Urodziła się 16 maja 1914 we wsi Ostrówka pod Dyneburgiem. Jej rodzice, Adolf i Genowefa, dzierżawili 3-hektarowe gospodarstwo. W wieku 7 lat zachorowała na gruźlicę kości, przez co została na trwałe kaleką. Ukończyła polską szkołę powszechną, a następnie gimnazjum w Dyneburgu. W czasach szkolnych należała do harcerstwa. Pracowała jako nauczycielka rosyjskiego i matematyki w szkole powszechnej na wsi, a później w Dyneburgu. Zwolniona ze szkoły przez sowieckie władze uczyła bezpłatnie dzieci we własnym domu. W czasie okupacji niemieckiej wstąpiła do Armii Krajowej. Przechowywała i przekazywała paczki z lotniczych zrzutów. Od 1947 roku aż do emerytury pracowała w aptece. Zajęła się ratowaniem materiałów dokumentujących losy Polaków i polskich organizacji na Łotwie. Była wielokrotnie odznaczona medalami, m.in. Krzyżem Armii Krajowej. Zmarła w 2009 roku.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
[00:00:00] AHM_PnW_0615_Helena_Filipionek_01
Dzieciństwo, najwcześniejsze wspomnienia o rodzinie;
[00:05:00, 01]
Śmierć dziadka w 1918 roku; praca dziadka na kolei;
[00:10:00, 01]
Polska szkoła w Dyneburgu; początek ciężkiej choroby – gruźlica kości;
[00:15:00, 01]
Nauka w szkole, wstąpienia do harcerstwa, wyjazdy na obozy harcerskie;
[00:20:00, 01]
Okupacja sowiecka w Dyneburgu; zamknięcie szkół polskich przez Karlisa Ulmanisa;
[00:25:00, 01]
Szkolnictwo polskie w czasach Karlisa Ulmanisa, podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej;
[00:30:00, 01]
Praca w polskiej szkole założonej przez Aleksandra Sosnowskiego;
[00:00:00] AHM_PnW_0615_Helena_Filipionek_02
Okupacja niemiecka w Dyneburgu;
[00:05:00, 02]
Działalność w AK, pomoc przy przekazywaniu materiałów wybuchowych ze zrzutów lotniczych;
[00:10:00, 02]
Odznaczenie Krzyżem Armii Krajowej za działalność w konspiracji; nauczanie dzieci w domu podczas okupacji niemieckiej;
[00:15:00, 02]
Wejście Sowietów do Dyneburga; praca w aptece;
[00:20:00, 02]
Refleksje na temat jedzenia mięsa;
[00:25:00, 02]
Wizyta Józefa Piłsudskiego w Dyneburgu; refleksje dotyczące Marszałka;
[00:30:00, 02]
Drugie wejście Sowietów; getto w Dyneburgu;
[00:35:00, 02]
Losy ludności żydowskiej w Dyneburgu;
[00:00:00, 03]
Opowieść o Dzini – dziewczynie z getta, którą próbowano uratować;
[00:05:00, 03]
Sklepy żydowskie i synagogi w Dyneburgu;
[00:10:00, 03]
Szkoła polska przed wojną, nauczyciele; zamykanie polskich szkół (Karlis Ulmanis);
[00:15:00, 03]
Praca w aptece;
[00:20:00, 03]
Życie w Dyneburgu po 1945 roku; porządki komunistyczne;
[00:20:00, 03]
Sytuacja kościoła po wojnie;
[00:25:00, 03]
Udział w mszach polskich;
[00:30:00, 03]
Wizyta w Polsce w 1966 roku.
[00:00:00] AHM_PnW_0615_Helena_Filipionek_01
Dzieciństwo, najwcześniejsze wspomnienia o rodzinie;
[00:05:00, 01]
Śmierć dziadka w 1918 roku; praca dziadka na kolei;
[00:10:00, 01]
Polska szkoła w Dyneburgu; początek ciężkiej choroby – gruźlica kości;
[00:15:00, 01]
Nauka w szkole, wstąpienia do harcerstwa, wyjazdy na obozy harcerskie;
[00:20:00, 01]
Okupacja sowiecka w Dyneburgu; zamknięcie szkół polskich przez Karlisa Ulmanisa;
[00:25:00, 01]
Szkolnictwo polskie w czasach Karlisa Ulmanisa, podczas okupacji sowieckiej i niemieckiej;
[00:30:00, 01]
Praca w polskiej szkole założonej przez Aleksandra Sosnowskiego;
[00:00:00] AHM_PnW_0615_Helena_Filipionek_02
Okupacja niemiecka w Dyneburgu;
[00:05:00, 02]
Działalność w AK, pomoc przy przekazywaniu materiałów wybuchowych ze zrzutów lotniczych;
[00:10:00, 02]
Odznaczenie Krzyżem Armii Krajowej za działalność w konspiracji; nauczanie dzieci w domu podczas okupacji niemieckiej;
[00:15:00, 02]
Wejście Sowietów do Dyneburga; praca w aptece;
[00:20:00, 02]
Refleksje na temat jedzenia mięsa;
[00:25:00, 02]
Wizyta Józefa Piłsudskiego w Dyneburgu; refleksje dotyczące Marszałka;
[00:30:00, 02]
Drugie wejście Sowietów; getto w Dyneburgu;
[00:35:00, 02]
Losy ludności żydowskiej w Dyneburgu;
[00:00:00, 03]
Opowieść o Dzini – dziewczynie z getta, którą próbowano uratować;
[00:05:00, 03]
Sklepy żydowskie i synagogi w Dyneburgu;
[00:10:00, 03]
Szkoła polska przed wojną, nauczyciele; zamykanie polskich szkół (Karlis Ulmanis);
[00:15:00, 03]
Praca w aptece;
[00:20:00, 03]
Życie w Dyneburgu po 1945 roku; porządki komunistyczne;
[00:20:00, 03]
Sytuacja kościoła po wojnie;
[00:25:00, 03]
Udział w mszach polskich;
[00:30:00, 03]
Wizyta w Polsce w 1966 roku.
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl