowych przesłuchań (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 5 min
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do sześcioosobowego karceru, charakterystyka współwięźniów (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 6 min
Historia uratowania znajomego o nazwisku Bujko w okolicach Biskupic przed rozstrzelaniem podczas okupacji niemieckiej; znajomy później dołączył do sowieckiej partyzantki, dalsze powojenne losy Bujko; 0004, ok. 7 min
Pobyt w więzieniu grodzieńskim – charakterystyka współwięźniów, m.in. Czecha aresztowanego na granicy za rzekome szpiegostwo (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 15 min
Brutalne przesłuchania współwięźnia Władysława Uchnalewicza (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 20 min
Podejrzewanie jednego ze współwięźniów o donosicielstwo (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 22 min
Umieszczenie Władysława Uchnalewicza w pojedynczej celi (tzw. jedynoczce), nieudana próba samobójcza (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 24 min
Kolega z AK udający kapusia w grodzieńskim więzieniu (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 27 min
Opis pierwszej rozprawy, podczas której sądzono m.in. Władysława Uchnalewicza – katowanie oskarżonych, by przyznali się do winy (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 28 min
Zasądzenie kary śmierci dla Władysława Uchnalewicza i dwóch innych więźniów, pobyt w celi śmierci (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 31 min
Namowy do napisania prośby o ułaskawianie do Stalina – odmowa ze strony Władysława Uchnalewicza (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 33 min
Przewiezienie Władysława Uchnalewicza z więzienia w Grodnie do Choroszczy (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 36 min
Sąsiedztwo kobiecej celi w więzieniu w Choroszczy; zabiegi higieniczne w towarzystwie rozebranych kobiet – poniżanie więźniów (2. polowa lat 40.); 0004, ok. 39 min
Kolejne rozprawy sądowe, w wyniku których karę śmierci zamieniono Wł. Uchnalewiczowi na 25 lat łagrów (Choroszcz, 2. połowa lat 40.); 0005, od początku
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do innego więzienia, umieszczenie go w celi z jeńcami niemieckimi (Butyrki, 2. połowa lat 40.); 0005, ok. 4 min
Wywiezienie Władysława Uchnalewicza do Moskwy do punktu przesiadkowego wraz z jeńcami niemieckimi (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 6 min
Droga z Moskwy do Workuty przez szereg więzień (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 9 min
Przyjazd do więzienia w Kirowie w drodze na zesłanie – kąpiel i odkażanie ubrań (2. połowa lat 40.), postój pociągu nad rzeką Oką; 0005, ok. 10 min
Przyjazd nocą do Workuty przy czterdziestopniowym mrozie (2. połowa lat 40.); 0005, 15 min
Dotarcie do kopalni w Workucie (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 17 min
Spotkanie Władysława Uchnalewicza ze szwagrem i przyjaciółmi z AK podczas zesłania w Workucie; osadzenie w niemieckim baraku, ciężka praca z niemieckimi jeńcami (2. połowa lat 40.); 0005, 20 min
Skierowanie Władysława Uchnalewicza do pracy w kopalni pod ziemią (Workuta, lata 40./50.); 0005, ok. 25 min
Strajki w kopalni w Workucie pod koniec siedmioletniego pobytu Władysława Uchnalewicza na zesłaniu (lata 50.); 0005, ok. 31 min
Wypuszczenie niemieckich jeńców na wolność w 1955 roku; załatwienie sobie dostępu do korespondencji poprzez malowanie portretów funkcjonariusza więziennego i jego rodziny (lata 50.); 0005, ok. 36 min
Możliwość wyjazdu do Polski dla członków AK, m.in. dla Wł. Uchnalewicza (lata 50.); 0005, ok. 39 min
Podróż z Workuty do Polski, decyzja o przyjeździe do rodzinnych Wojdziewicz – trzydniowa przepustka (1957), spotkanie z ojcem; 0005, ok. 40 min
Próba odwiedzin swojej przyszłej żony w Wołkowysku; aresztowanie Władysława Uchnalewicza pod zarzutem ucieczki z więzienia (Wołkowysk-Grodno, 1957); 0005, ok. 45 min
Brak zgody na wyjazd rodziny Władysława Uchnalewicza do Polski; osiedlenie się w Wołkowysku, poszukiwanie pracy (po 1957 roku); 0006, ok. 3 min
Pójście do wołkowyskiego KGB, dostanie pracy na budowie w Wołkowysku, spotkanie tam zaprzyjaźnionego Żyda (po 1957 roku); 0006, ok. 4 min
Spotkanie na budowie bliskiego kolegi z AK; prace remontowe w szkole w Wołkowysku (po 1957 roku); 0006, ok. 9 min
Praca na stanowisku majstra budowlanego; ukończenie technikum budowlanego; budowanie szkół w okolicach Wołkowyska (po 1957 roku); 0006, ok. 16 min
Zmiana pracy na krótko przed emeryturą – malowanie samochodów w warsztacie (do lat 80.); 006 ok. 19 min
Historia rodziny Władysława Uchnalewicz ze strony ojca i matki; 0006, ok. 21 min
Historia znajomości rodziców Władysława Uchnalewicza, ich ślub w 1914 roku; 0006, ok. 25 min
Służba ojca i stryjów w oddziałach Józefa Piłsudskiego podczas I wojny światowej; 0006, ok. 26 min
Nauka Władysława Uchnalewicza w szkole powszechnej w Biskupicach (lata 30.); 0006, ok. 28 min
Nauka w szkole powszechnej w Wołkowysku, szkolne przyjaźnie (lata 30.); 0006, ok. 30 min
Żydzi w przedwojennym Wołkowysku; powiązanie Żydów z ruchem komunistycznym przed wybuchem II wojny światowej; 0006, ok. 32 min
Potyczki polsko-sowieckie w Wołkowysku we wrześniu 1939; 0006, ok. 35 min
Ratowanie Żydów z wołkowyskiego getta w ramach działalności AK; powstanie i działalność żydowskiej partyzantki na Kresach, m.in. historia Żyda, Cukiermana (okupacja niemiecka); 0006, ok. 36 min
Losy wojenne i powojenne Żyda Cukiermana (uratowanego w czasie wojny przez Wł. Uchnalewicza); 0006, ok. 39 min
Dziecięce zabawy, pasja malarska, zamiłowanie do samolotów; 0007, od początku
Obchody Świąt Bożego Narodzenia w rodzinnym domu Władysława Uchnalewicza (lata 30.); 0007, ok. 5 min
Liczne rodzeństwo Władysława Uchnalewicza, duża śmiertelność wśród dzieci, trudności z dostępem do lekarza (lata 30.); 0007, ok. 8 min
Historia lokalnego księdza Mianowskiego, późniejszego kapitana-kapelana AK; 0007, ok. 9 min
Przygotowania do ślubu (1957); 0007, ok. 15 min
Okoliczności zawarcia związku małżeńskiego (1957); 0007, ok. 20 min
Działalność Władysława Uchnalewicza w Armii Krajowej, uzyskanie stopnia kaprala, pseudonim „Kret” (II wojna światowa); 0007, ok. 27 min
Obowiązki w AK – funkcja łącznika i zwiadowcy; szkolenia wojskowe w ramach AK (okupacja niemiecka); 0007, ok. 28 min
Udział Władysława Uchnalewicza w akcji bojowej w ramach AK (II wojna światowa); 0007, ok. 31 min
Potajemne przechodzenie żołnierzy AK przez granicę Generalnej Guberni (okupacja niemiecka); 0007, ok. 40 min
Zdrada łącznika o ps. Lis i wystawienie oddziału AK Władysława Uchnalewicza bolszewikom, ucieczka do lasu; 0008, od początku
Pobyt w Workucie – jedzenie, ubranie, zaspokajanie codziennych potrzeb, wykonywane na co dzień prace, m.in. na Nowej Ziemi (lata 50.); 008 ok. 6 min
Ciężka choroba, dostanie się do lepszych baraków, m.in. z kanalizacją (zesłanie na Workucie, lata 50.); 0008, ok. 15 min
Leczenie w Omsku, powrót do pracy w kopalni w Workucie, otrzymanie nowego ubrania (lata 50.); 0008, ok. 17 min
Dobre relacje z innymi zesłańcami w Workucie, m.in. z Polakami (lata 50.); 0008, ok. 18 min
Śmierć Stalina i reakcje zesłańców i strażników na to wydarzenie (Workuta, lata 50.); 0008, ok. 19 min
Opis wyglądu i funkcjonowania baraku w Workucie (zesłanie, lata 50.); 0008, ok. 21 min
Regulamin funkcjonowania łagru w Workucie (zesłanie, lata 50.); 0008, ok. 23 min
Kontakty z krewnymi mieszkającymi w Polsce; 0008, ok. 28 min
Brak możliwości wyjazdu rodziny Uchnalewiczów do Polski po 1944 roku; obecne wyjazdy do Polski, tęsknota za Polską i działalność w Związku Polaków w Wołkowysku; 0008, ok. 29 min
Historia znajomości z żoną; 0008, ok. 32 min
Nauka w technikum pod koniec zesłania w Workucie, kontakty z uczącymi się dziewczętami – „przygoda” z nowymi spodniami podczas przeprawiania się promem przez rzekę (lata 50.); 0008, ok. 33 min
Dobre wspomnienia z zesłania – przyroda i kontakty z ludźmi (Workuta, lata 50.); 0008, ok. 39 min
Okoliczności przyjścia na świat Władysława Uchnalewicza i jego brata bliźniaka, śmierć brata po trzech dniach, po wcześniejszym ochrzczeniu go z wody (Wojdziewicze k. Wołkowyska, 1925); 0001, od początku
Pójście do I klasy szkoły powszechnej w 1931 roku, kontynuowanie nauki w Wołkowysku po ukończeniu czterech klas; 0001, ok. 4 min
Wstąpienie do harcerstwa, wspólne defilady z 3. Pułkiem Strzelców Konnych z Wołkowyska pod pomnikiem Żwirki i Wigury w okolicach Wojdziewicz (lata 30.); 0001, ok. 6 min
Wycieczki harcerzy z Wołkowyska do Warszawy i Krakowa (1936), ukończenie siedmiu klas i zdanie do gimnazjum w Wołkowysku, nauka przerwana wybuchem wojny (1939); 0001, ok. 7 min
Wybuch II wojny światowej w Wołkowysku (wrzesień 1939); 0001, ok. 8 min
Drużyna strzelecka w Wołkowysku, której komendantem był brat stryjeczny Władysława Uchnalewicza; ćwiczenia strzeleckie i gimnastyczne przed wybuchem wojny (lata 30.); 0001, ok. 11 min
Wcielenie harcerzy do drużyny strzeleckiej, bombardowanie i ostrzał Wołkowyska we wrześniu 1939, bombardowania Biskupic pod Wołkowyskiem, aresztowanie oficera SS; 0001, ok. 12 min
Oczekiwanie na nadejście Niemców, niespodziewane wkroczenie Sowietów do Wołkowyska (wrzesień 1939); 0001, ok. 18 min
Wygląd Armii Czerwonej we wrześniu 1939, pierwszy kontakt z żołnierzami sowieckimi; 0001, ok. 20 min
Ucieczka z Wołkowyska do rodzinnych Wojdziewicz (wrzesień 1939); różne reakcje mieszkańców wsi wobec żołnierzy Armii Czerwonej; 0001, ok. 23 min
Rodzinny majątek pana Skakowskiego, który uniknął rozstrzelania z rąk Sowietów w 1939; 0001, ok. 25 min
Grobowce rodowe na cmentarzu w Wojdziewiczach splądrowane i zbezczeszczone przez Sowietów (1939); 0001, ok. 26 min
Sowieccy żołnierze mieszkający w stajniach w okolicach Wołkowyska (1939-41); 0001, 30 min
Cmentarz wojskowy „Pobojewo” w okolicach Wojdziewicz zniszczony przez Sowietów (1939-41); 0001, ok. 32 min
Utworzenie przez Sowietów szkoły w Wołkowysku, niechęć polskiej młodzieży do wstępowania w szeregi Pionierów (1939-41); 0001, ok. 34 min
Epizod w sowieckiej szkole powszechnej: rozbicie portretu Stalina przez kolegę, wzięcie winy na siebie przez Władysława Uchnalewicza (1939-41); 0002, od początku
Budowa sowieckiego lotniska w okolicy rodzinnego gospodarstwa Uchnalewiczów w Wojdziewiczach (1939-41); 0002, ok. 3 min
Zagrożenie wywiezieniem na wschód i konfiskatą rodzinnego gospodarstwa, wywiezienie i ukrycie rzeczy z domu w ciągu jednej nocy (1939-41); 0002, ok. 4 min
Pobicie ojca Władysława Uchnalewicza przez sowieckich żołnierzy za odmówienie wstąpienia do Armii Czerwonej (1944); 0002, ok. 8 min
Dalsze losy sąsiada Uchnalewiczów po jego udanej ucieczce z lidzkiego więzienia – walka w szeregach ludowego Wojska Polskiego, m.in. pod Lenino i próba pomocy powstańcom warszawskim; 0002, 10 min
Wyrzucenie Władysława Uchnalewicza ze szkoły, zamieszkanie u ciotki w Piaskach i pomaganie jej w gospodarstwie w celu uniknięcia aresztowania (1939-41); 0002, ok. 17 min
Uratowanie żydowskiej rodziny z Wojdziewicz podczas niemieckiej okupacji; 0002, ok. 18 min
Nauka Władysława Uchnalewicza w sowieckiej szkole po 1944 roku; sylwetka jednego z sowieckich nauczycieli; 0002, ok. 20 min
Rozstrzelanie Żydów w okolicy Piasków podczas okupacji niemieckiej; 0002, ok. 23 min
Zamknięcie szkoły w Piaskach, przeniesienie uczniów do szkoły w Mostach, powrót Władysława Uchnalewicza do Wołkowyska, nauka w polskiej szkole (po 1944); 0002, ok. 24 min
Koledzy z Piasków i okolic uczący się w jednej klasie z Władysławem Uchnalewiczem (po 1944); 0002, ok. 26 min
Stworzenie w szkole drużyny harcerskiej „Czcij Wolność Ojczyzny” (po 1944); 0002, ok. 28 min
Powstanie komsomołu w polskiej szkole w Wołkowysku (po 1944); 0003, od początku
Nowe, komunistyczne porządki zaprowadzane w polskiej szkole w Wołkowysku, zakaz mówienia po polsku w szkole (po 1944); 0003, ok. 2 min
Sprzeciw polskich uczniów wobec propagandy komunistycznej w szkole w Wołkowysku (po 1944), zatrzymanie i pobicie Władysława Uchnalewicza; 0003, ok. 4 min
Odwet za pobicie Władysława Uchnalewicza – zwycięska bójka (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 8 min
Zabawa podczas szkolnej przerwy z fatalnym zakończeniem – oblanie atramentem portretu Stalina, wezwanie Władysława Uchnalewicza i dyrektora do KGB; 0003, ok. 9 min
Wieszanie nowego portretu Stalina w szkole, donos kolegi i wezwanie Władysława Uchnalewicza na KGB, przesłuchanie zakończone upomnieniem (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 11 min
Konflikt polskich uczniów z nowym dyrektorem szkoły, Ukraińcem; obawa przed szykanami z jego strony (Wołkowysk, po 1944); 0003, ok. 13 min
Lęk byłych członków AK przed represjami (Wołkowysk, po 1944), wstąpienie Władysława Uchnalewicza w szeregi reaktywowanej po 1945 roku Armii Krajowej; 0003, ok. 15 min
Strzelanina podczas wiejskiej zabawy we wsi Derkacze (po 1945); 0003, ok. 20 min
Wezwanie Władysława Uchnalewicza na KGB – przesłuchanie bez negatywnych konsekwencji (Wołkowysk, po 1945); 0003, ok. 24 min
Lotnicze szkolenie wojskowe w ramach zasadniczej służby wojskowej (Wołkowysk, po 1945); 0003, ok. 25 min
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do jednostki wojskowej w Mińsku; aresztowanie Wł. Uchnalewicza w drodze powrotnej z urlopu (szczegółowy opis pojmania); 0003, ok. 27 min
Pobicie Władysława Uchnalewicza po aresztowaniu, uwięzienie go w Mińsku; oficjalny powód aresztowania – chęć porwania samolotu i ucieczki do Londynu (2. połowa lat 40.); 0003, ok. 33 min
Przewiezienie Wł. Uchnalewicza z powrotem do Grodna – przyjęcie do więzienia, rewizja, brutalne traktowanie (2. połowa lat 40.); 0003, ok. 37 min
Kulisy aresztowania Władysława Uchnalewicza; półroczny pobyt w jednoosobowej celi w więzieniu grodzieńskim (2. połowa lat 40.); 0004, od początku
Nocne przesłuchania w więzieniu w Grodnie, uniemożliwianie więźniom odsypiania nocnych przesłuchań w ciągu dnia (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 2 min
Litość ze strony jednego z przesłuchujących – możliwość zdrzemnięcia się w ciągu dnia; przetrzymanie dwutygodniowych przesłuchań (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 5 min
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do sześcioosobowego karceru, charakterystyka współwięźniów (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 6 min
Historia uratowania znajomego o nazwisku Bujko w okolicach Biskupic przed rozstrzelaniem podczas okupacji niemieckiej; znajomy później dołączył do sowieckiej partyzantki, dalsze powojenne losy Bujko; 0004, ok. 7 min
Pobyt w więzieniu grodzieńskim – charakterystyka współwięźniów, m.in. Czecha aresztowanego na granicy za rzekome szpiegostwo (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 15 min
Brutalne przesłuchania współwięźnia Władysława Uchnalewicza (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 20 min
Podejrzewanie jednego ze współwięźniów o donosicielstwo (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 22 min
Umieszczenie Władysława Uchnalewicza w pojedynczej celi (tzw. jedynoczce), nieudana próba samobójcza (Grodno, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 24 min
Kolega z AK udający kapusia w grodzieńskim więzieniu (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 27 min
Opis pierwszej rozprawy, podczas której sądzono m.in. Władysława Uchnalewicza – katowanie oskarżonych, by przyznali się do winy (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 28 min
Zasądzenie kary śmierci dla Władysława Uchnalewicza i dwóch innych więźniów, pobyt w celi śmierci (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 31 min
Namowy do napisania prośby o ułaskawianie do Stalina – odmowa ze strony Władysława Uchnalewicza (więzienie w Grodnie, 2. połowa lat 40.); 0004, ok. 33 min
Przewiezienie Władysława Uchnalewicza z więzienia w Grodnie do Choroszczy (2. połowa lat 40.); 0004, ok. 36 min
Sąsiedztwo kobiecej celi w więzieniu w Choroszczy; zabiegi higieniczne w towarzystwie rozebranych kobiet – poniżanie więźniów (2. polowa lat 40.); 0004, ok. 39 min
Kolejne rozprawy sądowe, w wyniku których karę śmierci zamieniono Wł. Uchnalewiczowi na 25 lat łagrów (Choroszcz, 2. połowa lat 40.); 0005, od początku
Przeniesienie Władysława Uchnalewicza do innego więzienia, umieszczenie go w celi z jeńcami niemieckimi (Butyrki, 2. połowa lat 40.); 0005, ok. 4 min
Wywiezienie Władysława Uchnalewicza do Moskwy do punktu przesiadkowego wraz z jeńcami niemieckimi (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 6 min
Droga z Moskwy do Workuty przez szereg więzień (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 9 min
Przyjazd do więzienia w Kirowie w drodze na zesłanie – kąpiel i odkażanie ubrań (2. połowa lat 40.), postój pociągu nad rzeką Oką; 0005, ok. 10 min
Przyjazd nocą do Workuty przy czterdziestopniowym mrozie (2. połowa lat 40.); 0005, 15 min
Dotarcie do kopalni w Workucie (2. połowa lat 40.); 0005, ok. 17 min
Spotkanie Władysława Uchnalewicza ze szwagrem i przyjaciółmi z AK podczas zesłania w Workucie; osadzenie w niemieckim baraku, ciężka praca z niemieckimi jeńcami (2. połowa lat 40.); 0005, 20 min
Skierowanie Władysława Uchnalewicza do pracy w kopalni pod ziemią (Workuta, lata 40./50.); 0005, ok. 25 min
Strajki w kopalni w Workucie pod koniec siedmioletniego pobytu Władysława Uchnalewicza na zesłaniu (lata 50.); 0005, ok. 31 min
Wypuszczenie niemieckich jeńców na wolność w 1955 roku; załatwienie sobie dostępu do korespondencji poprzez malowanie portretów funkcjonariusza więziennego i jego rodziny (lata 50.); 0005, ok. 36 min
Możliwość wyjazdu do Polski dla członków AK, m.in. dla Wł. Uchnalewicza (lata 50.); 0005, ok. 39 min
Podróż z Workuty do Polski, decyzja o przyjeździe do rodzinnych Wojdziewicz – trzydniowa przepustka (1957), spotkanie z ojcem; 0005, ok. 40 min
Próba odwiedzin swojej przyszłej żony w Wołkowysku; aresztowanie Władysława Uchnalewicza pod zarzutem ucieczki z więzienia (Wołkowysk-Grodno, 1957); 0005, ok. 45 min
Brak zgody na wyjazd rodziny Władysława Uchnalewicza do Polski; osiedlenie się w Wołkowysku, poszukiwanie pracy (po 1957 roku); 0006, ok. 3 min
Pójście do wołkowyskiego KGB, dostanie pracy na budowie w Wołkowysku, spotkanie tam zaprzyjaźnionego Żyda (po 1957 roku); 0006, ok. 4 min
Spotkanie na budowie bliskiego kolegi z AK; prace remontowe w szkole w Wołkowysku (po 1957 roku); 0006, ok. 9 min
Praca na stanowisku majstra budowlanego; ukończenie technikum budowlanego; budowanie szkół w okolicach Wołkowyska (po 1957 roku); 0006, ok. 16 min
Zmiana pracy na krótko przed emeryturą – malowanie samochodów w warsztacie (do lat 80.); 006 ok. 19 min
Historia rodziny Władysława Uchnalewicz ze strony ojca i matki; 0006, ok. 21 min
Historia znajomości rodziców Władysława Uchnalewicza, ich ślub w 1914 roku; 0006, ok. 25 min
Służba ojca i stryjów w oddziałach Józefa Piłsudskiego podczas I wojny światowej; 0006, ok. 26 min
Nauka Władysława Uchnalewicza w szkole powszechnej w Biskupicach (lata 30.); 0006, ok. 28 min
Nauka w szkole powszechnej w Wołkowysku, szkolne przyjaźnie (lata 30.); 0006, ok. 30 min
Żydzi w przedwojennym Wołkowysku; powiązanie Żydów z ruchem komunistycznym przed wybuchem II wojny światowej; 0006, ok. 32 min
Potyczki polsko-sowieckie w Wołkowysku we wrześniu 1939; 0006, ok. 35 min
Ratowanie Żydów z wołkowyskiego getta w ramach działalności AK; powstanie i działalność żydowskiej partyzantki na Kresach, m.in. historia Żyda, Cukiermana (okupacja niemiecka); 0006, ok. 36 min
Losy wojenne i powojenne Żyda Cukiermana (uratowanego w czasie wojny przez Wł. Uchnalewicza); 0006, ok. 39 min
Dziecięce zabawy, pasja malarska, zamiłowanie do samolotów; 0007, od początku
Obchody Świąt Bożego Narodzenia w rodzinnym domu Władysława Uchnalewicza (lata 30.); 0007, ok. 5 min
Liczne rodzeństwo Władysława Uchnalewicza, duża śmiertelność wśród dzieci, trudności z dostępem do lekarza (lata 30.); 0007, ok. 8 min
Historia lokalnego księdza Mianowskiego, późniejszego kapitana-kapelana AK; 0007, ok. 9 min
Przygotowania do ślubu (1957); 0007, ok. 15 min
Okoliczności zawarcia związku małżeńskiego (1957); 0007, ok. 20 min
Działalność Władysława Uchnalewicza w Armii Krajowej, uzyskanie stopnia kaprala, pseudonim „Kret” (II wojna światowa); 0007, ok. 27 min
Obowiązki w AK – funkcja łącznika i zwiadowcy; szkolenia wojskowe w ramach AK (okupacja niemiecka); 0007, ok. 28 min
Udział Władysława Uchnalewicza w akcji bojowej w ramach AK (II wojna światowa); 0007, ok. 31 min
Potajemne przechodzenie żołnierzy AK przez granicę Generalnej Guberni (okupacja niemiecka); 0007, ok. 40 min
Zdrada łącznika o ps. Lis i wystawienie oddziału AK Władysława Uchnalewicza bolszewikom, ucieczka do lasu; 0008, od początku
Pobyt w Workucie – jedzenie, ubranie, zaspokajanie codziennych potrzeb, wykonywane na co dzień prace, m.in. na Nowej Ziemi (lata 50.); 008 ok. 6 min
Ciężka choroba, dostanie się do lepszych baraków, m.in. z kanalizacją (zesłanie na Workucie, lata 50.); 0008, ok. 15 min
Leczenie w Omsku, powrót do pracy w kopalni w Workucie, otrzymanie nowego ubrania (lata 50.); 0008, ok. 17 min
Dobre relacje z innymi zesłańcami w Workucie, m.in. z Polakami (lata 50.); 0008, ok. 18 min
Śmierć Stalina i reakcje zesłańców i strażników na to wydarzenie (Workuta, lata 50.); 0008, ok. 19 min
Opis wyglądu i funkcjonowania baraku w Workucie (zesłanie, lata 50.); 0008, ok. 21 min
Regulamin funkcjonowania łagru w Workucie (zesłanie, lata 50.); 0008, ok. 23 min
Kontakty z krewnymi mieszkającymi w Polsce; 0008, ok. 28 min
Brak możliwości wyjazdu rodziny Uchnalewiczów do Polski po 1944 roku; obecne wyjazdy do Polski, tęsknota za Polską i działalność w Związku Polaków w Wołkowysku; 0008, ok. 29 min
Historia znajomości z żoną; 0008, ok. 32 min
Nauka w technikum pod koniec zesłania w Workucie, kontakty z uczącymi się dziewczętami – „przygoda” z nowymi spodniami podczas przeprawiania się promem przez rzekę (lata 50.); 0008, ok. 33 min
Dobre wspomnienia z zesłania – przyroda i kontakty z ludźmi (Workuta, lata 50.); 0008, ok. 39 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
galeria
59fotografii
