Urodziła się w 1931 roku we wsi Dąbrowica koło Nowogródka. Jej rodzice byli właścicielami 24 ha gospodarstwa rolnego. Ojciec zmarł, gdy Helena Tołoczko miała dwa lata, matka zginęła w czasie okupacji niemieckiej. Helena Tołoczko wychowywała się razem z dwoma starszymi braćmi i siostrą. Jeden z braci wstąpił do oddziałów partyzanckich Armii Krajowej i zginął w zasadzce zorganizowanej przez Sowietów w 1945 roku. Po wojnie siostra i drugi brat wyjechali do Polski w ramach repatriacji, Helena Tołoczko została w Dąbrowicy, wyszła za mąż za Polaka. Rodzinne gospodarstwo zostało włączone do kołchozu. Helena Tołoczko pracowała w nim przez 36 lat, wykonywała głównie mało płatne prace polowe. Po zlikwidowaniu kołchozu prowadziła razem z mężem własne gospodarstwo.
opis nagrania
Streszczenie relacji z minutnikiem
Opowieść o domu rodzinnym, rodzicach i rodzeństwie – ok. 1 min
Wojna, okupacja niemiecka, partyzanci polscy i sowieccy, grabieże oddziałów partyzanckich ok. 3 min
Opowieść o bracie, który brał udział w wojnie 1939 roku, potem był w partyzantce AK, zginął okrążony przez Sowietów w maju 1945 ok. 5 min
Repatriacja, siostra i drugi brat repatriował się do Polski – ok. 10 min
Wkroczenie Sowietów, pierwsza okupacja, szkoła, dobre wspomnienia o Sowietach – ok. 11 min
Okupacja niemiecka, matka została przypadkowo w zasadzce zorganizowanej przez Niemców – ok. 15 min
Religia, kościół katolicki po wojnie, zakaz uczestniczenia w religijnych obrządkach, chrzty, śluby po kryjomu – ok. 19 min
Praca w kołchozie, opowieść o swoich dzieciach i wnukach ok. 21 min
Repatriacja, dlaczego nie zdecydowała się na repatriacje, wizyty w Polsce po wojnie u siostry i brata, przyjazdy rodzeństwa do Dąbrowicy – ok. 28 min
Życie codzienne na Białorusi obecnie, mówi o Łukaszence pozytywnie w kontekście wolności religijnej, porównanie do czasów sowieckich – ok. 34 min
Ponownie opowiada o początku okupacji sowieckiej, śmierci brata w 1945 roku – ok. 38 min
Praca w kołchozie, zarobki, praca męża (był elektrykiem), elektryfikacja wsi – ok. 42 min
Opowiada o swoich dzieciach, o tym, jak starała się je wykształcić – ok. 49 min
Opowieść o domu rodzinnym, rodzicach i rodzeństwie – ok. 1 min
Wojna, okupacja niemiecka, partyzanci polscy i sowieccy, grabieże oddziałów partyzanckich ok. 3 min
Opowieść o bracie, który brał udział w wojnie 1939 roku, potem był w partyzantce AK, zginął okrążony przez Sowietów w maju 1945 ok. 5 min
Repatriacja, siostra i drugi brat repatriował się do Polski – ok. 10 min
Wkroczenie Sowietów, pierwsza okupacja, szkoła, dobre wspomnienia o Sowietach – ok. 11 min
Okupacja niemiecka, matka została przypadkowo w zasadzce zorganizowanej przez Niemców – ok. 15 min
Religia, kościół katolicki po wojnie, zakaz uczestniczenia w religijnych obrządkach, chrzty, śluby po kryjomu – ok. 19 min
Praca w kołchozie, opowieść o swoich dzieciach i wnukach ok. 21 min
Repatriacja, dlaczego nie zdecydowała się na repatriacje, wizyty w Polsce po wojnie u siostry i brata, przyjazdy rodzeństwa do Dąbrowicy – ok. 28 min
Życie codzienne na Białorusi obecnie, mówi o Łukaszence pozytywnie w kontekście wolności religijnej, porównanie do czasów sowieckich – ok. 34 min
Ponownie opowiada o początku okupacji sowieckiej, śmierci brata w 1945 roku – ok. 38 min
Praca w kołchozie, zarobki, praca męża (był elektrykiem), elektryfikacja wsi – ok. 42 min
Opowiada o swoich dzieciach, o tym, jak starała się je wykształcić – ok. 49 min
fragmenty nagrania
udostępnianie transkrypcji
W celu udostępnienia transkrypcji nagrania prosimy o kontakt z Archiwum Ośrodka KARTA: ahm@karta.org.pl