Urodziła się 19 maja 1923 we wsi Godzięba koło Inowrocławia (Polska). Ojciec był właścicielem masarni, prowadził sklep z wędlinami i innymi artykułami. Rodzina była zamożna. Zofia Hurko miała pięcioro rodzeństwa, uczęszczała do szkoły powszechnej we wsi Dąbie koło Godzięby. Na jesieni 1939 rodzina została zmuszona przez Niemców do opuszczenia domu w Inowrocławiu i wyjazdu. Przenieśli się w rodzinne strony rodziców w okolice Nowego Sącza. Tam Zofia Hurko ukończyła kolejne cztery klasy szkoły (odpowiednik gimnazjum). Aby uniknąć wyjazdu na roboty do Rzeszy zatrudniła się jako sekretarka w pobliskiej gminie Łabowa. Tam poznała swojego przyszłego męża, Ukraińca o imieniu Taras, syna księdza greckokatolickiego. Ślub miał miejsce we wsi Kamionka Wielka k. Nowego Sącza 25 lutego 1945. Z mężem wyjechali do Inowrocławia i odzyskali dom zagrabiony przez Niemców, ale na skutek decyzji o repatriacji mąż zdecydował się wyjechać do ZSRR, aby opiekować się swoim ojcem. Zofia Hurko pojechała wraz z nim i osiedlili się najpierw we wsi Mieczyszczów, a następnie w pobliskim miasteczku Brzeżany. Mąż pracował w szkole jako nauczyciel języka niemieckiego. Zofia Hurko przez 40 lat pracowała na poczcie. Od połowy lat 50. często przyjeżdżała do Polski odwiedzić matkę. Po 1991 roku mocno zaangażowała się w odzyskanie i remont kościoła rzymskokatolickiego. Jako osoba zaangażowana w odzyskanie świątyni katolickiej i jej remont została przyjęta w Rzymie na audiencji u Jana Pawła II. Miała trójkę dzieci.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Pochodzenie – centralna Polska, wyjazd za mężem do ZSRR w 1945, dzieci, wnuki, sprawa utworzenia parafii w Brzeżanach w 1991 roku, rozmowa z biskupem Jaworskim, przyjazd księdza w 1993 roku, msze święte początkowo w mieszkaniu, brak wiernych, odzyskiwanie kościoła, powiększenie się ilości wiernych, oddanie całego kościoła w 1996 roku, okoliczności oddania kościoła, spotkanie z władzami ukraińskimi na szczeblu lokalnym, rozmowy i przekonywanie władz, ocena postawy urzędników; 001 ok. 1 min
Kolejne etapy odzyskiwania kościoła, poszukiwanie środków finansowych na remont kościoła, pomoc ze strony niemieckiej, kupno materiałów budowlanych, początki remontu kościoła, prace budowlane na zewnątrz, prace budowlane w środku świątyni, podróże do Polski po materiały i pomoc, obecni parafianie; 001 ok. 10 min
Organizowanie wycieczek z Polski na Ukrainę, szukanie środków finansowych na remont kościoła, wycieczki autokarowe, dzieci w parafii, towarzystwo „brzeżańczyków” w Polsce, częste coroczne podróże Zofii Hurko do Polski, również do „brzeżańczyków” na ich zjazdy, operacja w szpitalu w Polsce sfinansowana ze środków Wspólnoty Polskiej i księży polskich, udział Andrzeja Stelmachowskiego w tej pomocy, pobyt w szpitalu w Polsce, wyjazd do Rzymu do Ojca Świętego w ramach podziękowania za zaangażowanie w odzyskanie i remont kościoła w Brzeżanach, zwiedzanie Rzymu; 001 ok. 20 min
Współpraca Brzeżan i Kluczborka, wizyty mieszkańców Kluczborka w Brzeżanach, fundacja pomnika papieża ufundowanego przez mieszkańców Kluczborka, kolejne remonty – plebania; 001 ok. 30 min
Wysiedlenie rodziny z okolic Inowrocławia w czasie okupacji niemieckiej, wyjazd do rodziny w okolice Nowego Sącza, choroba i śmierć ojca w tym czasie, szkoła w Nowym Sączu do gimnazjum za okupacji niemieckiej, praca w charakterze sekretarki w gminie Łabowa (łemkowszczyzna) w celu uniknięciu wywiezienia na roboty do Niemiec, zamieszkanie w gminie i poznanie przyszłego męża w tej miejscowości, ślub 25 lutego 1945, przesiedlenie ludności ukraińskiej, okoliczności wyjazdu męża, praca na poczcie, przypadki w pracy niesubordynowanym pracownikiem – alkoholikiem, niska pensja i niska renta; 002 ok. 1 min
Pierwsze miejsce zamieszkania w ZSRR – Mieczyszczów, kolejne miejsce – Brzeżany, śmierć starego ojca męża (księdza greckokatolickiego) i przeniesienie się do Brzeżan, praca męża jako nauczyciela języka niemieckiego, losy męża w czasie wojny (pewne przywileje ze strony Niemców dla Ukraińców, pobyt przyszłego męża w Grazu w czasie wojny, kształcenie się tam), sytuacja ludzi wierzących za czasów władzy sowieckiej, chrzty dzieci w domu lub w kościele, sekretne msze święte i obrzędy 002 ok. 9 min
Nieobecność w partii – nieskuteczne naciski z różnych stron na zapisanie się do partii, mąż wielkim wrogiem partii, dzieci w obowiązkowo w Komsomole, prześladowania męża za to, że był synem księdza, skarga do Polski do ministra, interwencja z Polski do Moskwy, interwencja Moskwy, rozmowa z lokalnym urzędnikiem i załatwienie sprawy, po 1945 roku – praca męża początkowo jako buchalter, następnie jako nauczyciel, praca Zofii Hurko na poczcie; 002 ok. 20 min
Transport repatriacyjny, bieda w pierwszym okresie życia w ZSRR, brak jedzenia, pożegnanie z rodziną w Polsce, po około dziesięciu latach – odwiedziny u matki każdego roku, odwiedziny matki w ZSRR, dzieci, wnuki, ich zajęcia i problemy z pracą; 002 ok. 29 min
Ojciec właścicielem masarni i innych interesów przed 1939 rokiem (Inowrocław), Niemcy rekwirują dom na szpital, powrót i odzyskiwanie domu w 1945, pozostawienie wszystkiego w związku z przesiedleniem, przodkowie matki i przodkowie ojca, sąsiedzi, ślub Zofii Hurko w Kamionce Wielkiej koło Nowego Sącza, szkoła powszechna w Dąbiu w okolicy Inowrocławia, dzieciństwo i młodość, nagła śmierć dwóch braci, praca matki we własnym sklepie z wędlinami; 003 ok. 1 min
.
Masarnia, dokumenty rodzinne, wybuch wojny, okoliczności wysiedlenia, wyjazd do Nowego Sącza, dorywcza praca matki w sklepie w okolicy Nowego Sącza, nauka w szkole w Nowym Sączu, pierwsze spotkanie przyszłego męża; 003 ok. 10 min
Recytacja dwóch wierszy z dawnych lat, śmierć marszałka Piłsudskiego, przedwojenny Inowrocław, żal za domem w Inowrocławiu, przywiązanie do Polski i polskości; 004 ok. 1 min
Pochodzenie – centralna Polska, wyjazd za mężem do ZSRR w 1945, dzieci, wnuki, sprawa utworzenia parafii w Brzeżanach w 1991 roku, rozmowa z biskupem Jaworskim, przyjazd księdza w 1993 roku, msze święte początkowo w mieszkaniu, brak wiernych, odzyskiwanie kościoła, powiększenie się ilości wiernych, oddanie całego kościoła w 1996 roku, okoliczności oddania kościoła, spotkanie z władzami ukraińskimi na szczeblu lokalnym, rozmowy i przekonywanie władz, ocena postawy urzędników; 001 ok. 1 min
Kolejne etapy odzyskiwania kościoła, poszukiwanie środków finansowych na remont kościoła, pomoc ze strony niemieckiej, kupno materiałów budowlanych, początki remontu kościoła, prace budowlane na zewnątrz, prace budowlane w środku świątyni, podróże do Polski po materiały i pomoc, obecni parafianie; 001 ok. 10 min
Organizowanie wycieczek z Polski na Ukrainę, szukanie środków finansowych na remont kościoła, wycieczki autokarowe, dzieci w parafii, towarzystwo „brzeżańczyków” w Polsce, częste coroczne podróże Zofii Hurko do Polski, również do „brzeżańczyków” na ich zjazdy, operacja w szpitalu w Polsce sfinansowana ze środków Wspólnoty Polskiej i księży polskich, udział Andrzeja Stelmachowskiego w tej pomocy, pobyt w szpitalu w Polsce, wyjazd do Rzymu do Ojca Świętego w ramach podziękowania za zaangażowanie w odzyskanie i remont kościoła w Brzeżanach, zwiedzanie Rzymu; 001 ok. 20 min
Współpraca Brzeżan i Kluczborka, wizyty mieszkańców Kluczborka w Brzeżanach, fundacja pomnika papieża ufundowanego przez mieszkańców Kluczborka, kolejne remonty – plebania; 001 ok. 30 min
Wysiedlenie rodziny z okolic Inowrocławia w czasie okupacji niemieckiej, wyjazd do rodziny w okolice Nowego Sącza, choroba i śmierć ojca w tym czasie, szkoła w Nowym Sączu do gimnazjum za okupacji niemieckiej, praca w charakterze sekretarki w gminie Łabowa (łemkowszczyzna) w celu uniknięciu wywiezienia na roboty do Niemiec, zamieszkanie w gminie i poznanie przyszłego męża w tej miejscowości, ślub 25 lutego 1945, przesiedlenie ludności ukraińskiej, okoliczności wyjazdu męża, praca na poczcie, przypadki w pracy niesubordynowanym pracownikiem – alkoholikiem, niska pensja i niska renta; 002 ok. 1 min
Pierwsze miejsce zamieszkania w ZSRR – Mieczyszczów, kolejne miejsce – Brzeżany, śmierć starego ojca męża (księdza greckokatolickiego) i przeniesienie się do Brzeżan, praca męża jako nauczyciela języka niemieckiego, losy męża w czasie wojny (pewne przywileje ze strony Niemców dla Ukraińców, pobyt przyszłego męża w Grazu w czasie wojny, kształcenie się tam), sytuacja ludzi wierzących za czasów władzy sowieckiej, chrzty dzieci w domu lub w kościele, sekretne msze święte i obrzędy 002 ok. 9 min
Nieobecność w partii – nieskuteczne naciski z różnych stron na zapisanie się do partii, mąż wielkim wrogiem partii, dzieci w obowiązkowo w Komsomole, prześladowania męża za to, że był synem księdza, skarga do Polski do ministra, interwencja z Polski do Moskwy, interwencja Moskwy, rozmowa z lokalnym urzędnikiem i załatwienie sprawy, po 1945 roku – praca męża początkowo jako buchalter, następnie jako nauczyciel, praca Zofii Hurko na poczcie; 002 ok. 20 min
Transport repatriacyjny, bieda w pierwszym okresie życia w ZSRR, brak jedzenia, pożegnanie z rodziną w Polsce, po około dziesięciu latach – odwiedziny u matki każdego roku, odwiedziny matki w ZSRR, dzieci, wnuki, ich zajęcia i problemy z pracą; 002 ok. 29 min
Ojciec właścicielem masarni i innych interesów przed 1939 rokiem (Inowrocław), Niemcy rekwirują dom na szpital, powrót i odzyskiwanie domu w 1945, pozostawienie wszystkiego w związku z przesiedleniem, przodkowie matki i przodkowie ojca, sąsiedzi, ślub Zofii Hurko w Kamionce Wielkiej koło Nowego Sącza, szkoła powszechna w Dąbiu w okolicy Inowrocławia, dzieciństwo i młodość, nagła śmierć dwóch braci, praca matki we własnym sklepie z wędlinami; 003 ok. 1 min
.
Masarnia, dokumenty rodzinne, wybuch wojny, okoliczności wysiedlenia, wyjazd do Nowego Sącza, dorywcza praca matki w sklepie w okolicy Nowego Sącza, nauka w szkole w Nowym Sączu, pierwsze spotkanie przyszłego męża; 003 ok. 10 min
Recytacja dwóch wierszy z dawnych lat, śmierć marszałka Piłsudskiego, przedwojenny Inowrocław, żal za domem w Inowrocławiu, przywiązanie do Polski i polskości; 004 ok. 1 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl
galeria
35fotografii
