Urodził się w 1923 roku w Rzeżycy, w łotewskim rejonie Łatgalia. Ojciec pana był uznanym stolarzem, natomiast matka zmarła gdy pan Edward miał 9 lat. W latach 30. uczęszczał do polskiej szkoły powszechnej oraz gimnazjum polskiego w Rzeżycy. Jednocześnie kształcił się w szkole muzycznej, którą zamknięto w 1939 roku. Od 1937 roku występował w przedstawieniach teatralnych. W czasie okupacji niemieckiej zaangażował się w kolportaż ulotek Armii Krajowej. W 1943 roku po aresztowaniu, pracował przy obsłudze wojska niemieckiego w Rydze, skąd udało mu się uciec w październiku 1944 roku. Ukrywał się do maja 1945 roku, po czym został zesłany na Syberię. W latach 1945–1948 pracował w syberyjskim łagrze, gdzie za zezwoleniem komendanta, organizował i prowadził orkiestrę łagrową. Po powrocie na Łotwę, zamieszkał w Rydze i zajął się pracą artystyczną. Występował w teatrze, był dyrygentem, prowadził żeński zespół muzyczny, koncertował. Od 1978 r. czynnie uczestniczył w życiu Klubu Kultury Polskiej „Polonez”, którego był prezesem. Prowadził m.in. chór mieszany „Polonez”. Zmarł w 2016 roku.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Wspomnienia z dzieciństwa i czasów szkolnych (śmierć matki, praca ojca przy projektowaniu i wyrobie mebli, walki brata w Dywizji im. Kościuszki m.in. przy wyzwalaniu Warszawy, polska szkoła powszechna, Państwowe Gimnazjum Polskie w Rzeżycy, szkoła muzyczna do 1939 r.) 001 1 min
Wspomnienia z okupacji (przerwa w edukacji, praca artystyczna, organizacja teatru lalkowego, praca przymusowa przy obsłudze wojska niemieckiego w Rydze od 1943, zbiorowa ucieczka w X 1944, życie w ukryciu do maja 1945) 001 ok. 10 min
Wspomnienia z pobytu na zesłaniu (transport na Syberię, lagier Vastoklak nad Oceanem Spokojnym, praca przy wycince lasów, budowa mostu) 001 ok. 28 min
Działalność artystyczna od czasów przedwojennych (polskie szkoły i teatry w przedwojennej Łotwie, obecna sytuacja Związku Polaków Łotwy, powstanie Klubu Przyjaźni Kultury Polsko-Sowieckiej, negatywne konsekwencje zmian ustrojowych po 1990 r., historia Klubu Kultury Polskiej „POLONEZ”, praca zawodowa, organizacja i prowadzenie chóru żeńskiego) 002 1 min
Pobyt na zesłaniu ciąg dalszy (organizacja zespołu muzycznego w okolicznych łagrach, zwolnienie z zesłania, życie w strachu, częste zmiany zamieszkania, kontynuacja nauki po śmierci Stalina) 002 ok. 22 min
Wspomnienia z okresu przedwojennego (dom rodzinny, święta, teatr polski w Rzeżycy, czas wolny, teatr lalkowy, sport) 003 1 min
Trudności życia w okresie komunistycznym (ograniczenia wyjazdów, przesłuchanie przez służby bezpieczeństwa MGB, podróż do Warszawy na jubileusz Trybuny Ludów) 003 ok. 25 min
Wspomnienia z okresu przedwojennego (stosunki narodowościowe, football międzynarodowościowy, szkoła, nauczyciele) 003 ok. 40 min
Wybuch wojny i okupacja sowiecka (śpiew „Roty” w polskich domach, donosy) 004 18 min
Okupacja niemiecka (wejście Niemców na Łotwę, egzekucje, wywózka, konspiracja, aresztowanie) 004 23 min
Wspomnienia z łagru (warunki łagrowe, I dzień pobytu, transport, żywność, praca, organizacja orkiestry) 005 5 min
Wspomnienia z dzieciństwa i czasów szkolnych (śmierć matki, praca ojca przy projektowaniu i wyrobie mebli, walki brata w Dywizji im. Kościuszki m.in. przy wyzwalaniu Warszawy, polska szkoła powszechna, Państwowe Gimnazjum Polskie w Rzeżycy, szkoła muzyczna do 1939 r.) 001 1 min
Wspomnienia z okupacji (przerwa w edukacji, praca artystyczna, organizacja teatru lalkowego, praca przymusowa przy obsłudze wojska niemieckiego w Rydze od 1943, zbiorowa ucieczka w X 1944, życie w ukryciu do maja 1945) 001 ok. 10 min
Wspomnienia z pobytu na zesłaniu (transport na Syberię, lagier Vastoklak nad Oceanem Spokojnym, praca przy wycince lasów, budowa mostu) 001 ok. 28 min
Działalność artystyczna od czasów przedwojennych (polskie szkoły i teatry w przedwojennej Łotwie, obecna sytuacja Związku Polaków Łotwy, powstanie Klubu Przyjaźni Kultury Polsko-Sowieckiej, negatywne konsekwencje zmian ustrojowych po 1990 r., historia Klubu Kultury Polskiej „POLONEZ”, praca zawodowa, organizacja i prowadzenie chóru żeńskiego) 002 1 min
Pobyt na zesłaniu ciąg dalszy (organizacja zespołu muzycznego w okolicznych łagrach, zwolnienie z zesłania, życie w strachu, częste zmiany zamieszkania, kontynuacja nauki po śmierci Stalina) 002 ok. 22 min
Wspomnienia z okresu przedwojennego (dom rodzinny, święta, teatr polski w Rzeżycy, czas wolny, teatr lalkowy, sport) 003 1 min
Trudności życia w okresie komunistycznym (ograniczenia wyjazdów, przesłuchanie przez służby bezpieczeństwa MGB, podróż do Warszawy na jubileusz Trybuny Ludów) 003 ok. 25 min
Wspomnienia z okresu przedwojennego (stosunki narodowościowe, football międzynarodowościowy, szkoła, nauczyciele) 003 ok. 40 min
Wybuch wojny i okupacja sowiecka (śpiew „Roty” w polskich domach, donosy) 004 18 min
Okupacja niemiecka (wejście Niemców na Łotwę, egzekucje, wywózka, konspiracja, aresztowanie) 004 23 min
Wspomnienia z łagru (warunki łagrowe, I dzień pobytu, transport, żywność, praca, organizacja orkiestry) 005 5 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: [email protected]
galeria
7fotografii
