Urodziła się 1 czerwca 1929 w Krzywczy nad Sanem w powiecie przemyskim, w rodzinie mieszanej. Jej ojciec, grekokatolik, był inwalidą z I wojny światowej, otrzymywał rentę wojskową. Matka była krawcową, a ojciec i bracia produkowali kafle piecowe. Brat (ur. 1923) jako nastolatek został wywieziony na roboty przymusowe do Rzeszy, następnie znalazł się w obozie w angielskiej strefie okupacyjnej. Do 1952 roku przebywał w Niemczech, skąd wyemigrował do Ameryki. Kontakt z nim rodzina Emilii Teperowicz nawiązała dopiero w 1965 roku, dzięki pomocy Czerwonego Krzyża. Przed wybuchem II wojny Emilia Teperowicz ukończyła kilka klas polskiej szkoły podstawowej. W 1944 roku wraz z rodziną została zmuszona do opuszczenia Polski i zamieszkania w Brzeżanach (Ukraińska SRR), gdzie długo borykali się z problemami mieszkaniowymi. By wspomóc utrzymanie rodziny, Emilia Teperowicz rozpoczęła pracę w sklepie. W 1948 roku wyszła za mąż. Naukę kontynuowała w Instytucie Handlowym we Lwowie oraz na kursach księgowości. Od początku lat 50. pracowała jako księgowa w służbie zdrowia, a od 1970 roku w kinie.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Okres przedwojenny (rodzice, ochronka, przedstawienia w domu kultury, nauczyciele); 001 ok. 1 min
Przesiedlenia 1944 roku (krótko o wojnie, przymusowe przesiedlenie na Ukrainę obława na oskarżonych o współpracę z Niemcami, piesza droga do Przemyśla, dwutygodniowe oczekiwanie na stacji kolejowej na transport); 001 ok. 4 min
Pierwsze miesiące na Ukrainie (brak mieszkania, trzymiesięczne pomieszkiwanie w stodole); 001 ok. 15 min
Praca i dokształcanie zawodowe (praca w sklepie przy reglamentacji kartek żywnościowych, kurs księgowej, edukacja w Instytucie Handlowym we Lwowie, dalsze kursy w Czerniowcach); 001 ok. 22 min
Kontakty z Polską (rodzina w Polsce, wizyty w Polsce); 001 ok. 28 min
Dom rodzinny w Krzywczy (ojciec – telegrafista w I wojnie światowej, inwalida wojenny, utrata domu w powodzi, budowa nowego, życie rodzin mieszanych, pieśni polskie); 001 ok. 32 min
Dom w Brzeżanach (problemy mieszkaniowe po przyjeździe do Brzeżan, utrata domu w 1950 roku, dewastacja, budowa nowego domu w latach 1958 – 1962); 001 ok. 44 min
Przedwojenne życie w Krzywczy nad Sanem (wygląd domu, stosunki polsko-ukraińskie, tradycja święcenia wody w Sanie „Jordan”,grupy duszpasterskie: krucjata eucharystyczna dla dzieci, druhny; festyny, przedstawienia w domu kultury, wizyta biskupa przemyskiego, pieśni, śmierć Piłsudskiego); 002 ok. 1 min
Żydzi w Krzywczy (stosunki polsko-ukraińsko-żydowskie, zwyczaj bicia kukły żydowskiej w Wielki Czwartek, niemiecka obława na Żydów, masowy pogrom Żydów, getto żydowskie, handel żywnością dla Żydów); 002 ok. 16 min
Okupacja niemiecka (pierwszy dzień wojny, przyjęcie żołnierzy polskich, pożary domów, ostrzeliwanie, Ukraińcy witają Niemców, hr Bocheński, praca pani Emilii przy zbiorze porzeczek, kontyngenty); 002 ok. 31 min
Losy brata (wywózka na roboty przymusowe do Austrii w wieku 15 lat, obóz w angielskiej strefie Niemiec, wyjazd do Ameryki, poszukiwania przez Czerwony Krzyż); 002 ok. 47 min
Okupacja niemiecka cd. (zabicie 10 mężczyzn, edukacja, wejście Rosjan, mobilizacja do wojska radzieckiego, potępienie dziewczyny romansującej z Niemcami); 002 ok. 53 min
Granica (letnie kąpiele w Sanie, święto Wianki, ucieczki przez San w Przemyślu, lagier dla jeńców rosyjskich, przejście frontu); 003 ok. 3 min
Kościół polski po 1945 roku (przyjazd do Brzeżan, kościół polski, wykorzystanie kościoła na halę sportową, msze św. u księdza Jakóbczyka w mieszkaniu, potajemny ślub kościelny, chrzciny dzieci); 003 ok. 18 min
Okres przedwojenny (rodzice, ochronka, przedstawienia w domu kultury, nauczyciele); 001 ok. 1 min
Przesiedlenia 1944 roku (krótko o wojnie, przymusowe przesiedlenie na Ukrainę obława na oskarżonych o współpracę z Niemcami, piesza droga do Przemyśla, dwutygodniowe oczekiwanie na stacji kolejowej na transport); 001 ok. 4 min
Pierwsze miesiące na Ukrainie (brak mieszkania, trzymiesięczne pomieszkiwanie w stodole); 001 ok. 15 min
Praca i dokształcanie zawodowe (praca w sklepie przy reglamentacji kartek żywnościowych, kurs księgowej, edukacja w Instytucie Handlowym we Lwowie, dalsze kursy w Czerniowcach); 001 ok. 22 min
Kontakty z Polską (rodzina w Polsce, wizyty w Polsce); 001 ok. 28 min
Dom rodzinny w Krzywczy (ojciec – telegrafista w I wojnie światowej, inwalida wojenny, utrata domu w powodzi, budowa nowego, życie rodzin mieszanych, pieśni polskie); 001 ok. 32 min
Dom w Brzeżanach (problemy mieszkaniowe po przyjeździe do Brzeżan, utrata domu w 1950 roku, dewastacja, budowa nowego domu w latach 1958 – 1962); 001 ok. 44 min
Przedwojenne życie w Krzywczy nad Sanem (wygląd domu, stosunki polsko-ukraińskie, tradycja święcenia wody w Sanie „Jordan”,grupy duszpasterskie: krucjata eucharystyczna dla dzieci, druhny; festyny, przedstawienia w domu kultury, wizyta biskupa przemyskiego, pieśni, śmierć Piłsudskiego); 002 ok. 1 min
Żydzi w Krzywczy (stosunki polsko-ukraińsko-żydowskie, zwyczaj bicia kukły żydowskiej w Wielki Czwartek, niemiecka obława na Żydów, masowy pogrom Żydów, getto żydowskie, handel żywnością dla Żydów); 002 ok. 16 min
Okupacja niemiecka (pierwszy dzień wojny, przyjęcie żołnierzy polskich, pożary domów, ostrzeliwanie, Ukraińcy witają Niemców, hr Bocheński, praca pani Emilii przy zbiorze porzeczek, kontyngenty); 002 ok. 31 min
Losy brata (wywózka na roboty przymusowe do Austrii w wieku 15 lat, obóz w angielskiej strefie Niemiec, wyjazd do Ameryki, poszukiwania przez Czerwony Krzyż); 002 ok. 47 min
Okupacja niemiecka cd. (zabicie 10 mężczyzn, edukacja, wejście Rosjan, mobilizacja do wojska radzieckiego, potępienie dziewczyny romansującej z Niemcami); 002 ok. 53 min
Granica (letnie kąpiele w Sanie, święto Wianki, ucieczki przez San w Przemyślu, lagier dla jeńców rosyjskich, przejście frontu); 003 ok. 3 min
Kościół polski po 1945 roku (przyjazd do Brzeżan, kościół polski, wykorzystanie kościoła na halę sportową, msze św. u księdza Jakóbczyka w mieszkaniu, potajemny ślub kościelny, chrzciny dzieci); 003 ok. 18 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]