Urodziła się 25 maja 1926 w Dyneburgu, w polskiej rodzinie Bolesława Ketlera i Anny z domu Antoniewicz, jako jedno z pięciorga dzieci. Ojciec pracował w biurze w elektrowni, matka zajmowała się dziećmi i domem. Ojciec i jego bracia należeli do Związku Polskiego. Wanda Hidaszeli przed wojną uczyła się w szkole łotewskiej (do której została skierowana przymusowo, ze względu na nazwisko Ketler), choć nie znała łotewskiego. Skończyła sześć klas szkoły podstawowej. Ponieważ chodziła do łotewskiej szkoły, nie mogła należeć do polskiego harcerstwa. W 1940 roku, w czasie okupacji sowieckiej, przeszła do polskiej szkoły, w której otwarto siódmą klasę. Miała trudności w nauce, ponieważ nie znała polskiej terminologii z chemii, matematyki i gramatyki. Podczas okupacji niemieckiej nie uczyła się, pracowała w sklepie. Wanda Hidaszeli kontynuowała naukę dopiero po wojnie, wieczorowo. W sumie skończyła dziesięć klas. Po wojnie pracowała w elektrowni, gdzie poznała męża - Gruzina, z którym wyjechała do Gruzji. Następnie wróciła do Dyneburga. Mieszkała też w Rydze. Należała do Związku Polaków. Nigdy nie była w Polsce.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Wiersz: „Kto ty jesteś?” 001 0:15 min
Przymusowe przeniesienie ze szkoły polskiej do łotewskiej 001 ok. 0:51 min
Powrót do polskiej szkoły pod sowiecką okupacją 001 ok. 3 min
Wypędzenie z domu podczas okupacji niemieckiej, bombardowanie Dyneburga, 001 ok. 7 min
Spalenie domu 001 ok. 10 min
Informacje o rodzicach i rodzinie 001 ok. 12 min
Problemy narodowościowe przed wojną, próby łotyszyzacji 001 ok. 15 min
Wspomnienie o ojcu, mamie i rodzeństwie, śmierci brata przymusowo wcielonego do niemieckiej armii 001 ok. 18 min
Wkroczenie Rosjan 001 ok. 20 min
Okupacja niemiecka 001 ok. 26 min
Wykupywanie ciał zabitych Żydów 001 ok. 27 min
Utworzenie getta, losy Żydów 001 ok. 30 min
Opinie o różnych narodowościach 002 0:01
Handel żydowski 002 ok. 4 min
Różne narodowości żyjące w Dyneburgu przed wojną 002 ok. 6 min
Praca w sklepie podczas niemieckiej okupacji, incydent z pijanym Niemcem 002 ok. 9 min
Przejście frontu, wycofanie się Niemców, wkroczenie Rosjan 002 ok. 13 min
Gwałty dokonywane przez żołnierzy rosyjskich ok. 17 min
Informacje o rodzicach ojca ok. 21 min
Udział w życiu polskiej społeczności w Rydze i w Dyneburgu ok. 27 min
Tańce podczas okupacji niemieckiej przerwane bombardowaniem, śmierć kolegi ok. 35 min
Wiersz: „Kto ty jesteś?” 001 0:15 min
Przymusowe przeniesienie ze szkoły polskiej do łotewskiej 001 ok. 0:51 min
Powrót do polskiej szkoły pod sowiecką okupacją 001 ok. 3 min
Wypędzenie z domu podczas okupacji niemieckiej, bombardowanie Dyneburga, 001 ok. 7 min
Spalenie domu 001 ok. 10 min
Informacje o rodzicach i rodzinie 001 ok. 12 min
Problemy narodowościowe przed wojną, próby łotyszyzacji 001 ok. 15 min
Wspomnienie o ojcu, mamie i rodzeństwie, śmierci brata przymusowo wcielonego do niemieckiej armii 001 ok. 18 min
Wkroczenie Rosjan 001 ok. 20 min
Okupacja niemiecka 001 ok. 26 min
Wykupywanie ciał zabitych Żydów 001 ok. 27 min
Utworzenie getta, losy Żydów 001 ok. 30 min
Opinie o różnych narodowościach 002 0:01
Handel żydowski 002 ok. 4 min
Różne narodowości żyjące w Dyneburgu przed wojną 002 ok. 6 min
Praca w sklepie podczas niemieckiej okupacji, incydent z pijanym Niemcem 002 ok. 9 min
Przejście frontu, wycofanie się Niemców, wkroczenie Rosjan 002 ok. 13 min
Gwałty dokonywane przez żołnierzy rosyjskich ok. 17 min
Informacje o rodzicach ojca ok. 21 min
Udział w życiu polskiej społeczności w Rydze i w Dyneburgu ok. 27 min
Tańce podczas okupacji niemieckiej przerwane bombardowaniem, śmierć kolegi ok. 35 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]