Polacy na Wschodzie

Streszczenie relacji z minutnikiem

[00:00:00] AHM_PnW_1261_Harasymow_Wanda_01
Przedstawienie się, podanie roku i miejsca urodzenia, narodowości i pochodzenia rodziców (matka Polka, ojciec Ukrainiec); mieszane związki polsko-ukraińskie w regionie; opisanie wyglądu miejsca zamieszkania i okolicznych wsi z tej samej gminy; miejsce zatrudnienia Wandy Harasymów; prowadzenie przez rodziców i dziadków ze strony matki własnych gospodarstw rolnych;

[00:05:00]
Przedstawienie dziadka, ojca matki; losy ojca po rozpoczęciu się II wojny światowej (wcielenie do armii radzieckiej w punkcie poborowym w Czortkowie, następnie pobyt w niewoli niemieckiej do końca wojny);

[00:10:00]
Wyjazd ojca na wojnę; zabranie ojca do niewoli niemieckiej; wywiezienie ojca na roboty do Niemiec (praca w cegielni, utrudniony kontakt listowny z rodziną w czasie okupacji sowieckiej); prowadzenie przez matkę gospodarstwa rolnego podczas wojny;

[00:15:00]
Pomoc rodziny w prowadzeniu gospodarstwa; zagrożenia ze strony Niemców i miejscowych Ukraińców w czasie okupacji niemieckiej;

[00:20:00]
Problemy zdrowotne Wandy Harasymów; pomoc zaprzyjaźnionych księży w dojazdach do kapliczki;

[00:25:00]
Utrzymywanie przez Wandę Harasymów kontaktów i przyjazne relacje z księżmi z miejscowej parafii; odwiedzanie parafian w domu przez księży katolickich; odradzanie się życia religijnego w Zielonej; poczucie tożsamości narodowej i religijnej Wandy Harasymów w kontekście życia wśród Ukraińców;

[00:30:00]
Refleksje Wandy Harasymów i dylematy duchowe na temat religii grecko i rzymskokatolickiej (uczęszczanie do cerkwi i do kościoła); zwrócenie się do w stronę kościoła katolickiego;

[00:35:00]
Trudności z dotarciem do kościoła (względy zdrowotne); oczekiwanie na obsadzenie nowego proboszcza parafii; rzadkie bywanie w kościele z powodu braku transportu; odwiedzenie kościoła w Czortkowie transportem zorganizowanym przez księdza;

[00:00:00, 02] AHM_PnW_1261_Harasymów_Wanda_02
Dostępność do kościoła przed wojną i w czasie okupacji niemieckiej; zamknięcie kościołów i represjonowanie księży przez władze sowieckie; odbieranie i niszczenie kościołów, wywózki i mordy popełniane na kapłanach z Czortkowa;

[00:05:00]
Współpraca miejscowych Ukraińców i Żydów z represyjną władzą sowiecką; wrogie nastawienie czortkowskich Żydów do polskich księży; ucieczka prześladowców do Polski; konflikt między Żydami i katolickimi duchownymi; społeczność żydowska w Czortkowie; obowiązki domowe Wandy Harasymów i pomaganie matce w pracach gospodarczych w okresie wojny;

[00:10:00]
Opis gospodarstwa prowadzonego przez matkę; losy dziadków Wandy, rodziców i rodzeństwa matki; zrezygnowanie z wyjazdu do Polski; komunikowanie się w różnych językach (polskim i ukraińskim); edukacja Wandy: dwuletnia nauka w polskiej szkole w Czortkowie w czasie okupacji niemieckiej (w czasie zimy zamieszkanie u ciotki w Górnej Wygnance), wyjazd polskich nauczycieli do Polski po wojnie;

[00:15:00]
Lokalizacja polskiej szkoły w Czortkowie; przejęcie cerkwi przez wspólnotę prawosławnych (odnowienie i jej rozbudowanie, gospodarność obecnego księdza); losy katolickiej kapliczki postawionej na prywatnej ziemi;

[00:20:00]
Nieporozumienia między prawosławnymi i grekokatolikami w kwestii remontu kapliczki; remont kapliczki; odprawianie nabożeństw majowych;

[00:25:00]
Celebrowanie świąt katolickich i prawosławnych; kontynuacja nauki po zakończeniu II wojny światowej; wcielenie gospodarstwa (ziemia, dobytek) ojca Wandy do kołchozu po II wojnie światowej i przymus pracy w kołchozie; losy ojca Wandy na robotach w Niemczech w czasie wojny i powrót do domu;

[00:30:00]
Uniknięcie przez ojca Wandy ponownej mobilizacji do armii; strach przed miejscowymi bandytami; przebywanie matki Wandy z rodziną jej siostry w Górnej Wygnance; zamknięcie kościoła katolickiego w Czortkowie w okresie władzy sowieckiej; kontynuowanie nauki w dwuletniej szkole handlowej w Czortkowie, podjęcie pracy w sklepie w Czortkowie, zamieszkanie w mieście; problemy i utrata pracy w sklepie; zatrudnienie się Wandy do fizycznej pracy w cegielni w Orzechowcu;

[00:35:00]
Praca zawodowa Wandy Harasymów: awans i przejście do pracy w biurze cegielni; kierowanie związkami zawodowymi, z główną siedzibą w Tarnopolu; zyskanie prestiżu zawodowego i towarzyskiego; organizowanie i wyjazdy na wczasy pracownicze, autokarowe wycieczki krajoznawcze na Ukrainie i poza granicami;

[00:40:00]
Kontynuacja: wyjazdy na planowane wczasy, wyjazdy do sanatorium (względy zdrowotne);

[00:00:00, 03] AHM_PnW_1261_Harasymów_Wanda_03
Świadoma rezygnacja Wandy Harasymów z założenia własnej rodziny; okres narzeczeństwa z chłopakiem z biednej rodziny z sąsiedniej wsi i brak zgody ojca Wandy na małżeństwo córki, wyjazd narzeczonego do Rosji;

[00:05:00]
Losy byłego narzeczonego Wandy;

[00:10:00]
Losy dawnego narzeczonego i jego małżeństwo; życie polityczne w otoczeniu Wandy: członkostwo w Komsomole w okresie nauki w szkole, partyjni koledzy w okresie pracy zawodowej; język rosyjski jako obowiązujący język urzędowy, język ukraiński używany w rozmowach prywatnych;

[00:15:00]
Życie rodzinne Wandy Harasymów; śmierć matki w 1977 roku; praca zawodowa w cegielni i pomaganie rodzicom w gospodarstwie; pogłębianie znajomości języka polskiego: nauka w domu, kontakty z przyjezdnymi Polakami; czytanie polskiej prasy;

[00:20:00]
Kontynuowanie opowieści o nauce w polskiej szkole; korespondowanie z ciocią po polsku, czytanie polskich książek;

[00:25:00]
Przejście na emeryturę w 1992 roku; refleksje Wandy Harasymów na temat własnej tożsamości narodowej; interesowanie się życiem politycznym Ukrainy, Polski, Gruzji; kibicowanie sportowcom z Ukrainy i Polski;

[00:30:00]
Zainteresowania Wandy Harasymów: polityka, filmy; odniesienie się do własnej religijności: większe poczucie wiary i odwiedzanie kościołów w trakcie pobytów w Polsce, raczej neutralne na co dzień na Ukrainie (z powodu zakazu ujawniania swojej religijności oraz niedostatku czasu w okresie aktywności zawodowej);

[00:35:00]
Ukrywanie religijności w okresie pracy zawodowej Wandy Harasymów w czasach komunizmu; życie religijne na Ukrainie: zamykanie kościołów i dostępność prawosławnych cerkwi; powrót do religijności po uzyskaniu niepodległości Ukrainy; narodowa żałoba po śmierci Józefa Stalina; pochodzenie narzeczonego Wandy Harasymów.